Con đam đồng có tên khoa học là Varunidae, thuộc họ cua. Nhìn bề ngoài chúng rất giống con cua đồng nhưng khác nhau ở chỗ kích thước đam đồng nhỏ hơn nhiều, thân hình mỏng dẹp. Phần bụng con đam đồng có màu vàng và chân có nhiều lông.
Đây là loài giáp xác đặc trưng của vùng nước lợ, sống ở các cửa sông, cửa lạch, thường xuất hiện ở các khu rừng sú vẹt để sinh đẻ. Trong khi cua đồng được rao bán với giá chỉ từ 80.000-100000 đồng/kg và có thể dễ dàng mua được thì con đam đồng lại có giá lên tới 200.000 đồng/kg, phải đặt trước mới có.
Con đam đồng nhìn giống con cua đồng, chỉ những người sinh ra ở các miền quê mới phân biệt được
Chị Hoài Thương (ở Cầu Giấy, Hà Nội) cho biết: "Ở quê tôi trước đây đam đồng nhiều lắm, giờ muốn ăn phải tìm những địa chỉ quen biết mới đặt được vì con này không phổ biến như cua đồng. Mình nhớ nhất món đam đồng nấu lá ớt của mẹ. Theo đó, sau khi bắt con đam đồng về đem ngâm qua nước sạch pha muối loãng cho nhả bùn đất rồi đem bóc mai, lấy gạch để riêng vào một bát con. Phần thịt con đam đồng cho vào cối giã nhuyễn sau đó đem nấu canh với lá ớt. Canh đam đồng lá ớt có vị ngon rất lạ, phần nước thanh mát ngọt vị đam đồng, phần cái lại cay dịu và thơm, mang đến vị ấm trên đầu lưỡi".
Chị Thương kể, con đam đồng trông hung hăng nhưng thực tế rất hiền lành, mặc bao tay người sà vào, chúng ngoan hiền không kẹp tay ai bao giờ. Ngày lũ lớn, lựa được nơi nào thoáng lại gần chỗ nước chảy mạnh mà đặt vó, mỗi mẻ cất có khi trúng cả yến đam đồng. Những con đam chắc nịch, tươi rói, chạy nháo nhào khi bị dồn vào đáy vó đem về làm đủ món ngon.
Đam đồng nhiều gạch, thịt ngọt, béo ngậy
Rao bán con đam đồng trên chợ chung cư, chị Hà (ở Hà Đông, Hà Nội) chia sẻ, đam đồng có trong tự nhiên chứ không nuôi như cua nên số lượng không nhiều. "Thịt đam đồng béo ngậy và ngọt. Mai mềm, ăn giòn và có nhiều gạch hơn cua đồng nên nếu được thưởng thức một lần thì sẽ nhớ mãi. Tôi gom của người dân ở quê được bao nhiêu bán hết bấy nhiêu nhưng không phải ngày nào cũng có. Với những con đam đồng nhỏ, giá chỉ từ 150.000 đồng/kg nhưng những con to hơn, giá tới 200.000 đồng/kg", chị Hà nói
Từ con đam đồng có thể chế biến thành nhiều món ngon như: đam đồng xào lá lốt, đam đồng lăn bột chiên giòn, canh đam đồng… Trước đây những món ăn từ đam đồng gắn với những bữa cơm nghèo khó, thì giờ đây chúng đã thành món đặc sản lạ người thành phố ưa chuộng vào mỗi mùa hè.
Đam đồng được chị em thành phố thích mê trong những ngày hè oi nóng
Nhiều người không biết tới đam đồng nên khi thấy rao bán trên chợ mạng hay chợ chung cư, các chị em mua về ăn thử. "So với cua đồng thì đam đồng gạch vàng và ngậy hơn. Mai rạm mềm, ăn giòn và có nhiều gạch hơn cua đồng. Vì thấy có người rao bán trông rất giống con cua nhưng có tên lạ nên mình mua thử, sau đó cứ hễ thấy có ai rao bán là mình lại đặt mua, làm món canh rau mồng tơi rất hợp với những ngày hè", chị Liên (ở Hà Nội) chia sẻ.
H.A