Mỹ tiếp tục chỉ trích Trung Quốc vì hành xử khiêu khích

Ngày 11/7, Hội thảo quốc tế về Biển Đông do Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) tổ chức tại thủ đô Washington (Mỹ) đã thảo luận về triển vọng chính sách của Mỹ đối với vấn đề Biển Đông và việc hợp tác, xây dựng lòng tin trong giải quyết tranh chấp.

Phó Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách các vấn đề chiến lược và đa phương Michael Fuchs đã nêu đề xuất của Mỹ về các bước đi cụ thể nhằm hạ nhiệt căng thẳng ở Biển Đông.

Ông Michael Fuchs bày tỏ lo ngại về tình hình căng thẳng ngày càng gia tăng trên Biển Đông, đồng thời chỉ trích cách hành xử "khiêu khích và đơn phương" của Trung Quốc làm dấy lên hoài nghi về sự sẵn sàng của nước này trong việc tuân thủ luật pháp quốc tế.

Ông Fuchs cho biết Mỹ mong muốn Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và Trung Quốc có "một cuộc thảo luận thực sự" để thực hiện các cam kết kiềm chế trong Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) năm 2002, hướng tới Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC).

Theo ông Fuchs, Mỹ đã kêu gọi các quốc gia tuyên bố chủ quyền cần làm rõ và tự nguyện dừng các hoạt động và hành vi làm leo thang căng thẳng và bất ổn trong khu vực. Các cam kết đó sẽ giúp giảm căng thẳng và mở ra không gian cho các giải pháp hòa bình, đồng thời là một biện pháp xây dựng lòng tin mạnh mẽ trong bối cảnh có nhiều vấn đề khó khăn liên quan tới đàm phán COC.

Ông cho rằng bước đi đầu tiên đã được thể hiện trong DOC là các bên tranh chấp tái cam kết không thiết lập các căn cứ quân sự mới. Quan trọng hơn, các bên tranh chấp có thể cam kết không chiếm đóng các thực thể địa chất mà bên tuyên bố chủ quyền khác đã chiếm giữ kể từ trước thời điểm DOC được ký kết tháng 11/2002.

Về việc xây dựng và cải tạo đất, các bên yêu sách có thể làm rõ những loại thay đổi nào là “khiêu khích” và loại nào chỉ đơn thuần là các nỗ lực nhằm duy trì sự hiện diện từ lâu, phù hợp với nguyên trạng năm 2002.

Ông hy vọng sẽ có tiến bộ thực sự về những nỗ lực của khu vực nhằm thúc đẩy việc giải quyết hòa bình các tranh chấp ở Biển Đông tại Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN diễn ra tại Myanmar vào tháng tới.

Tại hội thảo, phần trình bày của luật sư Paul Reichler, cố vấn pháp lý cho Phillipines trong vụ kiện Trung Quốc tại Tòa án Liên hợp quốc về Luật Biển (ITLOS) đã thu hút sự chú ý của đông đảo người tham dự.

Ông Paul Reichler cho biết “đường chín đoạn” chưa bao giờ được Trung Quốc mô tả cho tới năm 2009. Đường này mở rộng từ 400-800 hải lý ngoài khơi bờ biển của Trung Quốc, vượt xa các giới hạn mà luật pháp quốc tế nói chung và Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) nói riêng cho phép.

Với tư cách là luật sư cho Philippines, ông hy vọng Trung Quốc tham gia vào vụ kiện nhằm phân định rõ các tuyên bố chủ quyền.