Ngày 21/7/2018, tại huyện Xuyi, tỉnh Giang Tô, Trung Quốc, một người phụ nữ trung niên tên Bao Chuanhong khi đang điều khiển xe điện đã va chạm với một chiếc taxi và ngay lập tức được đưa đến bệnh viện. Các bác sĩ ngay lập tức tiến hành cấp cứu cho bà và liên lạc với gia đình.
Không lâu sau, một người đàn ông trung niên chạy đến bệnh viện và tự nhận là chồng của Bao Chuanhong, tên là Qin Jiashan. Bệnh viện nói với Qin Jiashan rằng tình hình của bà Bao đang nguy kịch và đề nghị chuyển lên bệnh viện tỉnh để điều trị. Tuy sau đó bà được chuyển viện nhưng vì vết thương quá nặng nên đã không qua khỏi.
Cảnh sát giao thông xác định bà Bao nhập vào đường chính từ đường phụ và không ưu tiên cho các phương tiện đi qua; tài xế taxi không quan sát kỹ đường phía trước mà phóng quá nhanh dẫn đến tai nạn. Do hai bên đều có lỗi nên lực lượng CSGT xác định hai bên đều có trách nhiệm ngang nhau trong vụ tai nạn.
Vài ngày sau, ông Qin Jiashan mang theo giấy đăng ký kết hôn đến để giải quyết vụ tai nạn của vợ. Tài xế taxi, công ty bảo hiểm và Qin Jiashan sau khi hòa giải đã thống nhất: công ty bảo hiểm bồi thường cho Qin Jiashan mọi chi phí với tổng số tiền 600.000 nhân dân tệ (hơn 2 tỷ đồng theo tỷ giá hiện tại).
Nhưng đúng lúc 3 bên chuẩn bị ký kết thì một người đàn ông xuất hiện nói rằng ông là chồng của bà Bao, đồng thời đưa ra phán quyết duy trì quan hệ hôn nhân do Tòa án ban hành. Người đàn ông này tên là Zhi Shunhong, phán quyết kia cũng được xác nhận là thật.
Ông Qin Jiashan
Trong tình huống phức tạp này, cảnh sát giao thông không xác định được ai là gia đình của nạn nhân nên đề nghị chuyển sang tòa án để xét xử ai là chồng hợp pháp của Bao Chuanhong và ai đủ điều kiện nhận 600.000 nhân dân tệ tiền bồi thường.
Tháng 1/2019, Zhi Shunhong đã đưa Qin Jiashan ra tòa. Zhi Shunhong đưa ra phán quyết duy trì quan hệ hôn nhân và yêu cầu tòa án không công nhận mối quan hệ hôn nhân giữa Bao Chuanhong và Qin Jiashan; Qin Jiashan cung cấp giấy đăng ký kết hôn và khẳng định mình và Bao Chuanhong đã chung sống với nhau hơn 20 năm, mối quan hệ được pháp luật công nhận. Vậy chồng hợp pháp của Bao Chuanhong là ai?
Quay ngược thời gian về năm 1985, khi Bao Chuanhong được bà mối giới thiệu cho một thanh niên cùng làng tên là Zhi Shunhong. Thấy điều kiện của nhà trai tốt, cha mẹ Bao Chuanhong nhanh chóng yêu cầu con kết hôn dù bà Bao không hề muốn.
Ông Zhi Shunhong
Cuộc hôn nhân do cha mẹ sắp đặt ấy nhanh chóng rơi vào tình trạng thường xuyên cãi vã. Sau khi có con, Bao Chuanhong vẫn không có thêm tình cảm với gia đình này, thường về rất muộn. Zhi Shunhong cũng không quan tâm, miễn sao chăm sóc tốt cho đứa con là đủ.
Năm 1992, sau 7 năm chung sống, Bao Chuanhong không thể chịu đựng được nữa nên đã đệ đơn ly hôn với Zhi Shunhong. Vào thời điểm đó, việc xin giấy tờ ở nông thôn chưa quy củ, việc Bao Chuanhong chuyển ra ngoài tương đương với việc ly hôn. Tuy nhiên, sau khi ly hôn, Bao Chuanhong yêu cầu chia tài sản song Zhi Shunhong từ chối nên Bao Chuanhong đã đưa Zhi Shunhong ra tòa.
Tháng 10/1992, tòa án ra phán quyết Bao Chuanhong và Zhi Shunhong ly hôn. Zhi Shunhong sẽ nuôi con và nhận khoản khoản nợ 4.500 nhân dân tệ, Bao Chuanhong được nhận một ngôi nhà lợp ngói. Zhi Shunhong không hài lòng và kháng cáo.
Tháng 3/1993, tòa án tổ chức hòa giải cho hai người và Zhi Shunhong đã đưa thêm 3.000 nhân dân tệ cho gia đình Bao Chuanhong. Dưới sự thuyết phục của gia đình, Bao Chuanhong miễn cưỡng đồng ý quay lại với Zhi Shunhong nên Tòa án Trung cấp đã ra phán quyết duy trì quan hệ vợ chồng.
Bao Chuanhong lại về sống với Zhi Shunhong nhưng thường xuyên cãi vã nên quyết định bí mật rời đi sau 3 tháng. Sau này, dân làng đồn rằng Bao Chuanhong đã bỏ trốn cùng một người đàn ông tên là Qin Jiashan.
Zhi Shunhong cho rằng Qin Jiashan đã lợi dụng lúc hai vợ chồng ông mâu thuẫn để làm người thứ ba, phá hoại hôn nhân của người khác. Không thể chấp nhận, Zhi Shunhong đệ đơn lên tòa án vào tháng 12/1993, kiện Bao Chuanhong và Qin Jiashan đã phạm tội song hôn và yêu cầu Bao Chuanhong ly hôn với mình. Tuy nhiên, vì không có tung tích của Bao Chuanhong và Qin Jiashan nên tòa án đã đình chỉ truy tố vào năm 1995, việc ly hôn vẫn chưa được giải quyết.
Về phía Qin Jiashan, ông lại đưa ra một góc nhìn khác. Ông cho biết mình và vợ Bao Chuanhong là bạn học cấp 2. Sau khi tốt nghiệp cấp 2, Qin Jiashan vì nhà nghèo nên đã ra ngoài làm việc. Cuối năm 1992, trong lần về quê ăn Tết, Qin Jiashan tình cờ gặp Bao Chuanhong, biết bạn đã ly hôn. Hai người sau đó đã quyết định tìm hiểu và đến với nhau.
Sau một thời gian đến Thường Châu làm việc, cả hai đã tổ chức đám cưới nhưng chưa đăng ký kết hôn. Năm 1996, con gái của họ chào đời. Để đăng ký hộ khẩu phục vụ cho việc học của con, năm 2008, cặp đôi trở về quê hương huyện Xuyi làm giấy tờ.
Tại đây, bà Bao Chuanhong đã đến gặp Zhi Shunhong và yêu cầu ông ly hôn với mình. Nhưng đối với Zhi Shunhong, trong hơn mười năm kể từ khi Bao Chuanhong mất tích, Zhi Shunhong phải tự mình kiếm tiền và chăm sóc con cái, cuộc sống có thể nói là rất khó khăn. Zhi Shunhong nói muốn ly hôn phải bồi thường 100.000 nhân dân tệ. Bao Chuanhong không có khả năng chi trả nên từ chối, sau đó hai người không bao giờ liên lạc nào với nhau.
Năm 2015, con gái Qin Jiashan chuẩn bị thi đại học và cần giấy đăng ký kết hôn của bố mẹ, Bao Chuanhong đã mang bản án ly hôn và cùng Qin Jiashan đến Cục Nội vụ để xin cấp giấy chứng nhận.
Tháng 7 năm 2018, bà Bao Chuanhong không may qua đời trong một vụ tai nạn ô tô và nhận được 600.000 nhân dân tệ tiền bồi thường. Qin Jiashan đã tìm chú của Bao Chuanhong làm người phân xử và người chú này chia Zhi Shunhong được nhận 55% và Qin Jiashan được nhận 45%, cả hai đều đồng ý. Nhưng sau đó Zhi Shunhong nghĩ lại, và quyết kiện Qin Jiashan ra tòa vào tháng 1 năm 2019.
Qin Jiashan khai trước tòa rằng anh và Bao Chuanhong đã sống với nhau hơn 20 năm và đã nhận được giấy đăng ký kết hôn, khiến họ trở thành một cặp vợ chồng được luật pháp quốc gia công nhận. Zhi Shunhong tuy có thư hòa giải để duy trì quan hệ vợ chồng nhưng đã ly thân hơn 20 năm. Dưới góc độ pháp lý, 2 năm ly thân được coi là ly hôn nên thư hòa giải kia không có hiệu lực pháp luật.
Zhi Shunhong tin rằng mình và Bao Chuanhong có mối quan hệ ràng buộc về mặt pháp lý, cuộc hôn nhân của Qin Jiashan và Bao Chuanhong đã vi phạm luật song hôn, vợ chồng ông rạn nứt cũng là do sự can thiệp của người thứ ba Qin Jiashan.
Tháng 6/2019, Tòa án nhân dân huyện Xuyi ra phán quyết Bao Chuanhong đã phạm tội hai chồng và cuộc hôn nhân của bà với Qin Jiashan là vô hiệu, Zhi Shunhong vẫn là chồng hợp pháp.
Sau phán quyết của tòa, em gái bà Bao Chuanhong cho biết: “Zhi Shunhong chỉ muốn tiền, giữa họ không hề có quan hệ gì, tôi chỉ có Qin Jiashan là anh rể của mình.” Qin Jiashan chấp nhận phán quyết, cho rằng giờ vợ đã mất nên chỉ muốn tập trung chăm sóc tốt cho con gái, nếu tiếp tục tranh cãi về chuyện này, ông sẽ cảm thấy có lỗi người vợ đã khuất.
Tháng 8/2019, Zhi Shunhong và con trai đã kháng cáo lên tòa án và yêu cầu công ty bảo hiểm bồi thường cho họ 600.000 nhân dân tệ. Tòa án cho biết, con gái của Qin Jiashan cũng có quyền thừa kế theo quy định của pháp luật và được chia phần trong số tiền bồi thường 600.000 nhân dân tệ. Con gái của Qin Jiashan sau đó nhận được 200.000 nhân dân tệ.
TRƯƠNG THI