Tập luyện
1. Xoay cột sống: Bệnh nhân đứng hai chân bằng vai, tay giơ về phía trước ngang bằng vai từ từ xoay cột sống 1800 sang trái giữ 5 - 10 giây, rồi đổi sang phải. Mỗi bên làm 10 - 15 lần. Động tác có vai trò lập lại hoạt động sinh lý của cột sống, hạn chế và phòng cốt hóa khe liên kết đốt sống và khớp háng.
2. Gập duỗi cột sống: Bệnh nhân đứng thẳng người hai chân đứng bằng vai, tay giơ cao, giữ gối thẳng từ từ gập người xuống sao cho ngón tay trỏ gặp đầu ngón chân cái. Giữ tư thế 10 - 20 giây, làm 10 - 15 lần. Động tác làm giãn cơ, tăng cường lưu thông máu, giúp cột sống mềm dẻo, giảm tình trạng co cứng viêm dính.
3. Ép ngực vào tường: Bệnh nhân đứng thẳng thả lỏng người, mặt hơi ngửa úp lên tường, từ từ ép sát lồng ngực vào tường, giữ tư thế 1 - 2 phút. Động tác có vai trò kích thích giãn nhóm cơ cột sống, hệ thống dây chằng, tăng cường hoạt động của đốt sống và đĩa đệm để giúp cột sống mềm dẻo linh hoạt, giảm sự gù vẹo, cột sống.
 |
| Động tác gấp duỗi cột sống. |
Bài thuốc
Nguyên liệu: Ngũ linh chi 8g, tần giao 12g, cam thảo 4g, xuyên khung 6g, khương hoạt 8g, hương nhu 4g, đào nhân 8g, một dược 8g, xuyên ngưu tất 12g, hồng hoa 12g, đương quy 12g, địa long 8g. Nếu có sốt gia thương truật, hoàng bá mỗi thứ 8 - 12g. Cơ thể suy nhược gia hoàng kỳ, đảng sâm 15 - 20g.
Cách dùng: Tất cả cho vào ấm ngày đầu cho 800ml nước, ngày 2 cho 1.500ml nước đun nhỏ lửa còn 200 - 300ml, chia uống 2 lần trong ngày trước bữa 30 phút. Hai ngày uống 1 thang, uống liên tục vài liệu trình, một liệu trình 30 ngày.
Rượu thuốc: Lấy rễ cây bàng phía dưới mặt trời mọc, cắt lát, phơi khô, sao nhỏ lửa cháy 3/10 dược liệu, ngâm rượu, mỗi ngày uống 15 - 20ml.
Thuốc đắp - chườm: Lấy 1 - 2 lá đu đủ non, gừng tươi 100 - 200g, rượu 1 chén con, muối 2 thìa cà phê. Đem gừng, lá đu đủ giã nhuyễn, trộn đều với rượu và muối đem đắp nơi đau ngày thay thuốc 1 lần. Khi đắp thuốc cần theo dõi, nếu thấy nóng rát cần tháo thuốc tránh gây bỏng da. Nếu vùng tổn thương nhiều có thể đắp thuốc luân phiên cách nhật. Hoặc lấy 1 nắm hẹ cả rễ, giấm 50ml, hẹ giã nát, trộn giấm sao nóng, bọc trong túi vải chườm vào chỗ đau, nguội lại sao ngày chườm 1 - 2 lần.
Xoa bóp - bấm huyệt: Ngồi thả lỏng người dùng hai bàn tay úp ra sau lưng sát dọc cột sống thắt lưng tới hông và ngược lại. Tiếp đó úp hai tay ngang lưng di chuyển ngược chiều nhau từ lưng xuống hông và ngược lại sao cho vùng thắt lưng hông nóng lên là được. Sau đó chuyển lên vùng liên bả, cột sống cổ xoa day cho các vùng cơ ấm nóng đều. Dùng hai ngón trỏ - giữa day theo vòng xoáy lò xo từ cột sống cổ tới xương cùng cụt 5 - 10 lần.
Sau đó dùng ngón cái lần lượt day bấm các huyệt: Đại trữ (mỏm gai đốt D1 ra 1,5 thốn), thận du (dưới gai sống thắt lưng 2, đo ngang ra 1, 5 thốn), huyết hải (gấp gối 900 từ giữa bờ trên xương bánh chè đo lên 1 thốn vào trong 2 thốn) và dương lăng tuyền (dưới gối 1 thốn, chỗ lõm giữa đầu trên xương chày, xương mác), mỗi huyệt 2 - 3 phút với lực nhẹ nhàng, thấm sâu.
Để bệnh mau phục hồi, cần kiên trì tuân thủ phác đồ chuyên khoa, có chế độ lao động, nghỉ ngơi, dinh dưỡng phù hợp. Không hút thuốc, hạn chế dùng rượu, cà phê, kiêng thịt chó, dưa, cà muối... Bệnh nhân nằm giường ván cứng không gối đầu cao, không nằm co, thường xuyên vận động, bơi lội...
Lương y Chu Văn Tiến (Hội Đông y Vĩnh Tường)