Những bệnh không nên dùng sâm
Nhân sâm tuy là loại thuốc bổ khí đầu vị, song không phải dùng cho mọi đối tượng được. Những đối tượng không nên dùng nhân sâm là người huyết áp cao, người đang sốt cao, lạnh bụng bị tiêu chảy, phụ nữ có thai (hoặc có khả năng có thai), phụ nữ sau khi sinh.
Bệnh nhân xơ gan kèm chảy máu đường ruột dùng sâm không những không khỏi mà còn có thể khiến bệnh trở nên nguy hiểm hơn.
Ngoài ra, bệnh nhân cao huyết áp cũng được khuyến cáo thận trọng khi dùng sâm bởi vị thuốc này khiến huyết áp sẽ tăng lên nhanh chóng trước khi hạ xuống. Nếu huyết áp qua ngưỡng an toàn có thể gây ra các tai biến nguy hiểm. Vì vậy, các chuyên gia khuyến cáo thêm bà bầu trước khi lâm bồn không được dùng sâm.
Người hay mất ngủ nhưng sức khỏe yếu mà muốn dùng sâm nên dùng buổi sáng với liều lượng thấp, khoảng 2-3g/ngày. Cần lưu ý không dùng lô sâm (đầu núm rễ củ sâm), vì có tác dụng gây nôn. Không dùng kèm với vị lê lô và ngũ linh chi.
 |
| Việc lạm dụng nhân sâm có thể đưa đến nhiều hậu quả nguy hiểm. |
Trẻ em cơ thể yếu, kém ăn, chậm phát triển về thể lực và tinh thần có thể dùng nhân sâm, song không nên quá lạm dụng vì sẽ làm cho trẻ bị kích dục sớm.
Người già là đối tượng được khuyến khích dùng vị thuốc này nhiều nhất song chỉ nên sử dụng với một liều lượng vừa phải theo hướng dẫn của các bác sĩ để tránh ngộ độc, nguy hiểm ảnh hưởng tới tính mạng.
Nguy kịch vì dùng nhân sâm sai cách
Nhiều người luôn nghĩ nhân sâm là thuốc bổ, dùng càng nhiều càng tốt nên thường hãm nhân sâm dùng thay nước uống quanh năm. Việc
lạm dụng nhân sâm có thể đưa đến nhiều hậu quả nguy hiểm. Đó là lời cảnh báo của bác sĩ đông y Nguyễn Xuân Hướng (Hội Đông y Việt Nam).
Theo lời kể của một số bác sĩ tại các BV ở Hà Nội, từng có một số trường hợp vào BV cấp cứu trong tình trạng khá nguy kịch do dùng nhân sâm không đúng cách. Điển hình là trường hợp anh V.M (36 tuổi, ở Hòa Bình) bị xơ gan kèm chảy máu đường ruột vào BV Bạch Mai điều trị. Sau khi ra viện 2 tuần, người vẫn yếu, nghĩ sâm có thể giúp người phục hồi sức khỏe nhanh, anh đã uống liền một lúc 30 gram sâm. Sau 2 ngày, bệnh trở nên nguy cấp, bệnh nhân tiếp tục chảy máu đường ruột, đưa vào BV tỉnh cấp cứu nhưng do mất máu khá nhiều nên lại chuyển về BV Bạch Mai. Mặc dù được truyền máu, nhưng BN vẫn không qua khỏi do tình trạng chảy máu không cầm.
Chị L.H (45 tuổi, ở Hà Nội) thấy người mệt mỏi, gầy rộc do công việc bận rộn vào dịp trước Tết. Sau tết hơn một tháng, thấy người vẫn uể oải, chị liền mua thuốc bổ có nhân sâm về uống. Mỗi ngày uống đều đặn 2 viên. Tới chu kỳ “đèn đỏ”, chị ngạc nhiên thấy huyết màu đỏ tươi, kéo dài tới 7 ngày không hết. Kỳ kinh kéo dài đến 12 ngày cùng với triệu chứng đau bụng ngâm ngẩm, chị đi khám. Bác sĩ chuyên khoa sản đã chẩn đoán, chị bị băng huyết nhưng không rõ nguyên nhân, vì các xét nghiệm, siêu âm đều ổn. Khi bác sĩ hỏi thời gian gần đây chị có uống thuốc gì không, chị cho biết đang uống thuốc bổ có nhân sâm, bác sĩ liền kết luận, chính nhân sâm là nguyên nhân gây chảy máu tử cung, rong kinh và băng huyết.
 |
| Việc lạm dụng nhân sâm có thể đưa đến nhiều hậu quả nguy hiểm. |
Một đôi vợ chồng trẻ mệt mỏi sau tuần trăng mật, để lấy lại sức, đã mua một củ hồng sâm (khoảng một lạng) đem đun sắc lấy 800 ml nước rồi chia nhau uống hết. Nghĩ là bổ nên ăn luôn cả bã sâm. Khoảng 10 phút sau, cả hai vợ chồng thấy nhức đầu, chân tay rã rời, tim đập mạnh, người nóng bức, nhìn vật không rõ, đôi lúc không tự chủ được hành động… Sau 2 giờ, đầu óc họ không còn minh mẫn, miệng khô nẻ, yết hầu tụ máu, đồng tử giãn... Nhờ gọi điện cho bố mẹ đến đưa đi cấp cứu kịp thời nên đôi vợ chồng trẻ đã thoát khỏi bàn tay tử thần.
Một số trường hợp sau khi uống nhân sâm tùy tiện còn có biểu hiện tâm thần bất thường như mất khả năng “yêu”, bực bội, lo lắng và mất ngủ nặng..., một số người khác bị tăng huyết áp, mẩn ngứa, phù thũng, tiêu chảy...
Nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng sâm
Các sản phẩm thuốc bổ có sâm đều khuyến cáo trước khi dùng cần hỏi ý kiến bác sĩ, dược sĩ. Tuy nhiên, người dân sử dụng sâm rất tùy tiện. Cứ thấy người mệt mỏi, sau ốm dậy… là mua sâm về uống mà không biết rằng, những hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra.
Bạn có thể tham khảo một số bài thuốc với nhân sâm:
- Độc sâm thang (đơn thuốc có một vị nhân sâm) chữa cơ thể quá suy nhược sau khi mất máu nhiều, thần kinh suy nhược: nhân sâm 40 g, nước 400 ml, sắc còn 200 ml, cho uống từng ít một, không kể thời gian. Uống xong cần nằm yên.
- Sâm phụ thang: chữa những trường hợp mạch suy, kiệt, mồ hôi ra nhiều, chân tay lạnh, chân sâm 40 g (có thể 20 g), chế phụ tử 20 g (có thể dùng 10 g), sinh khương 3 nhát, táo đen 3 quả, nước 3 bát (600 ml) sắc còn 200 ml (1 bát) chia làm nhiều lần uống trong ngày.
- Sâm thái mỏng, cho vào miệng ngậm và nhấm từng ít một, nuốt nước và cả bã.
- Thái mỏng, cho vào ấm hay chén sứ, thêm một ít nước đậy nắp, đun cách thủy, uống nước. Sau đó lại thêm nước và đun cách thủy tiếp tục uống, làm cho đến khi hết mùi vị mới thôi. Ngày dùng 2-6 g.
Thảo Nguyên (TH)