Xương khớp là một bộ phận quan trọng định hình cho mỗi cơ thể, nhưng cũng liên quan đến nhiều bệnh lý, sức khoẻ và tổng trạng mỗi người. Từ nhỏ thì phải chăm sóc để tránh khỏi còi xương và phải có một bộ xương khoẻ mạnh rắn chắc. Lớn lên thì ai cũng muốn mình cường tráng, khoẻ mạnh. Sau đây là môt số món ăn bài thuốc có liên quan đến xương khớp để sử dụng như thực phẩm giúp xương chắc khỏe.
Thỏ ty tử (hạt tơ hồng): Vị ngọt, hơi cay, tính bình, có tác dụng bổ can thận, mạnh gân cốt, ích tinh tủy, được dùng để chữa đau lưng, đau nhức gân xương, đau viêm khớp. Ngoài ra, còn dùng làm thuốc bổ chữa di tinh, liệt dương, suy nhược tâm thể.
Đảng sâm: Một vị thuốc bổ có tác dụng quan trọng không kém nhân sâm, gần 30 tác dụng chữa bệnh, tốt cho người già, người bệnh mạn tính, bệnh lý xương khớp như viêm khớp, mỏi gối, viêm khớp dạng thấp, lao xương và lao khớp xương.
Thục địa: Rễ củ của sinh địa được chế biến, một vị thuốc quý, có vị ngọt, đắng, tính hàn, tác dụng bổ tinh tủy, sáng tai mắt, đen râu tóc, tốt cho người lao tâm, làm việc nhiều bằng trí óc, tinh suy, chữa cho những người suy nhược tâm thể, kinh nguyệt không đều, động thai
Sinh địa: Có vị ngọt đắng, tính bình, tác dụng bổ âm thanh nhiệt.
Đương quy: Vị thuốc phổ biến trong y học cổ truyền, vị ngọt, tính ôn, bổ huyết, thông kinh, tác dụng tốt cho người suy nhược, thiếu máu, phụ nữ kinh nguyệt không đều, đau bụng kinh. Ngoài ra, đương quy còn có tác dụng dưỡng não cho người mất ngủ, đau đầu, giấc ngủ không sâu.
Xuyên khung: Vị cay, tính ôn, tác dụng hành khí hoạt huyết, giảm đau, tốt cho những người nhức mỏi, chân tay co quắp, liệt do tai biến mạch máu não, huyết áp cao, phụ nữ sau khi sinh, dùng để chữa nhức đầu, hoa mắt, tay chân nhức mỏi trên những người suy nhược.
Bạch thược: Vị đắng, chua, hơi hàn, nhuận gan, dưỡng huyết, lợi tiểu, rất tốt cho người hay đau bụng, lưng ngực đau, kinh nguyệt không đều, tay chân nhức mỏi, suy nhược.
Các món ăn, bài thuốc có lợi cho sức khoẻ, cho xương khớp, dễ thực hiện như cá quả chưng đảng sâm – thục địa – thỏ ty tử và món canh sinh địa nấu với sườn lợn.
Cá quả chưng đảng sâm – thục địa – thỏ ty tử: Thành phần gồm có thục địa 12g, thỏ ty tử 6g, đảng sâm 12g và cá quả 1 con. Cá quả làm vảy sạch, cho vào đĩa sâu, chưng cách thủy với các vị thuốc trên, cho đến khi cá vừa chín đến, nêm gia vị cho hợp với khẩu vị.
Canh sinh địa nấu với sườn lợn: Thành phần gồm có sinh địa 20g, sườn lợn 500g, có thể thay sườn lợn bằng chân giò, hoặc xương ống lợn. Nấu canh như bình thường, nêm gia vị cho hợp khẩu vị. Canh sinh địa có thể được dùng thường xuyên trong các bữa ăn hằng ngày.
BSCK I Trần Hữu Vinh (Trưởng phòng Quản lý Y Dược học Cổ truyền, Sở Y tế TPHCM)