Xoài là cây ăn quả nhiệt đới, có nguồn gốc từ miền Đông Ấn Độ và các vùng giáp ranh. Ở Việt Nam, đây là loại quả phổ biến, tuỳ vào thổ nhưỡng từng vùng mà sẽ chuyên trồng các giống xoài khác nhau. Đặc điểm chung của quả xoài là có màu vàng óng khi chín, vị chua ngọt, mùi thơm ngon.
Ở huyện Châu Đốc (tỉnh An Giang) có một giống xoài vang danh khắp nơi, được bán đi nhiều tỉnh thành, mang về nguồn thu nhập đáng kể cho người dân địa phương, đó là quả xoài thanh ca.
Xoài thanh ca là giống xoài đặc sản của vùng Châu Đốc (An Giang), ngày nay được bán đi khắp các tỉnh thành
Người dân địa phương cho biết quả xoài thanh ca còn có tên gọi khác là xoài mút. Tên gọi này xuất phát từ cách ăn xoài, khi ăn sẽ bóc phần vỏ rồi mút (cạp cùi xoài) cho đến hết phần thịt xoài.
Về đặc điểm nhận dạng, xoài thanh ca có quả dài, phần đầu hơi cong, với trọng lượng trung bình 100-200 gram. Chúng có hạt lép nên tỷ lệ thịt nhiều. Lúc xanh quả có vị rất chua, nhưng khi chín sẽ chuyển dần sang vị ngọt đậm, rất thơm khiến những thực khách khó tính cũng không tiếc lời khen ngợi.
Trước đây, nhà nào ở huyện Châu Đốc cũng có vài cây hoặc vài chục cây xoài thanh ca trong vườn nhà. Nhưng thời điểm đó xoài chỉ để nhà ăn chứ không ai mang ra mua bán, không mang lại giá trị kinh tế. Có thời điểm, giống cây này còn bị chặt bỏ, người dân chuyển sang trồng giống cây ăn quả khác để bán ra thị trường.
Dần dần, khi du lịch An Giang phát triển, du khách đến đây ăn thử xoài thanh ca và mê cái hương vị của nó, rồi tìm mua về làm quà cho người thân, bạn bè. Từ đó, người dân trong vùng lại trồng giống xoài thanh ca.
Ở An Giang, xoài thanh ca được bày bán tại các chợ địa phương và trong siêu thị với giá khoảng 25.000-30.000 đồng/kg tùy thời điểm.
Quả xoài thanh ca có những đặc điểm nhận dạng riêng, đặc biệt mùi thơm hơn hẳn các giống xoài khác
Ông Hạnh (ở Châu Đốc) cho biết trong huyện vẫn còn nhiều cây xoài thanh ca cổ thụ có tuổi đời cả trăm năm. Những cây xoài này có u nần trên lớp vỏ, cùng lớp rong rêu, phải 1-2 người ôm mới hết thân cây xoài. Theo lời kể của ông Hạnh, cây xoài cổ thụ cho trái rất sai, mỗi năm cho cả trăm kg trái. Ông cũng cho biết giống xoài thanh ca phải được trồng ở Châu Đốc thì mới chuẩn vị, các địa phương khác cũng trồng được nhưng mùi thơm không bằng.
Linh Chi (ở TP.HCM) kể: "Mình đã thử nhiều loại xoài, nhưng khi đến An Giang và thưởng thức xoài thanh ca, mình thật sự bị ấn tượng. Quả xoài nhỏ nhưng rất thơm, mùi thơm hơn hẳn so với các giống xoài khác và ít xơ. Khi về lại Sài Gòn, mình thấy có vài nơi bán xoài thanh ca nên thỉnh thoảng lại đặt mua về ăn".
Ở Hà Nội, TP.HCM, vào mùa hè có nhiều địa chỉ rao bán giống xoài thanh ca của Châu Đốc, An Giang với giá bán 35.000-45.000 đồng/kg.
H.A