Có nhiều loại rau mọc hoang dại vị đắng ngắt nhưng thực chất có thể làm thành nhiều món ăn hấp dẫn, trong đó phải kể tới rau đắng cảy.
Rau đắng cảy còn có tên gọi khác là đại thanh, tên khoa học là Clerodendrum cyrtophyllum Turcz. Đây là cây bụi nhỏ, thân gầy guộc, mọc là là mặt đất, mọc cao đến đầu gối, đến vai người. Chúng mọc ở những nơi đất cỗi cằn, mọc lẫn trong những loài cây, những bụi rậm hoang dại, ở bìa rừng hay các bãi đất trống.
Đây là cây dại mọc ở bìa rừng và các bãi đất trống
Sau Tết, khoảng tháng Giêng, tháng Hai là thời điểm rau đắng cảy thi nhau đâm chồi non. Ở khắp thân cành, những búp non mọc chi chít. Đó cũng là thời điểm người dân ở các tỉnh miền Bắc như Phú Thọ, Lạng Sơn rủ nhau lên núi hái đắng cảy về chế biến món ăn.
Từ tên gọi đã biết loại rau này có vị đắng đặc trưng, nhưng điểm đặc biệt là rễ của chúng lại ngọt. Trước đây, thứ rau này từng gắn với những bữa cơm của người dân nghèo, đến bây giờ nhiều người xa nhà, xa quê vẫn nhớ như in hương vị của thứ rau rừng này.
Rau dại này có thể làm thành nhiều món ngon
Rau bọ mẩy có thể xào với trứng gà, luộc chấm với muối vừng, muối lạc, hấp vào nồi cơm, lá già băm nhỏ nấu canh... "Thứ rau này lúc mới ăn sẽ rất đắng, nhưng hậu vị lại ngọt mát, dễ gây nghiện. Thế nhưng, nếu ai không vượt qua được cái đắng ban đầu thì sẽ không thể được tận hưởng cảm giác ấy. Theo kinh nghiệm, muốn có những đọt rau đắng cảy tươi ngon, người dân phải lên núi hái vào tiết trời ấm áp. Rau hái về ăn càng sớm càng tốt thì mới giòn và giữ được hương vị thơm ngon", anh Thanh (huyện Hạ Hòa, Phú Thọ) chia sẻ.
Anh Thanh nói thêm, ở quê anh rau đắng cảy rất được yêu thích, trước đây còn dành để đãi khách quý từ xa về. Trong các dịp lễ Tết, hầu như nhà nào cũng đưa rau đắng cảy vào thực đơn.
Những năm gần đây, cây đắng cảy ở trong rừng thưa dần, người dân địa phương còn mang chúng về trồng trong vườn nhà để tiện thu hái.
Rau bọ mẩy gờ thành đặc sản ở thành phố
Hiện nay, trên chợ mạng rau đắng cảy được bán với giá khoảng 70.000 đồng/kg mỗi khi đến mùa. Tài khoản Ngọc Sơn bình luận: "Mình ở Hải Dương, rau này trước đây ở quê có nhiều lắm, giờ nhiều người còn mang về trồng. Đem đọt và lá non xào tỏi rồi thêm tí mẻ thì ngon tuyệt vời, hay luộc chấm mẻ cũng vô cùng hấp dẫn. Bây giờ mỗi khi về quê mình đều ra chợ quê để tìm mua rồi mang về thành phố. Các bé nhà mình thích món đắng cảy xào trứng, lúc đầu ăn thấy đắng nhưng khi nuốt xuống, rau sẽ để lại dư vị ngòn ngọt, bùi bùi dễ gây nghiện".
Người dân địa phương còn lên núi đào rễ đắng cảy về băm nhỏ, phơi khô và sao vàng để hãm nước uống như một vị thuốc quý.
H.A