Những món đặc sản ở Pù Luông, ngon ngọt lại bổ dưỡng

Pù Luông thuộc xã Cổ Lũng, Huyện Bá Thước - Quan Hóa, Tỉnh Thanh Hóa, vài năm trở lại đây được biết đến là địa điểm du lịch nổi tiếng với cánh rừng nguyên sinh trải dài có màu sắc thay đổi theo mùa và những thửa ruộng bậc thang đẹp tựa tranh vẽ, Pù Luông là món quà mà mẹ thiên nhiên đã ban tặng cho vùng đất địa linh nhân kiệt này. Đặc biệt nơi đây còn thu hút khách bởi ẩm thực với các món ăn đặc sản ở Pù Luông vừa tươi ngon, ngọt và đậm đà bản sắc văn hóa của đồng bào.

Vịt Cổ Lũng là giống vịt quý hiếm của người Thái ở Bản Hiêu. Vịt thuần chủng thấp, cổ ngắn, chân nhỏ; trên cổ và đầu sẽ có một nhúm lông khoang. Chúng được chăn thả trên những cánh đồng, khe suối nên thịt săn chắc, nạc và rất thơm. Bà con nơi đây xem đó là thức quà dân dã để đãi khách quý mỗi khi tới nhà với nhiều món ngon vô cùng hấp dẫn.

Đơn giản mà ngon nhất là món vịt quay cùng lá móc mật. Vịt được sơ chế sạch rồi tẩm ướp gia vị, nhồi lá móc mật vào bên trong rồi đem đi quay trên than hồng. Thịt vịt khi chín có màu nâu đỏ đặc trưng, xương nhỏ, ít mỡ nhưng không bị khô. Chấm vào bát muối, mắc khén, hạt dổi và gan vịt được giã nhuyễn tạo thành hương vị đặc trưng khó quên của vùng núi cao xứ Thanh này.

Khám phá ẩm thực Thanh Hoá, một trong những món ăn cổ truyền của đồng bào dân tộc Thái ở Pù Luông cũng nổi tiếng không kém chính là cá bống suối. Những con cá bống nhỏ nhưng chắc thịt và mềm được bắt về sẽ làm sạch, sau đó ướp cùng một số gia vị và rau thơm trên rừng. Bình thường có thể đem nướng hoặc chiên giòn vàng ruộm cùng lá lốt, giòn giòn và có thể nhai được cả xương. Cá bống suối ăn cùng cơm hoặc xôi đơn giản nhưng có một bữa thật no.

Món canh lá đắng là đặc sản Thanh Hóa, tuy nhiên lại khá kén người ăn. Để làm món canh này bà con sẽ lấy lá đắng loại có răng cưa xung quanh viền lá, trồng nhiều ở vùng núi của Thanh Hoá. Lá đắng có màu xanh giòn, chỉ cần rửa sạch thái nhỏ hoặc vò nát. Khi nấu xào sơ qua cùng các nguyên liệu khác như: lòng gà, lòng lợn, lòng trâu, tiết,... rồi thêm nước vào đun một lúc là được.

Tuỳ khẩu vị có thể thêm sả, ớt, mẻ hay mắm tôm. Canh lá đắng khi mới ăn vào sẽ cảm thấy vị đắng ngắt lan toả khắp khoang miệng, tê tê đầu lưỡi nhưng sau đó đọng lại sẽ là vị ngọt hậu ở cổ đánh thức vị giác của du khách. Món canh thanh mát, giải rượu bia rất tốt, nhuận gan, kích thích tiêu hoá,... Mỗi khi thấy ngán chỉ cần húp một bát canh lá đắng sẽ cảm thấy khoẻ ngay.

Cơm lam là một trong những đặc sản ở Pù Luông gắn liền với cuộc sống của bà con không chỉ dịp lễ Tết quan trọng mà còn hàng ngày. Cơm lam bản Nủa, xã Lũng Cao, Bá Thước thấm đượm tình đồng bào bởi nó được làm từ những hạt gạo nếp nương to và mẩy nhất mà bà con chắt chiu dành dụm. Để làm cơm lam ngon thì gạo phải mới giã và ống giang hoặc nứa cũng phải mới chặt mới quyện mùi tre nứa,

Gạo ngâm sẵn rồi đổ vào ống giang đã được lót một lớp lá chuối bên trong, thêm nước cho ngập gạo lại bịt tiếp một lớp lá chuối cho kín. Theo người dân ở đây, để nướng cơm lam được ngon, chín đều, người nướng phải trở đều các mặt để không bị cháy, khi ăn bóc lớp đen bên ngoài chỉ còn lá chuối bọc cơm, ăn đến đâu xắn đến đó. Cơm lam ăn cùng vịt quay Cổ Lũng hay gà quay, măng đắng xào chỉ vậy thôi nhưng bữa cơm ngon khiến ai đi xa cũng phải tiếc nuối.

Món gà đồi hấp dẫn vì được nuôi tự nhiên trong môi trường tự nhiên và khó bắt, tuy bé nhưng được ăn thóc nên thịt gà ở đây rất chắc và thơm. Kinh nghiệm du lịch Thanh Hoá, ở đây có khí hậu ôn đới, đồng thời tự nhiên tạo ra các thảo mộc và lá cây đặc trưng. Gà thả rông ăn lá thảo mộc nên có mùi thơm bổ dưỡng. Cách chế biến món gà đồi cũng là yếu tố quan trọng, kết hợp với các loại gia vị đặc trưng của bà con dân tộc Thái, tạo nên một món ăn hấp dẫn đối với thực khách.

Pù Luông được biết đến với cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp và vùng đất có nhiều nét văn hóa độc đáo. Nếu du khách quan tâm đến ẩm thực địa phương, có thể thử món thịt lợn cắp nách để trải nghiệm hương vị đặc biệt và hấp dẫn. Lợn được bà con người Mường ở đây nuôi thả rông, nên thịt chắc, da giòn. Lợn sau khi làm sạch, thui qua rơm cho thơm rồi tẩm ướp muối, mắc khén, hạt dổi,... rồi nướng vàng ươm ăn béo ngậy cực ghiền.

Mỗi dịp đầu năm đồng bào người Thái lại tất bật cùng làm món ăn đặc sản ở Pù Luông này để đón Tết và ăn dần cho hết tháng Giêng. Để làm trâu gác bếp ngon thì phải lựa thịt bắp tươi và không có gân. Các loại gia vị tẩm ướp cùng có: mắc khén, hạt dổi, ớt khô, gừng và muối. Thịt trâu ướp khoảng 2 - 3 tiếng rồi treo hun khói trên than củi.

Thịt sấy xong bên ngoài khô nhưng bên trong vẫn giữ được độ mềm, đượm mùi khói và gia vị cay nồng. Nó để được khá lâu, mỗi khi muốn ăn chỉ cần nướng qua hoặc hấp rồi xé chấm cùng tương ớt thưởng thức.

Món ốc đá chỉ tìm thấy trong các hốc đá và có nhiều nhất là vào mùa mưa. Ốc đá hấp với mắm hoặc chanh, sả là ngon nhất. Khi ăn, bạn sẽ cảm nhận được vị ngọt, dai tự nhiên và đậm đà của ốc, kết hợp với nước chấm đậm đà có tỏi, ớt, và gia vị đặc trưng khác. Du lịch Pù Luông 2 ngày 1 đêm và thưởng thức trong không gian thiên nhiên tuyệt vời, tạo thêm những trải nghiệm độc đáo.

Măng đắng làm một món đặc sản Pù Luông mà không phải ai cũng có thể thử được. Măng đắng được lấy từ trên rừng, thường xuất hiện nhiều nhất vào mùa mưa. Đúng như tên gọi của nó thì măng đắng có vị đắng nhiều hơn vị ngọt. Có thể nói đây là món đặc sản khá khó ăn nhưng một khi quen thì du khách sẽ cảm thấy nghiền. Măng đắng ăn sẽ bùi và ngọt hậu bất chấp ban đầu bạn sẽ cảm thấy hơi đắng. Măng đắng có thể chế biến nhiều món như xào, măng kho, măng luộc chấm mắc khén, hạt dổi…