Khi nào Bộ Y tế mới có hướng dẫn tiêu chuẩn sữa học đường quốc gia?

Ngày 08/7/2016, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 1340/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình sữa học đường cải thiện tình trạng dinh dưỡng góp phần nâng cao tầm vóc trẻ em mẫu giáo và tiểu học đến năm 2020 (“Quyết định 1340”). Trong đó quy định về trách nhiệm của Bộ Y tế là “Xây dựng và ban hành các quy định về sản phẩm sữa tươi phục vụ Chương trình Sữa học đường, định mức, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.”

Căn cứ theo Quyết định 1340/QĐ-TTg , ngày 28/9/2016, Bộ Y tế ban hành Quyết định 5450/QĐ-BYT về việc Quy định tạm thời đối với sản phẩm sữa tươi phục vụ Chương trình Sữa học đường cải thiện tình trạng dinh dưỡng góp phần nâng cao tầm vóc trẻ em mẫu giáo và tiểu học đến năm 2020.

Theo đó, Bộ Y tế giao “Viện Dinh Dưỡng chủ trì, phối hợp với Cục An toàn thực phẩm và các đơn vị liên quan tiến hành nghiên cứu, tổng hợp nhu cầu vitamin, khoáng chất ở trẻ Việt Nam và quy định của quốc tế, đề xuất bổ sung vào sữa dùng cho Chương trình sữa học đường phù hợp với các nhóm đối tượng trẻ em mẫu giáo, tiểu học, để đáp ứng được Mục tiêu và Chỉ tiêu của Chương trình Sữa học đường đến năm 2020. Báo cáo Bộ Y tế trước ngày 30 tháng 6 năm 2017.”

Mãi đến ngày 06/7/2017, Viện dinh dưỡng Quốc gia mới có Công văn 351/VDD-DHĐ&NN gửi Cục An toàn thực phẩm kèm theo báo cáo kỹ thuật đề nghị tăng cường ít nhất 05 vi chất bắt buộc và 16 vi chất không bắt buộc vào Sữa học đường.

Gần 1 năm sau, tháng 4/2018, Cục An toàn thực phẩm – Bộ Y tế đăng tải công khai trên website của Cục về Dự thảo của Thông tư Quy định đối với sản phẩm sữa tươi phục vụ Chương trình Sữa học đường cải thiện tình trạng dinh dưỡng góp phần nâng tầm vóc trẻ em mẫu giáo và tiểu học đến năm 2020.

Tiếp theo đó, ngày 26/11/2018, Bộ Y tế ban hành Quyết định 7091/QĐ-BYT về Kế hoạch hoạt động triển khai thực hiện Quyết định 1340/QĐ-TTg. Trong đó, giao cho Cục An toàn Thực phẩm phối hợp với Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em xây dựng và ban hành quy định về sản phẩm sữa tươi phục vụ Chương trình Sữa học đường; xây dựng nhãn mác sản phẩm riêng cho các loại sữa tham gia Chương trình sữa học đường. Đồng thời giao Viện Dinh Dưỡng xây dựng định mức quy định sữa phù hợp với lứa tuổi và hàm lượng vi chất bổ sung trong sản phẩm của Chương trình nhằm đáp ứng các chỉ tiêu của Chương trình Sữa học đường…

Đến cuối năm 2018 đến đầu năm 2019, các phương tiện truyền thông đưa nhiều tin tức về sữa học đường, tuy nhiên Bộ Y tế vẫn chưa ban hành hướng dẫn triển khai chương trình và chưa có các quy định chính thức về tiêu chuẩn sản phẩm sữa phục vụ Chương trình Sữa học đường theo chỉ đạo của Thủ tướng tại Quyết định 1340.

Trong suốt 3 năm qua, đã có nhiều hội thảo góp ý về quy chuẩn đối với sữa tươi tham gia Chương trình Sữa học đường. Mới nhất là vào giữa tháng 6/ 2019, Bộ Y tế chủ trì cuộc họp góp ý dự thảo quy định này. Sau đó, Bộ này tiếp tục ban hành Dự thảo 9/7 Thông tư quy định đối với sản phẩm sữa tươi phục vụ Chương trình sữa học đường cải thiện tình trạng dinh dưỡng góp phần nâng tầm vóc trẻ em mẫu giáo và tiểu học đến năm 2020 và đề nghị các doanh nghiệp liên quan góp ý trước ngày 12/7.

Thế nhưng giờ đã hết tuần đầu tháng 8, hơn 3 năm tính từ thời điểm Thủ tướng phê duyệt chương trình sữa học đường, trải nhiều cuộc họp nhưng đến nay vẫn chưa có thông tin Dự thảo 9/7 này khi nào sẽ được ký ban hành.

Vào thời điểm năm học mới đang tới, nhiều tỉnh thành đang chuẩn bị đấu thầu sữa học đường nhưng không biết xây dựng tiêu chuẩn sữa như thế nào và phải gửi văn bản hỏi khắp nơi như: Viện Dinh dưỡng, Cục An toàn thực phẩm...

Không chỉ các địa phương, các doanh nghiệp, trường học muốn tham gia đều phải tham khảo hàng loạt văn bản, công văn nhưng vẫn không biết xây dựng tiêu chuẩn sữa căn cứ theo quy định nào? Điều này làm mất nhiều thời gian lẫn chi phí của các doanh nghiệp lẫn các tỉnh thành và trường học.

Thông tin trên tờ Kinh tế Đô thị, TS Ngô Trí Long - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính) nhận định Chương trình sữa học đường là một chủ trương đúng để góp phần nâng cao thể chất cho trẻ em. Việc thực hiện đấu thầu là hình thức cạnh tranh để tìm ra nhà cung cấp sản phẩm sữa hiệu quả nhất cho các trường học. Do đó, nếu không đưa ra tiêu chí cụ thể thì làm sao có sự cạnh tranh để tổ chức đấu thầu? Điều này cũng khiến cho việc tổ chức đấu thầu không được công khai, minh bạch khiến các đơn vị tham gia cũng như người dân có quyền đặt dấu hỏi nghi ngờ.

"Đây không phải là một chương trình quá bí mật hay là xây dựng một đề án quá khó mà kéo dài hơn 3 năm. Càng chậm trễ càng gây tốn kém cho cả doanh nghiệp và xã hội, gây mất niềm tin của người dân. Trong bối cảnh chính phủ đang tạo thuận lợi kinh doanh thì thủ tục, thời gian cho một vấn đề quan trọng của đất nước thế này là quá chậm chạp, gây phiền hà. Cần quy trách nhiệm rõ ràng của các đơn vị liên quan khi đã được phân công cụ thể", TS Ngô Trí Long nói.

Đồng quan điểm, luật sư Trương Thanh Đức - Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty luật Basico, nhấn mạnh việc chậm trễ của Bộ Y tế cho thấy sự quan liêu, thiếu trách nhiệm của cơ quan quản lý chuyên ngành. Nhất là khi các quy chuẩn về sữa không phải quá khó bởi đây là sản phẩm phổ thông đã được lưu hành rất lâu. Thậm chí trong trường hợp cần thiết, Bộ Y tế có thể ban hành quy định áp dụng hằng năm và sau đó có thể bổ sung chỉnh sửa cho phù hợp với thực tế hoặc theo kịp tiến bộ khoa học công nghệ.