Ngày 13/8 vừa qua, Cục Thuế tỉnh Hoà Bình đã có văn bản chuyển đơn kiến nghị, phản ánh của người dân đến Chi cục Thuế huyện Lương Sơn, nội dung liên quan đến việc xác định nghĩa vụ tài chính về đất đai khi làm thủ tục xin chuyển mục đích sử dụng đất. Cụ thể, đơn thư cho rằng Chi cục Thuế huyện Lương Sơn áp dụng chưa phù hợp quy định của pháp luật, do đó, đẩy khó khăn, thiệt hại về phía người dân.
Dân cho rằng “Chi cục Thuế áp dụng chưa phù hợp quy định”
Theo phiếu chuyển đơn khiến nghị và phản ánh của ông Ngô Văn H (người được ông N.Q.M, uỷ quyền – PV), ngày 30/11/2023, UBND huyện Lương Sơn đã ra quyết định cho phép gia đình ông M, chuyển mục đích sử dụng đất tại thôn Đồng Bưng, xã Nhuận Trạch.
 |
| Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai huyện Lương Sơn xác định: "phần diện tích được phép chuyển mục đích nằm trong cùng thửa đất có nguồn gốc đã có đất ở, nhà ở". |
Theo đó, diện tích đất được chuyển đổi mục đích từ đất trồng cây lâu năm sang đất ở là 500 m². Căn cứ các tài liệu, diện tích đất được phép chuyển đổi mục đích trên nằm trong thửa đất có nguồn gốc là đất nhận chuyển nhượng với diện tích 2.160 m², giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cấp lần đầu ngày 28/10/2003, trong đó có 400 m² đất ở, còn lại là đất vườn. Sau khi nhận được quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng đất từ đất trồng cây lâu năm sang đất ở, gia đình ông M, đã thực hiện các hồ sơ theo quy định và rất muốn hoàn thành nghĩa vụ tài chính với Nhà nước. Tuy nhiên, 9 tháng kể từ ngày có quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng đất nêu trên, gia đình ông M, chưa thể hoàn thành việc nộp thuế cho Nhà nước. Nguyên nhân theo phản ánh của ông H, là do Chi cục Thuế huyện Lương Sơn hiểu sai và tính tiền sử dụng đất bằng 100% chênh lệch giữa 2 loại đất với số tiền 1,323 tỷ đồng cho gia đình ông M.
"Ngay từ thời điểm Chi cục thuế huyện Lương Sơn ban hành thông báo thuế lần đầu ngày 25/12/2023, khi phát hiện Thông báo thuế tính thuế theo Điểm b, Khoản 2, Điều 5 Thông tư 76/2014/TT-BTC ngày 16/06/2014: ‘b) Đất nhận chuyển nhượng có nguồn gốc là đất nông nghiệp được giao trong hạn mức sử dụng đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân thì thu tiền sử dụng đất bằng mức chênh lệch giữa tiền sử dụng đất tính theo giá đất ở với tiền sử dụng đất tính theo giá đất nông nghiệp.- là không đúng. Gia đình đã 12 lần gửi đơn đề nghị đến Chi cục Thuế huyện Lương Sơn xác định lại nghĩa vụ tài chính cho ông M, áp dụng theo Điểm a, Khoản 2, Điều 5 Thông tư 76/2014/TT-BTC ngày 16/06/2014: Thu tiền sử dụng đất bằng 50% chênh lệch giữa tiền sử dụng đất tính theo giá đất ở với tiền sử dụng đất tính theo giá đất nông nghiệp” - ông H nêu.
Nguồn gốc thửa đất đã có đất ở, nhà ở
Liên quan đến việc xác minh nghĩa vụ tài chính phải thực hiện khi làm thủ tục xin chuyển mục đích sử dụng đất đối với thửa đất số 391, tờ bản đồ 17 của ông N.Q.M, và bà LTL, Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai huyện Lương Sơn đã gửi cho Chi cục Thuế huyện Lương Sơn các văn bản bổ sung thông tin xác định lại nghĩa vụ tài chính cho ông M, bao gồm: Báo cáo nguồn gốc sử dụng đất số 04/BC-UBND của UBND xã Nhuận Trạch, văn bản số 1063/TNMT ngày 04/07/2024 của Phòng Tài nguyên – Môi trường huyện Lương Sơn về việc phúc đáp công văn đề nghị bổ sung thông tin; văn bản số 760/CNVPĐKĐĐ ngày 04/07/2024 của Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai huyện Lương Sơn về việc bổ sung thông tin xác định nghĩa vụ tài chính.
Điểm chung là các văn bản trên đều nêu rõ: "phần diện tích được phép chuyển mục đích nằm trong cùng thửa đất có nguồn gốc đã có đất ở, nhà ở".
 |
| Ông H, đề nghị Chi cục Thuế huyện Lương Sơn xem xét đầy đủ, khách quan nguồn gốc đất theo các văn bản các cơ quan chuyên môn, có thẩm quyền xác định. |
Theo quan điểm của ông H: “Đây là căn cứ phù hợp để áp dụng việc xác định nghĩa vụ tài chính theo quy định tại Điểm a, Khoản 2, Điều 5 về việc Xác định tiền sử dụng đất khi hộ gia đình, cá nhân được Nhà nước cho phép chuyển mục đích sử dụng đất sang đất ở của Thông tư 76/2014/TT-BTC ngày 16/06/2014.
Cụ thể: ‘Khoản 2. Chuyển mục đích sử dụng đất có nguồn gốc từ nhận chuyển nhượng của người sử dụng đất hợp pháp sang đất ở thì thu tiền sử dụng đất như sau:
a) Đất có nguồn gốc là đất vườn, ao trong cùng thửa đất có nhà ở thuộc khu dân cư không được công nhận là đất ở thì thu tiền sử dụng đất bằng 50% chênh lệch giữa tiền sử dụng đất tính theo giá đất ở với tiền sử dụng đất tính theo giá đất nông nghiệp’.
Song, bỏ qua các văn bản của phòng Tài nguyên – Môi trường huyện Lương Sơn và Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai huyện Lương Sơn. Chi cục Thuế huyện Lương Sơn vẫn tính tiền sử dụng đất như ban đầu, chỉ xem xét hiện trạng đất tại thời điểm hiện tại mà không đi vào bản chất là nguồn gốc thửa đất đã được các cơ quan chuyên môn thẩm định có đất ở, nhà ở.”
Nói về điều này, ông H, chia sẻ: “9 tháng qua, gia đình chúng tôi đã gửi 12 lá đơn kiến nghị tới Chi cục thuế huyện Lương Sơn, Cục Thuế tỉnh Hòa Bình nhưng không được giải quyết. Điều này khiến gia đình rất mệt mỏi, tốn nhiều công sức. Hơn nữa, mảnh đất chưa hoàn thành việc chuyển mục đích nên những dự định không thể thực hiện được. Bên cạnh đó, luật đất đai mới đã có hiệu lực, sau này nếu chúng tôi chuyển mục đích sẽ tốn kém hơn trước đây rất nhiều, ai là người sẽ chịu trách nhiệm việc này?”
Ông H, đề nghị Chi cục thuế huyện Lương Sơn tuân thủ các quy định của pháp luật, xem xét đầy đủ, khách quan các văn bản xác định nguồn gốc đất và tính lại tiền sử dụng đất đối với thửa đất trên.
Ngày 14/8, trao đổi với phóng viên, ông Đinh Thuỷ Triều (Phó Chi cục trưởng Chi cục Thuế huyện Lương Sơn, Hoà Bình) cho biết đã nắm được nội dung kiến nghị của ông Ngô Văn H, liên quan đến việc xác định nghĩa vụ tài chính về đất đai khi làm thủ tục xin chuyển mục đích sử dụng đất đối với thửa đất số 391, tờ bản đồ 17 của ông N.Q.M và bà L.T.L. “Chúng tôi cũng đã nhận được phiếu chuyển đơn của Cục Thuế tỉnh Hoà Bình. Hiện tại, chúng tôi đang giao các bộ phận chức năng rà soát và sẽ có thông tin trả lời tới người dân cũng như cơ quan báo chí” - ông Đinh Hải Triều thông tin.
"Áp dụng Điểm b là chưa phù hợp với quy định pháp luật"
Dưới góc độ pháp lý, luật sư Mai Thảo - Phó Giám đốc TAT Law firm (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) phân tích: Điểm khác nhau giữa việc áp dụng Điểm a và Điểm b, Khoản 2, Điều 5 là có hay không nhà ở bên cạnh diện tích chuyển mục đích sử dụng. Theo thông tin được cung cấp, diện tích được chuyển mục đích sử dụng đất là 500m2 đất trồng cây lây năm trong tổng diện tích 2.160m2, có 400m2 là đất ở. Đặc biệt, các văn bản bổ sung thông tin xác định lại nghĩa vụ tài chính cho ông M, của Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai huyện Lương Sơn gửi cho Chi cục Thuế huyện Lương Sơn đều có nội dung xác nhận: "phần diện tích được phép chuyển mục đích nằm trong cùng thửa đất có nguồn gốc đã có đất ở, nhà ở". Như vậy có thể xác định 500m2 đất trồng cây lây năm mà ông M xin chuyển mục đích sử dụng đất thành đất ở nằm trong cùng thửa đất có nguồn gốc đã có đất ở, nhà ở.
Hiện tại, đất mà ông M, sử dụng là đất trồng cây lâu năm, không ghi chính xác là đất vườn như thông tư quy định. Pháp luật không có định nghĩa cụ thể về khái niệm đất vườn, đất ao mà chỉ có quy định về đất trồng cây lâu năm, tuy nhiên thuật ngữ “đất vườn” vẫn được sử dụng rộng rãi trong rất nhiều văn bản pháp luật. Đến nay có rất nhiều ý kiến tranh luận về việc đất trồng cây lâu năm có được xem là đất vườn hay không. Tuy nhiên, theo văn hóa và tập quán của người Việt Nam, thì đất vườn hoàn toàn có thể trồng cây lâu năm, và khu vực đất bên cạnh nhà ở dùng để trồng cây trong toàn bộ thửa đất thường được gọi là đất vườn. Như vậy phải hiểu một cách linh hoạt trong trường hợp này, xác định diện tích đất ông M chuyển mục đích sử dụng là đất vườn, và áp dụng quy định tại Điểm a, Khoản 2, Điều 5 Thông tư 76/2014/TT-BTC, chỉ thu tiền sử dụng đất bằng 50% chênh lệch giữa tiền sử dụng đất tính theo giá đất ở với tiền sử dụng đất tính theo giá đất nông nghiệp. Chi cục thuế huyện Lương Sơn áp dụng Điểm b, Khoản 2, Điều 5 Thông tư 76/2014/TT-BTC là chưa phù hợp với quy định pháp luật.
Cần xử lý dứt điểm, tránh tình trạng đơn thư kéo dài, gây bức xúc
Luật sư Lâm Thị Trâm Anh (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho rằng, theo thông tin sự việc, thửa đất của ông N.Q.M, đã được UBND xã Nhuận Trạch; Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai huyện Lương Sơn; Phòng Tài nguyên – Môi trường huyện Lương Sơn xác định nguồn gốc sử dụng đất trong các văn bản gửi Chi cục Thuế huyện Lương Sơn về việc xác định nghĩa vụ tài chính thể hiện rõ: "phần diện tích được phép chuyển mục đích nằm trong cùng thửa đất có nguồn gốc đã có đất ở, nhà ở". Như vậy, căn cứ theo Thông tư 76/2014/TT-BTC năm 2014, yêu cầu của người dân áp dụng theo Điểm a, Khoản 2, Điều 5 trong trường hợp này là có căn cứ hợp lý. Chi cục Thuế huyện Lương Sơn cần xem xét đầy đủ, khách quan các văn bản xác định nguồn gốc đất, xử lý dứt điểm. Tránh tình trạng đơn thư kéo dài, gây bức xúc trong nhân dân, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của người dân.
Báo Tri thức và Cuộc sống sẽ tiếp tục thông tin.
Kim Ngưu