Yến sào (còn gọi tổ chim yến) là thực phẩm hàng đầu. Từ xa xưa vua chúa đã biết cách dùng yến sào để chữa bệnh, bồi bổ sức khỏe.
Tác dụng của yến sào ngoài giá trị dinh dưỡng còn thể hiện ở khả năng chữa bệnh.
Theo y học cổ truyền, yến sào có vị ngọt, tính bình, đi vào hai kinh phế và vị, nên dùng làm thức ăn bổ dưỡng cho các trường hợp mệt mỏi, cơ thể suy nhược, biếng ăn, khí huyết yếu kém hoặc cơ thể nóng nảy do hút thuốc và uống nhiều rượu, mất ngủ, tim đập nhanh, gầy yếu, vàng da...
Ngoài ra, yến sào còn làm tăng thêm sức đề kháng, miễn dịch cho cơ thể, bảo vệ da, chống nổi mụn và các vết tàn nhang, vết nám, giúp da mịn màng.
Ngày nay, trong y học hiện đại người ta cũng đã phân tích trong yến sào thấy có thành phần dinh dưỡng như protit 50%, gluxit 30,5%, tro 6,19%. Trong protit còn có chứa các axit amnin cần thiết đó là Histidin 2,7%, Arginin 2,7%, Cystin 2,4%, Tryptophan 1,4%, Tyrosin 5,6%. Còn chất tro bao gồm phốtpho, sắt, kali, canxi... Sau đây là một số món ăn, bài thuốc bồi bổ cơ thể có dùng yến sào.
Trị mất ngủ, người ăn không ngon miệng: Yến sào khoảng 2 - 3g, hạt sen tươi 100g, đậu xanh 100g, đường phèn, gừng tươi, nước đủ dùng nấu ăn trước khi đi ngủ.
Bồi bổ cho người mới ốm dậy: Xương gà hoặc lợn 1kg, hành tây 100g, thịt gà nạc (đã bỏ xương) 200g, yến sào, hành, hẹ mỗi thứ một ít. Hầm xương cùng với 3 lít nước, sau đó cho gia vị vào rồi để nước dùng nóng trên bếp. Thịt gà hấp chín, xé nhỏ thành sợi. Yến sào đã được chế biến, cho vào bát, hấp 10 - 15 phút rồi lấy ra. Cho khoảng 2 muỗng súp thịt gà xé sợi, châm nước dùng nóng, thả ít hành hẹ cắt nhỏ, ăn nóng, khi ăn có thể cho thêm hạt tiêu.
Yến tốt cho trẻ thường xuyên bị viêm họng, viêm phế quản, amidan: Do trong yến có nhiều axit amin tốt cho hệ thanh quản, chất aspartic axit giúp sản sinh ra các globutin kháng thể và miễn dịch, từ đó giúp các vi khuẩn, virus không thể xâm nhập vào cơ thể bé.
Phục hồi cho bệnh nhân sau hóa, xạ trị: Trong yến sào có chứa các axit như tyrosin, cyalic có tác dụng phục hồi nhanh cho bệnh nhân sau hóa, xạ trị. Vì vậy, những bệnh nhân ung thư có thể bổ sung yến sào tuần 1 - 2 lần để nâng cao thể trạng.
Tốt cho phụ nữ mang thai và cho con bú: Với hàm lượng sắt, kali và canxi cao, tổ yến đã trở thành món ăn lý tưởng cho các bà mẹ mang thai và cho con bú.
Yến sào là món ăn bổ dưỡng, nhưng người béo phì, cao huyết áp, gút không nên dùng. Người hay bị tiêu chảy, đầy bụng, chân tay lạnh cũng cần hạn chế. Khi dùng không nên cho nhiều đường sẽ làm mất tác dụng của yến.
TS.BS Lê Thị Thanh Nhạn (Học viện Y dược học Cổ truyền Việt Nam)