Không ít người lo sợ nguy cơ tai nạn thang máy khi lựa chọn sống và làm việc trong các tòa nhà cao tầng. Theo các chuyên gia, tai nạn thang máy mặc dù không phải xảy ra thường xuyên, nhưng khi có sự cố thì người dân thường hoảng loạn bởi không có kỹ năng và kiến thức để ứng phó. Chính điều này đã gây ra những hệ quả xấu.
Nếu rơi... chắc chắn sẽ tan nát
Theo ThS Hà Xuân Hòa, Viện Điện, trường Đại học Bách khoa Hà Nội, đúng là thời gian qua có một vài sự cố thang máy, ví dụ như thang máy ở các tòa nhà cao tầng xảy ra hiện tượng "trôi" qua một số tầng rồi dừng lại. Nhiều người gọi đây là "thang rơi tự do". Gọi như thế là không đúng. Có thể khẳng định khả năng thang máy rơi tự do là cực thấp, xác suất nếu có chỉ là 1 phần triệu. Lý do là bởi mỗi cabin thang máy đều được kéo bởi hàng chục sợi cáp, mà mỗi sợi này đều có thể chịu được tải trọng của cả thang, nên hệ số an toàn là rất cao.
Trong trường hợp vì lý do nào đó, một sợi cáp bị đứt thì cũng vẫn còn những sợi khác kéo, đỡ thang, không thể rơi được. Thậm chí, cứ cho rằng có nguyên nhân đặc biệt nào đó khiến cả chục sợi cáp này đều bị đứt thì ngay tại cabin, phía ngoài buồng thang còn có hệ thống cơ cấu giám sát vượt tốc. Đây là hệ thống thắng cơ. Nếu vì lý do nào đó mà thang vận hành với tốc độ vượt quá tốc độ định mức trong giới hạn từ 1,15 - 1,25 lần, ví dụ như thang đặt tốc độ định mức là 5m/giây thì khi vượt tốc ở tốc độ 5 x 1,2 = 6m/giây thì hệ thống này sẽ được kích hoạt ngay, cabin sẽ kẹp vào hệ thống phanh cơ và dừng lại, hầu như không để xảy ra nguy cơ mất an toàn.
ThS Hà Xuân Hòa cho rằng, với vận tốc rơi tự do của thang máy tính được là 9.8m/giây2; thì khi rơi tự do, người ở trong thang máy chắc chắn là tan nát, chứ không thể tiếp đất an toàn được. Các sự cố mà chúng ta hay gặp thực tế gọi là lỗi thang trôi do trục trặc ở hệ thống điều khiển. Thang máy là một hệ thống thiết bị điều khiển điện tử với những bo mạch phức tạp.
Khi xảy ra lỗi hệ thống, nguyên nhân có thể do lỗi điều khiển bo mạch điện tử, hoặc một nguyên nhân bất kỳ nào từ bên ngoài, gây nên một sự bất thường trong hệ thống, hệ thống lập tức dừng để reset lại, cũng có thể trôi qua mấy chục tầng rồi dừng ở một tầng nào đó để phục hồi trạng thái ban đầu. Tốc độ khi thang trôi thường được đưa về tốc độ chạy an toàn, thậm chí còn chậm hơn tốc độ chạy thang bình thường; do vậy đảm bảo an toàn cho người bên trong buồng thang.
 |
| Việc người dân cần làm đầu tiên khi gặp sự cố thang máy là phải giữ bình tĩnh. |
Bấm chuông và... chờ đợi
ThS Hà Xuân Hòa khuyến cáo, việc người dân cần làm đầu tiên khi gặp sự cố thang máy là phải giữ bình tĩnh. "Khi thang gặp sự cố thì việc cứ đứng yên trong buồng thang chắc chắn an toàn cao hơn bất kỳ một cách làm nào khác. Dù thang có trôi đến đâu, thậm chí nếu có gây ra những chấn động nhất định cũng không ảnh hưởng nhiều đến người bên trong. Nạn nhân trong các sự cố trôi thang máy chủ yếu là bị hoảng loạn về mặt tâm lý, chứ không phải chấn thương", ThS Hà Xuân Hòa cho biết.
Tốt nhất khi thang có sự cố, nên đứng yên trong thang với tư thế đầu hơi cúi xuống và chùn gối để giảm các nguy cơ va chạm khi có chấn động. Tay nên bám chắc vào các thanh bám bên sườn thang. Bấm chuông gọi cứu hộ hoặc liên lạc ra bên ngoài bằng điện thoại, đập cửa gây tiếng động để người bên ngoài chú ý và chờ đợi ứng cứu. Tuyệt đối không cố gắng mở cabin bằng mọi cách bởi việc này rất nguy hiểm.
Tương tự trường hợp khi thang bị lỗi hệ thống, hoặc vì lý do gì đó dừng, không mở cửa, người bên trong tuyệt đối không tự động mở cửa mà phải gọi cứu hộ. Bởi trong các trường hợp này chúng ta không thể chắc chắn mặt thang và sàn bên ngoài có bằng nhau, trong khi tự động mở cửa và trèo ra, có thể rơi xuống hầm thang, hoặc nếu thang đột ngột vận hành sẽ kéo lê theo cả cơ thể và cắt qua các tầng, chắc chắn gây tổn hại đến tính mạng.
Một số trường hợp tử vong do tai nạn thang máy chủ yếu là do người sử dụng không tuân thủ đúng các quy tắc an toàn, ví dụ như sử dụng thang chở hàng không đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật và độ an toàn; cố tự tìm cách thoát ra và bị rơi xuống hầm thang hoặc bị kẹp thang. Vì vậy, cảnh báo tốt nhất cho người sử dụng là đứng nguyên trong thang chờ cứu hộ và chỉ bước ra khi đã chắc chắn an toàn.
ThS Hà Xuân Hòa
Đức Anh