Bông so đũa được biết đến là một đặc sản nổi tiếng ở miền Tây, có thể chế biến thành miền món ngon, có mặt trong các nhà hàng, quán ăn nhưng nhiều người chưa biết về chúng.
Theo tìm hiểu, cây so đũa có nguồn gốc ở Ấn Độ, Malaysia và phân bố ở các nước nhiệt đới. Còn ở Việt Nam, so đũa có nhiều ở các tỉnh miền Tây. Cây so đũa là cây bụi lớn, nhiều cành, có chiều cao trung bình từ 6-10m. Bông so đũa thì có kích thước lớn, mọc thành chùm với 3 - 5 bông thõng xuống ở nách lá, dạng hoa môi dài từ 7 - 8cm. Hoa so đũa có hai loại chính là hoa so đũa trắng và hoa so đũa đỏ.
Về hình dạng, bông so đũa khá giống với bông điên điển, chỉ khác về màu sắc và kích cỡ.
Trước đây cây so đũa mọc dại ở ven bờ ruộng, sông ngòi kênh rạch, nhiều nhà mang về trồng làm cảnh vì chúng nở hoa rất đẹp. Vài năm gần đây, bông so đũa thành đặc sản nên các gia đình trồng để bán, tăng thu nhập.
"Tầm tháng 9 đến tháng 4 năm sau là thời điểm bông so đũa vào mùa. Cây này dáng thẳng đứng, nhánh mỏng manh nên nếu leo trèo không khéo sẽ dễ bị ngã, vì thế mọi người thường dùng vợt để hái. Hồi tôi còn bé, bông so đũa có nhiều lắm, hái một lúc là được cả rổ đầy mang về tha hồ nấu.
Bông so đũa có cuống và nhụy vàng rất đắng, nên khi nhặt phải lần vào bên trong hoa, ngắt bỏ hai phần ấy đi. Nhưng cũng có người thích ăn nhân nhẩn nên để nguyên cả phần nhụy.
Từ bông sô đũa có thể làm thành các món như luộc (chấm với nước cá kho hay thịt kho), nấu canh chua (cá lóc, cá sặt, tôm), xào tôm thịt. Còn bây giờ tại các nhà hàng, quán ăn còn dùng bông so đũa để ăn lẩu, là rau sống ăn kèm với bún hay làm gỏi…", bạn Hoài Thương (ở Tiền Giang) chia sẻ.
Bạn Thương nói thêm, bông so đũa ngon nhất nên hái vào buổi sớm mai, khi từng chùm hoa còn đọng hơi sương, nở oà trong ánh nắng mới lên, tinh khiết và trong trẻo. So đũa hái về nhặt bỏ cuống và chót nhụy đắng, rửa nhẹ trong nước để tránh bầm giập mất ngon.
Bây giờ, bông so đũa được bán nhiều trên chợ mạng, đóng gói hút chân không với giá từ 100-150 nghìn đồng/kg. Nhiều người đến miền Tây tìm tới các nhà hàng, quán ăn để thưởng thức món ngon từ bông so đũa.
Vì được ưa chuộng nên các gia đình ở miền Tây đã mở rộng việc trồng cây so đũa, chi phí đầu tư thấp, hiệu quả kinh tế mang lại khá cao. Chị Ánh Tuyết (ở huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang) chia sẻ: "Bông so đũa trồng 1 lần thu hoạch rất lâu. Khi cây bông so đũa cao quá thì cưa đọt cho cây thấp xuống dễ hái bông, chi phí đầu tư thấp...".
Trung bình mỗi ngày chị Ánh Tuyết hái được từ 13-15 kg bông so đũa, thu nửa triệu đồng.
Theo nghiên cứu, bông so đũa có thành phần dinh dưỡng rất cao với nhiều protid, lipid, beta carotene, vitamin A, vitamin B, hàm lượng vitamin C, nhiều khoáng tố như canxi, sắt, natri, kali tốt cho sức khỏe.
H.A