Phản ánh tới Báo Tri thức và Cuộc sống, người dân Thôn Thanh Hảo, xã Bắc Hùng, Văn Lãng, Lạng Sơn cho biết, suốt nhiều tháng qua, người dân nhiều lần phát hiện Công ty Cổ phần liên doanh công nghệ gạch không nung Lạng Sơn (gọi tắt là công ty) có dấu hiệu khai thác quá phạm vi mỏ được cấp phép, khai thác không tuân thủ phương án khai thác đã được phê duyệt, chặn dòng chảy, làm biến đổi dòng chảy, gây ô nhiễm môi trường và tiếng ồn, mỏ không lắp đặt trạm cân, camera theo quy định… tại mỏ cát, sỏi Tân Lang, đoạn sông Kỳ Cùng chảy qua 2 thôn Thanh Hảo và thôn Bản Làng được chia làm hai dòng chảy và ngăn cách bởi một bãi bồi ở giữa.
Anh H. chỉ vị trí công ty khai thác, chặn dòng, cày nát bãi sông.
Nhiều dấu hiệu vi phạm cần được làm rõ
Đặc biệt, ngày 13/12/2022, người dân bắt quả tang thiết bị, máy móc của công ty sang tận bờ sông của thôn Thanh Hảo để múc tài nguyên, khoáng sản. Sau khi bị người dân phát hiện, các phương tiện này lập tức rút về bờ sông bên kia (thôn Bản Làng, xã Bắc Việt, Văn Lãng, Lạng Sơn).
Theo người dân, sự việc này không chỉ diễn ra một lần mà đã rất nhiều lần người dân bắt gặp xe cộ, máy múc vượt sông để múc trộm.
Video: Người dân bắt gặp phương tiện Công ty gạch không nung Lạng Sơn nghi khai thác quá phạm vi cấp phép
Anh B.T.H (người dân) nói: “Kể từ ngày bắt đầu khai thác cho đến nay, khoảng 3 năm qua, người dân thôn Thanh Hảo luôn sống trong cảnh bất an khi dòng nước bị thay đổi, cả một bãi sông xanh mướt đầy cỏ, cây cối thơ mộng bị đào bới. Hiện bãi sông tan hoang, biến dạng, đầy những hủm, hố sâu tiềm ẩn nguy hiểm, nguy cơ tai nạn cho người dân. Ngoài ra, hoạt động khai thác của công ty gây ô nhiễm dòng nước, ô nhiễm tiếng ồn và tạo bức xúc trong nhân dân địa phương.”
Ảnh chụp vệ tinh thể hiện trước kia dòng chính sông nằm bên Bản Làng hiện đã bị chặn dòng. Bãi giữa sông xanh ngát, nay chỉ còn tan hoang hủm, hố do khai thác cát.
Dòng nước chính bên Bản Làng bị chặn, nước chuyển dòng sang thôn Thanh Hảo.
Ông L.T. (người dân) bức xúc: “Ngày 01/01/2023, tôi phát hiện máy múc ta tận giữa sông để múc cát sỏi, quá bức xúc tôi dùng đá ném xuống nước để tỏ thái độ bất bình. Đây không phải lần đầu người dân thôn phát hiện việc này. Nhiều lần chúng tôi đã có ý kiến nhưng chưa thấy thôn, chính quyền xử lý dứt điểm.”
Ông Bế Văn Khoa (người dân) cho biết thêm, quá bức xúc với tình trạng này, người dân soạn đơn để kêu cứu lên huyện, tỉnh. Trước đây dòng chảy bên Bản Làng là dòng chính, dòng lớn… nhưng công ty đã chặn dòng khiến nước chảy hết sang dòng bên thôn Thanh Hảo. Cả bãi sông giờ tan hoang, nhìn rất xót xa. Năm 2019, người dân cũng phản ánh về hoạt động khai thác của công ty, và công ta đã bị dừng khai thác một thời gian. Thế nhưng từ khi khai thác lại, tình trạng này lại tái diễn.
Để làm rõ những phản ánh của người dân, PV đã trực tiếp đến ghi nhận tại hiện trường vào những ngày đầu năm mới 2023. Đứng ở đầu thôn Thanh Hảo, tiếng máy móc nghiền đá, múc cát sỏi gầm gào, vang vọng cả 1 vùng. Càng tiến gần về phía bờ sông, tiếng ồn từ mỏ khai thác ngày càng lớn.
Theo ghi nhận, tại hiện trường có một máy xúc đang múc cát, sỏi ở khu vực giữa sông lên xe tải. Ở bờ sông bên kia phía Bản Làng, 2 chiếc máy xúc đang múc đá, sỏi vào máy nghiền và xúc cát lên xe tải, tiếng ồn ào vang động cả 1 vùng quê.
Dẫn PV đi dọc bờ sông phía thôn Thanh Hảo, anh H. chỉ cho chúng tôi những điểm sạt lở do công ty khai thác làm thay đổi dòng chảy (năm 2019 dân đã phản ánh) vẫn còn nguyên dấu tích. Bên cạnh đó là những hủm, hố có dấu tích tác động còn rất mới mà theo anh H. nói là điểm máy múc công ty đã vượt sông sang khai thác vào giữa tháng 12/2022.
Ngày 21/12, PV đến làm việc với UBND huyện Văn Lãng, đại diện lãnh đạo huyện tiếp nhận thông tin nhưng cho biết, do đây không phải nội dung phụ trách nên chưa thể trả lời. Huyện tiếp nhận thông tin và sẽ báo cáo lãnh đạo, giao phòng chuyên môn kiểm tra, trả lời. Tuy nhiên đến nay, PV vẫn chưa nhận được phản hồi từ phía UBND huyện.
Đem sự việc phản ánh với lãnh đạo tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn – Hồ Tiến Thiệu cho biết: “Tôi sẽ cho kiểm tra ngay”.
Công ty gạch không nung Lạng Sơn từng bị dừng khai thác do vi phạm
Trước đó (năm 2019), cũng chính ông Hồ Tiến Thiệu, khi đó là Phó Chủ tịch tỉnh đã tạm dừng mỏ khai thác cát sỏi của Công ty gạch không nung Lạng Sơn để khắc phục các vi phạm, hoàn thiện các thủ tục liên quan. Cụ thể: “yêu cầu Công ty hoàn thiện thủ tục phê duyệt thiết kế mỏ; lập hồ sơ xin thuê đất trong hoạt động khoáng sản; cắm mốc các điểm khép góc khu vực được phép khai thác; khẩn trương khắc phục sự cố sạt lở tại 02 điểm về phía hạ lưu của Trạm bơm thôn Thanh Hảo, hoàn thành trước ngày 31/12/2019…” Đến ngày 02/02/2021, UBND tỉnh mới có văn bản số 442/VP-KT xem xét đề nghị của công ty cho tiếp tục khai thác mỏ cát, sỏi Tân Lang.
Theo giấy phép ban đầu, công ty này được cấp giấy phép khai thác từ ngày 14/8/2019 với thời hạn 10 năm. Trong giấy phép nêu: Diện tích khu vực khai thác trên 13 ha, khai thác bằng phương pháp lộ thiên; Mức sâu khai thác thấp nhất là +4,18m, trữ lượng khai thác là 493.277m3...
Người dân thôn Thanh Hảo bức xúc vì nhiều lần ý kiến nhưng sự việc chưa được giải quyết triệt để.
Người dân thôn Thanh Hảo bức xúc đề nghị cơ quan chức năng vào cuộc, làm rõ các nghi vấn nhưcó khai thác quá phạm vi mỏ được cấp phép không?, khai thác không tuân thủ phương án khai thác đã được phê duyệt, chặn dòng chảy, làm biến đổi dòng chảy, mỏ không lắp đặt trạm cân, camera theo quy định...
Tại công văn số 7774/BTNMT-ĐCKS mới đây, bộ yêu cầu các tỉnh báo cáo tình hình quản lý nhà nước về thăm dò, chế biến, khai thác khoáng sản… năm 2022 để báo cáo Thủ tướng. Đặc biệt, trong đó nêu rõ nội dung: Báo cáo đánh giá công tác quản lý, thăm dò, khai thác khoáng sản lòng sông; công tác bảo vệ môi trường; ngăn chặn khai thác khoáng sản trái phép, đặc biệt là cát, sỏi lòng sông… Như vậy có thể thấy, chính phủ đặc biệt quan tâm, quyết liệt chỉ đạo về công tác quản lý, khai thác cát, sỏi. Với cam kết “sẽ kiểm tra ngay” của Chủ tịch tỉnh Lạng Sơn, hy vọng những bức xúc, dấu hỏi trong hoạt động khai thác của công ty gạch không nung Lạng Sơn sẽ sớm có kết luận và thông tin rộng rãi.
Báo Tri thức và Cuộc sống sẽ tiếp tục thông tin.
Thực hiện: Đức Thuận