Trinh nữ hoàng cung - loài cây dược liệu thường được trồng ở khu vực khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới. Việt Nam là một trong những quốc gia đáp ứng được điều kiện khí hậu này khi có 2 mùa mưa khô rõ rệt nên cây trinh nữ hoàng cung có thể phát triển tươi tốt quanh năm.
Hơn hết, những giá trị về mặt y học mà cây trinh nữ hoàng cung mang lại đã giúp giá trị về mặt kinh tế của loại cây này gần đây tăng cao. Theo nhiều nghiên cứu khoa học, cây trinh nữ hoàng cung có tác dụng làm giảm đau khớp, chữa một số chấn thương ngoài da, tụ máu bầm.
Một số hoạt chất alkaloid trong cây trinh nữ hoàng cung như lycorine, pseudo lycorine, hippadine… có tác dụng ngăn chặn sự tổng hợp protein khiến các khối u phát triển chậm lại, dẫn đến ức chế sự phát triển và di căn của tế bào ung thư.
Cây trinh nữ hoàng cung dần được nhiều nhà nông quan tâm vì giá trị về kinh tế của nó mang lại. Bên cạnh đó, cây dược liệu này không tốn nhiều công chăm sóc, thời gian từ lúc gieo trồng đến thu hoạch khá ngắn nên được bà con nhân giống, trồng tại vườn nhà.
Loài cây này còn có thể hỗ trợ trị bệnh viêm phế quản, ho, viêm họng hạt và các bệnh liên quan đến phụ khoa. Từ những dược tính như thế mà loài cây này được nhiều người săn lùng, tìm kiếm. Một số nông dân nhìn thấy được tiềm năng của loài cây trinh nữ hoàng cung nên quyết định trồng với quy mô lớn.
Chẳng hạn, gia đình ông Nguyễn Văn Minh (huyện Tân Biên, tỉnh Tây Ninh) trước đây có hơn 4.000m2 trồng lúa. Song, thu nhập từ các mùa vụ có phần bấp bênh nên quyết định chuyển hướng, đầu tư để trồng cây trinh nữ hoàng cung. Ông Minh khẳng định mức vốn trồng cây dược liệu này khá cao, không dưới 100 triệu đồng nhưng lợi nhuận mang về ổn định hơn so với trồng lúa, trồng khoai mì.
Theo chia sẻ từ hộ dân trồng cây trinh nữ hoàng cung đây là giống cây chịu sáng hoặc sinh trưởng tốt trong bóng râm. Về mặt đất trồng, lý tưởng nhất vẫn là loại đất có độ pH trung tính đến axit nhẹ, có khả năng giữ độ ẩm tốt. Mặc dù cây có thể chịu đựng điều kiện khô hạn trong một khoảng thời gian, nhưng để cây phát triển, cần cung cấp nước đều đặn và duy trì môi trường ẩm ướt.
Không chỉ trồng cây trinh nữ hoàng cung mang hiệu quả về kinh tế mà còn tạo việc làm cho hàng chục lao động tại địa phương.
Là giống cây có thời gian thu hoạch nhanh, sau khi trồng 6 tháng, cây trinh nữ hoàng cung có thể thu hoạch đợt đầu tiên. Sau đó, cứ khoảng 40-60 ngày, người nông dân có thể thu hoạch lứa tiếp theo. Cách sơ chế sau thu hoạch cũng đơn giản, cắt lá từ cây và phơi khô tại ruộng là có thể bán cho thương lái.
Ngoài thu hoạch lá để bán, củ của cây trinh nữ hoàng cung có giá rất cao, từ 3.000-3.500 đồng/củ, gia đình anh bắt đầu gây ra nhiều củ giống để bán và mang lại thu nhập ổn định. Hiện tại, giống cây trinh nữ hoàng cung đã lên mức giá khá cao, từ 5.000-6.000 đồng/củ.
Đặc biệt, từ 2 năm tuổi, cây trinh nữ hoàng cung bắt đầu cho rất nhiều lá. Theo chia sẻ từ ông Minh, cây trinh nữ hoàng cung ở độ tuổi này, có thể mang đến nguồn thu nhập 70 triệu đồng/ha cho mỗi vụ thu hoạch.
Giống cây "thần dược" này có thể thu hoạch lá và củ để tạo thành nguồn nguyên liệu để sử dụng trong y học.
Chị Nguyễn Quỳnh Như (ngụ thị xã Trảng Bàng) đã có hơn 8 năm kinh nghiệm trồng cây trinh nữ hoàng cung. Theo chị chia sẻ cây có thể thu hoạch lá 4-6 tuần từ khi gieo giống, mang đến thu nhập ổn định. Song, khó khăn nhất là vào mùa mưa vì lá cây trước khi đến tay thương lái phải được phơi khô. Từ đó, giá bán của phần lá cũng có sự khác biệt rõ rệt giữa hai mùa mưa - khô. Mùa mưa lá dễ xỉn màu, chất lượng không tốt nên chỉ bán được từ 15.000-20.000 đồng/kg. Tuy nhiên, khi trời nắng, lá vàng đẹp mức giá này có thể lên đến 30.000-40.000 đồng.
Kết quả lợi nhuận đạt được bình quân mỗi năm nông dân thu lãi từ 100-150 triệu đồng/ha, khi kết hợp kinh doanh giữa lá và củ của giống cây này.
Các lá trinh nữ hoàng cung thường được thu hoạch sau mỗi 2-3 tháng, cung cấp nguồn nguyên liệu tươi cho các công ty dược. Trong khi đó, củ của cây có giá trị cao hơn, thường được khai thác sau 2-3 năm khi đạt độ trưởng thành. Việc tận dụng toàn bộ cây từ lá, thân đến củ giúp gia tăng đáng kể hiệu quả sản xuất và tối ưu hóa quỹ đất.
Nhiều nông dân đã lựa chọn mô hình trồng xen canh trinh nữ hoàng cung với các loại cây ngắn ngày khác như rau màu hoặc dược liệu bổ trợ, giúp gia tăng thu nhập. Nhờ đó, cây trinh nữ hoàng cung không chỉ giúp cải thiện kinh tế hộ gia đình mà còn góp phần định hình xu hướng phát triển nông nghiệp bền vững, gắn kết với ngành công nghiệp dược phẩm ngày càng phát triển.
TẤN PHƯỚC