Từng là cây dại mọc ở các tỉnh vùng núi phía Bắc như Sơn La, Lạng Sơn..., giờ đây mắc mật là cái tên nổi tiếng khi cả lá và quả được sử dụng để làm thành nguyên liệu trong nhiều món ăn.
Cây mắc mật còn có tên gọi khác là mác mật. Loại cây này sinh trưởng và phát triển tốt ở độ cao 200-600m, nhiệt độ thích hợp 20-25oC, lượng mưa bình quân 1.000-1.900mm/năm. Cây mắc mật là cây ưa sáng, chịu hạn tốt, lúc nhỏ cần che bóng nhẹ. Lá của cây này kép lông chim, mọc so le, mặt trên bóng, mặt dưới đầy lông. Lá mắc mật có chứa nhiều tinh dầu, mùi thơm, vị cay nhẹ, từ xưa đã được bà con vùng cao sử dụng để làm các món nướng, tạo nên nét đặc trưng của ẩm thực vùng cao.
Lá mắc mật có mùi thơm đặc trưng, là gia vị cho nhiều món ăn đặc trưng của vùng cao
Theo đó, lá mắc mật là gia vị không thể thiếu trong các món ăn trứ danh như vịt quay Lạng Sơn, lợn quay, khâu nhục... Ngoài lá tươi, bà con địa phương còn phơi khô để bán ra thị trường. Loại lá khô có thể bảo quản được lâu, vận chuyển đi khắp nơi mà vẫn giữ được hương vị vốn có.
Những năm gần đây, lá mắc mật trở thành thứ đặc sản được người thành phố tìm kiếm khắp nơi. Tại các nhà hàng, quán ăn, đặc biệt là các quán nướng, lá mắc mật được nhiều đầu bếp ưu tiên lựa chọn.
Nhiều nhà hàng ở Hà Nội sử dụng lá mắc mật để làm các món nướng
Trên thị trường, lá mắc mật được bán với giá 50.000-70.000 đồng/kg, còn lá khô có thể lên tới 250.000 đồng/kg. Ngoài lá, quả mắc mật cũng có mùi thơm đặc trưng, cùng vị chua ngọt, thanh thanh,có thể ăn tươi hoặc làm gia vị trong các món nướng.
Những lợi ích của lá mắc mật đối với sức khoẻ
Hỗ trợ điều trị bệnh gan, mật
Trong các bài thuốc đông y, lá mắc mật có các tác dụng mà phổ biến nhất là trị bệnh gan, hỗ trợ tiêu hóa, lợi mật. Chúng có khả năng tăng tiết mật, dễ tiêu hóa thức ăn. Ngoại trừ các món chiên, nướng thường thấy, đối với người bệnh gan nên nấu chúng như một loại trà, sẽ đảm bảo hơn về lượng chất được hấp thụ.
Lá mắc mật có công dụng với sức khỏe mà ít người biết tới
Hỗ trợ hệ miễn dịch
Trong lá mắc mật có các chất bổ phổ biến như protein, sắt, mangan hay canxi. Đây đều là những chất góp phần không nhỏ trong việc bảo vệ sức khỏe, hỗ trợ hệ miễn dịch, tăng cường sức đề kháng của cơ thể.
Tốt cho hệ tiêu hóa
Lá mắc mật có tác dụng tốt đến hệ tiêu hóa cân bằng hệ vi khuẩn trong đường ruột, kích thích tiêu hóa, ngăn chặn nhiễm khuẩn đường ruột. Từ đó, thảo dược giúp bạn giảm thiểu bệnh từ tiêu hóa.
Ngoài ra, lá mắc mật còn loại bỏ những độc tố dư thừa ra khỏi cơ thể con người, điều trị các bệnh về tiêu hóa như ợ chua hay đầy hơi…
Hỗ trợ chống viêm, giảm đau
Bên trong lá có chứa tinh dầu ethanol có khả năng chống lại oxy hóa, ngăn chặn các tác nhân gây hại như vi khuẩn, vi sinh vật, yếu tố hóa học, vật lý,… Người bệnh khi sử dụng thảo dược từ lá mắc mật sẽ cảm thấy cơ thể được cải thiện rất nhiều.
PHÚ NGUYỄN