GS. Adam Dương: Từ “không biết chữ” đến nhà khoa học thành danh ở Canada

Nhắc đến những người Việt thành danh ở nước ngoài, cái tên Adam Dương có lẽ không còn xa lạ với nhiều người. Adam Dương nổi tiếng không chỉ bởi những thành tựu đạt được trong cuộc đời nghiên cứu, mà còn bởi câu chuyện từ ý chí, nỗ lực của bản thân. Xuất phát điểm từ một cậu bé gần như mù chữ, ông đã từng bước học hỏi, kiên trì trở thành giáo sư tên tuổi tại một trường đại học danh giá.

Được biết, gia đình ông Adam Dương rời Việt Nam sang Pháp vào cuối những năm 1980, định cư ở khu vực người nghèo tại thành phố Strasbourg, miền đông bắc nước Pháp. Khi đó, ông mới 10 tuổi và không biết đọc, biết viết.

Lần đầu bước vào trường học, ông Adam Dương nhớ rằng mình đã "mất phương hướng" vì không biết đọc cũng như viết. "Tôi phải bắt đầu từ con số 0", giáo sư Dương nhớ lại.

Dù đứng trước những khó khăn này, nhưng Adam Dương tỏ ra hết sức ham học hỏi, sẵn sàng đương đầu với mọi thử thách. Điều đó đã khiến thầy cô giáo trong lớp bất ngờ. Mọi người vì thế yêu mến và ra sức khuyến khích động viên một “cậu bé nhập cư” như ông, cũng vì thế mà Adam Dương càng chăm chỉ học hỏi.

Adam Dương nhớ lại những năm tháng đầu tiên đi học ở Pháp: "Tôi nhớ thầy cô luôn động viên: con giỏi lắm, con ngoan lắm, con có khả năng đó, thầy cô có mặt ở đây là để giúp con... Vì thế, tôi thấy tự tin hẳn ra và cảm thấy mình có thể làm được. Từ đó, tôi thấy thích đến trường và đó là cú hích đầu đời cho tôi".

Từ một cậu bé không biết đọc, biết viết và dĩ nhiên ngôn ngữ tiếng Pháp lại càng không, Adam Dương theo đuổi con đường học hành lên đến đại học. Gia đình mười anh chị em của ông không ai theo đuổi con đường học vấn lâu dài như ông. Ông xin được học bổng cao học ở Đại học Strasbourg của Pháp.

Nhưng điều đó dường như chưa đủ cho giấc mơ của chàng trai gốc Việt say mê môn hóa học này. Vào mùa hè, ông đi làm việc trong một nhà máy để quyên góp đủ tiền trả cho vé máy bay sang Canada, sống vài tháng ở Québec nhằm tìm kiếm học bổng mới. Cuối cùng, ông được chấp nhận làm nghiên cứu sinh tiến sĩ hóa hữu cơ ở Đại học Montréal.

Năm 2011, ông hoàn thành luận án tiến sĩ về mô hình và tổng hợp của hệ thống ảnh 2D và 3D của siêu phân tử. Nhờ đó, ông tiếp tục nghiên cứu sau tiến sĩ tại Đại học California (UCLA) danh tiếng ở Los Angeles (Mỹ) và vào nghiên cứu ở Phòng thí nghiệm quốc gia Lawrence Berkeley (UCB) cũng ở Mỹ - nơi ông tập trung vào phương thức tổng hợp vật liệu để lưu trữ năng lượng.

Năm 2014, Adam Dương được chấp thuận cho vị trí giáo sư hóa học tại Đại học Québec Trois-Rivières (UQTR) của Canada. Nghiên cứu của ông tập trung đến việc phát triển các vật liệu mới cho năng lượng và công nghệ nano. Cùng lúc này, ông được phép mở phòng thí nghiệm và nhóm của ông tập trung vào việc thiết kế, tổng hợp và chức năng hóa các vật liệu để lưu trữ và vận chuyển năng lượng.

Hiện tại, những sinh viên đang được ông hướng dẫn làm luận án thạc sĩ hoặc tiến sĩ đều có được học bổng tốt và được hướng dẫn trong môi trường cực kỳ trẻ trung.

"Những gì thầy cô trước đây làm cho tôi, tôi từng nghĩ đến ngày nào đó mình sẽ làm lại cho người khác. Dạy kiến thức cho ai đó, đào tạo ai đó, "cho lại" những gì người khác đã trao cho tôi. Xã hội đã cho tôi một số thứ và tôi muốn san sẻ lại cho những người khác. Đó chính là động lực trong đời của tôi, là ngọn lửa mà tôi quyết giữ cho nó cháy mãi", giáo sư Adam Dương chia sẻ.

Trong một cuộc phỏng vấn, Đài Radio Canada còn kể rằng có khi trao đổi xong với sinh viên về quá trình tổng hợp chất xúc tác để sản xuất hydro, Giáo sư Adam Dương đề nghị chơi trò bắn súng sơn với sinh viên của mình. Cách thức học hành của ông là thế: phải thật thoải mái, phải có sức khỏe để bền chí, để giữ tư duy sáng tạo...