Nghệ sĩ hải ngoại trở về quê hương biểu diễn đã trở thành một làn sóng hơn 15 năm nay. Từ những năm 1994-1998, lứa ca sĩ hải ngoại đầu tiên về Việt Nam quay video để phát hành trong nước lẫn nước ngoài, rồi về Việt Nam biểu diễn như Hương Lan, Đức Huy, Elvis Phương, Quốc Anh… nay gần như họ đã là ca sĩ trong nước bởi hầu như quãng đời họ đã gắn với Việt Nam.
Về hát tiếng Việt trên chính quê hương
Sau lứa đầu tiên, rất nhiều ca sĩ khác trở về, riêng phòng trà ca nhạc Tiếng Xưa (Văn Nghệ cũ) trong bảy năm hoạt động đã làm thủ tục cho khoảng 40 nghệ sĩ hải ngoại trở về biểu diễn với những tên tuổi: Carol Kim, Bích Chiêu, Bạch Yến, Từ Công Phụng, Ý Lan, Lệ Thu, Anh Khoa…
Sự ra đi của họ khỏi quê hương vì nhiều lý do lịch sử nhưng chính từ những ý nghĩa riêng mỗi nghệ sĩ mang cho mình nên hàng trăm ca khúc hải ngoại về tình yêu, tình yêu quê hương đã ra đời và được cấp phép biểu diễn tại Việt Nam: Riêng một góc trời, Mắt lệ cho người, Trên tháng ngày đã qua, Vì đó là em… Và sau 39 năm thống nhất đất nước, sự trở về của họ cũng mang nhiều ý nghĩa khác nhau. Nhưng tất cả sự trở về điểm chung vẫn là được hát tiếng Việt cho người Việt trên chính quê hương mình - nghệ sĩ nào chẳng mong ngóng điều đó.
Như nhạc sĩ, ca sĩ Từ Công Phụng, sau lần trở về thăm quê năm 1998, đến năm 2008 khi chính thức về tổ chức đêm nhạc của mình tại TP.HCM, ông đã chia sẻ với Pháp Luật TP.HCM rằng: “Tôi nghĩ đây là dịp mình đem ca khúc của mình tới khán giả Việt Nam, người chung ngôn ngữ với mình thì sẽ hiểu mình và dễ thông cảm với mình hơn. Cũng là để hiểu nhau và thông cảm nhau hơn. Lần về này dù tôi chưa hát nhưng tôi tìm lại được những người yêu thích nhạc mình, yêu con người mình. Như hôm qua tôi đi lang thang ở Công viên Tao Đàn, có người kêu: “Ê, Phụng, Phụng…”, đó là bạn học của tôi thời thanh niên… Vui lắm!”.
 |
| Ca sĩ Khánh Ly đã trở về Sài Gòn, vào chiều 3/5, ca sĩ Khánh Ly đã thử trang phục của nhà thiết kế Công Trí để chuẩn bị cho đêm diễn vào ngày 9/5 tại Hà Nội. |
Nhiều thế hệ trở về
Ca sĩ Elvis Phương, sau 16 năm sinh sống tại Việt Nam, vẫn luôn hứng thú với khán giả quê nhà trên sân khấu và “sướng hơn cả là hằng ngày đạp xe, chạy bộ… hít thở trong không khí của quê nhà” - ca sĩ Elvis Phương tâm sự.
Những lớp thế hệ ca sĩ như Elvis Phương, Khánh Ly, Từ Công Phụng… trở về Việt Nam, nói như Khánh Ly đó là vì kỷ niệm. “Các bạn đến với tôi ngày hôm nay không phải vì tôi đẹp hơn như tuổi 20, cũng không phải vì giọng hát tôi còn như thuở thanh xuân, mà vì những năm tháng cách xa, tôi đã trở thành kỷ niệm” - ca sĩ Khánh Ly chia sẻ.
Nhưng với những lớp ca sĩ trẻ hơn thì sự trở về còn bởi một thị trường trong nước nhiều tiềm năng. Hiện không chỉ thế hệ ca sĩ từng thành danh ở miền Nam ra đi từ thập niên 70-80 của thế kỷ trước mà Việt Nam đang đón nhận một làn sóng ca sĩ thế hệ sau - những người rời Việt Nam cùng gia đình khi chỉ mới vài tuổi hoặc được sinh ra tại nước ngoài trở về biểu diễn. Đó là những tên tuổi Quang Lê, Phi Nhung, Như Quỳnh, Ngọc Liên… Lớp ca sĩ này không chỉ làm tươi mới thị trường ca nhạc hải ngoại trước đó mà sự trở về của họ cũng làm sôi động hơn thị trường ca nhạc trong nước.
Nhà quản lý luôn muốn nghệ sĩ trở về
Nói như bà Xuân Hòa, chủ phòng trà Tiếng Xưa, người từng làm thủ tục cho hơn 40 nghệ sĩ hải ngoại về diễn thì: “Sự trở về là vì thị trường trong nước và còn về với khán giả Việt Nam. Như ca sĩ Khánh Ly trở về, khán giả chờ đợi nghe không phải vì Khánh Ly trẻ, đẹp hay vì giọng ca hay mà nghe lại giọng ca xưa, nhìn lại người ca sĩ mình yêu quý 30-40 năm về trước, tức một Khánh Ly trong ký ức của họ” - bà Xuân Hòa chia sẻ.
Bà Hòa cũng cho rằng chính vì rất hiểu khán giả trong nước và ước muốn biểu diễn trong nước của nghệ sĩ hải ngoại nên các cơ quan quản lý luôn tạo điều kiện cho việc trở về. “Xin ca sĩ nào về diễn, Cục Nghệ thuật biểu diễn đều giải quyết cho phép nghệ sĩ đó. Đặc biệt Tổng Lãnh sự quán Việt Nam tại San Francisco, Mỹ luôn cởi mở và mong muốn nghệ sĩ trở về cùng khóc, cười với khán giả” - bà Hòa nói.
Luôn tạo điều kiện nhưng nghệ sĩ phải chú ý hình ảnh
Chủ trương chung từ trước đến nay của Nhà nước là luôn tạo điều kiện cho nghệ sĩ hải ngoại về diễn, không gây khó khăn gì; kể cả những nghệ sĩ có quá khứ không được tốt nhưng qua thời gian làm việc, tìm hiểu giữa các ban ngành, an ninh trong nước, Bộ Ngoại giao, Cục vẫn cho về và cấp phép biểu diễn.
Tuy nhiên, khi trong nước đã có chính sách cởi mở tạo điều kiện thì các nghệ sĩ nên chấp hành nghiêm chỉnh quy định pháp luật của nước sở tại, không nên tham gia những chương trình chống đối. Bởi nhiều khi nghệ sĩ không ý thức được chương trình mình biểu diễn với mục đích gì.
Dưới góc độ quản lý nhà nước, Cục sẽ xem xét từng trường hợp vi phạm cụ thể để có biện pháp xử lý. Cục cũng khuyến cáo nghệ sĩ nên có ý thức hơn về hình ảnh của mình sau khi đã về nước biểu diễn.
Ông PHẠM ĐÌNH THẮNG, Phó Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn, Bộ VH-TT&DL
Quỳnh Trang/Pháp Luật