Vốn là giống gà gắn liền với văn hóa, tín ngưỡng của người Việt, gà 9 cựa đã xuất hiện trong truyền thuyết Sơn Tinh Thủy Tinh, là một trong những lễ vật mà vua Hùng dùng để kén rể. Tưởng rằng gà 9 cựa chỉ xuất hiện trong truyền thuyết nhưng trên thực tế, loại gà này có thật.
Gà 9 cựa hay gà nhiều cựa là tên gọi chỉ về một giống gà tại Việt Nam với đặc trưng là có nhiều cựa ở chân, dài, ngắn khác nhau và mọc nối theo hàng. Giống gà 9 cựa có kích cỡ nhỏ và nặng không quá 1,5kg. Mào gà đỏ tươi, đuôi cong vút tựa cầu vồng và mảnh. Giống gà này có ngoại hình rất đẹp và cũng thông minh, có thể trông nhà khi chủ đi vắng.
Loài gà 9 cựa tưởng chỉ có trong truyền thuyết
Gà có đầy đủ 9 cựa thì hiếm và rất quý, chủ yếu là gà 7, 8 cựa. Loại gà 9 cựa có tầm 7 cựa không quá khó mua. Giá trên thị trường chỉ khoảng 300.000 đồng/kg, một con gà 9 cựa loại này tính ra chỉ 700.000 - 800.000 đồng.
Còn riêng loại gà 9 cựa có bộ từ 8-9 cựa thì siêu hiếm. Bởi khoảng 10.000 con mới có 1 con có đủ 9 cựa. Trong khi đó, các đại gia thường đặt mua loại gà đủ 9 cựa để ăn Tết. Do đó, để sở hữu được một chú gà 9 cựa loại vip, khách thường phải bỏ ra từ 40-50 triệu đồng.
Nhận thấy thị trường tiêu thụ rất tiềm năng, lại là loài dễ nuôi, nhiều bà con nông dân đã quyết tâm đầu tư để làm giàu nhanh chóng.
Từ một thầy giáo dạy học, anh Nguyễn Văn Đức (Tân Sơn, Phú Thọ) đã quyết định chuyển nghề, trở về quê hương khởi nghiệp với mô hình nuôi gà 9 cựa. Năm 2018, anh bắt đầu hành trình thực hiện ước mơ của mình.
Anh Đức thành công với mô hình nuôi gà 9 cựa
Để có được giống gà quý, anh Đức phải lặn lội đi khắp các bản làng ở Phú Thọ thu mua gà. Hồi đó, anh mua khoảng 1.000 con gà các loại với giá 200 triệu đồng về sàng lọc, nhân giống nhưng chỉ ra được 100 con gà đạt chuẩn, đúng với tiêu chí đặt ra. Cụ thể, dòng gà chuẩn là lúc nở ra sẽ có 6 cựa, khi phát triển và trưởng thành sẽ có 7, 8 cựa hoặc 9 cựa.
Anh Đức chia sẻ rằng, thời gian đầu làm quen với việc nuôi gà, anh gần như không có lãi, thậm chí là lỗ vốn. Sau 2 năm vất vả, mô hình nuôi gà 9 cựa của anh Đức đã dần ổn định. Anh quyết định đến các tỉnh, thành phố lớn nơi có các nhà hàng, quán ăn chuyên về gà đặc sản để giới thiệu mặt hàng đắt đỏ này.
Năm 2021, anh Đức thành lập công ty riêng, thực hiện liên kết với các hộ chăn nuôi gà nhiều cựa ở các xã trong huyện để chia sẻ kinh nghiệm, tiêu thụ gà. Đến nay, gà 9 cựa của anh Đức đã có mặt ở các thị trường lớn như TP. Hà Nội, Quảng Ninh, Hải Phòng và nhiều tỉnh, thành khác.
Hiện tại mỗi năm, doanh thu bán gà của anh đạt hàng tỷ đồng, nếu trừ hết chi phí, anh thu lãi khoảng 15-20%. Thậm chí với những con gà 9 cựa, loại cực phẩm dành riêng cho việc làm cảnh, biếu tặng có thể lên tới 15-30 triệu đồng/con. Đa phần, những con gà này đều được nuôi trên 8 tháng và nặng từ 1,8-2,5 kg/con.
Thêm một anh nông dân ở Phú Thọ thành công với mô hình nuôi gà 9 cựa, đó là anh Hà Văn Tâm. Dù đã biết về giống gà quý này nhưng phải đến những năm gần đây, anh Tâm mới chuyển hướng, mạnh dạn đầu tư, mỏ rộng chuồng trại và nhập gà giống về nuôi.
Đàn gà 9 cựa đã giúp anh Tâm phát triển kinh tế
Theo anh Tâm, tỷ lệ gà có nhiều cựa ở mỗi đàn khoảng 30-40%, mặc dù số trứng đó đều do một mẹ đẻ ra, đáng chú ý cả gà trống và gà mái đều có cựa và chúng xuất hiện ngay khi gà mới nở.
Hiện nay, anh Tâm có đàn gà trên 500 con, có khoảng 300 con sẽ bán vào dịp Tết. Hầu hết gà nuôi tới đâu có khách đặt mua tới đó, nhiều con gà trống tuy chưa lớn nhưng lông mượt, chân có từ 6-8 cựa đều được khách đặt cọc trước. Do giống gà nhiều cựa nguyên bản tốc độ tăng trưởng chậm hơn so với gà ta, nên giá thành của nó cũng cao gấp 2-3 lần và dao động từ 250.000 - 350.000/kg.
Anh Nguyễn Thế Thắng (TP. Vinh, Nghệ An) bắt đầu nuôi gà 9 cựa từ năm 2016 sau khi được một người bạn giới thiệu về giống gà quý này. Anh Thắng đã quyết tâm mua lại số gà còn trong chuồng của người bạn với giá là 400.000 đồng/kg.
Giống gà 9 cựa của anh Thắng đẻ “trứng vàng”
Có gà trong tay, anh Thắng thuê chuồng trại để nuôi ươm gà giống tại TP Vinh. Ít ai ngờ, chỉ trong thời gian ngắn, số gà 9 cựa phát triển nhanh chóng. Từ đó đến nay, đàn gà đẻ của anh Thắng luôn duy trì 30 con mái và 6 con trống theo tỷ lệ 1:5.
Hàng tuần, số trứng thu được từ 60 - 80 quả, nếu đem đi ấp thì khoảng một nửa số đó sẽ nở. Từ đây, anh tuyển được 20 con gà đẹp, có từ 6 cựa trở lên tiếp tục ươm. Số gà còn lại anh mang đi tặng cho người có hoàn cảnh khó khăn.
Mỗi con gà giống một tháng tuổi anh Thắng bán giá 150.000 đồng, theo đơn khách đặt từ trước. Mức thu mua gà mái là 120.000 đồng/kg, gà trống 250.000 đồng/kg. Trung bình mỗi con dao động từ 1,5kg đến 2,3kg, thịt gà chất lượng thơm ngon.
Nếu thị trường giá cả ổn định thì nuôi 10 con gà chín cựa tương đương 200 con gà thường. Do nhu cầu ngày càng lớn nên đến nay, anh Thắng đã thiết lập được hệ thống vệ tinh nuôi gà khá lớn cho thu lãi hơn 2 tỷ đồng/năm.
Thành công với giống gà quý nên bên cạnh việc phát triển trang trại, anh Thắng còn tích cực tư vấn cho các hộ khác về kiến thức, kinh nghiệm chăn nuôi gà cựa để mọi người cùng thoát nghèo, vươn lên khá giả.
THẢO ANH