Phai Khắt là trận đầu ra quân của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân. Với sự chuẩn bị kỹ càng, chỉ sau 30 phút, ta đã làm chủ đồn Phai Khắt, diệt 1, bắt 17 tên địch, thu 17 súng cùng toàn bộ đạn dược.
Giả lính dõng để vào đồn
Sáng 25/12, đội bố trí sau làng, bé Hồng báo tin viên đồn trưởng đi châu Nguyên Bình dự lễ Giáng sinh, nên lúc 5 giờ chiều, chọn lúc địch đang ăn cơm, đội để một bộ phận cùng du kích gác vòng ngoài, 2 tiểu đội còn lại mặc giả lính dõng tiến thẳng đến cổng đồn.
Trên đường, đồng chí Võ Nguyên Giáp nói với đồng chí Thu Sơn, mũi xung kích: "Cậu đã từng tay không đánh bại bọn tướng tá Tưởng, thì với bọn này cậu sẽ làm gọn, cứ theo đúng kế hoạch mà làm". - "Vâng”, đồng chí Thu Sơn đáp: "Cốt sao tôi lọt được vào đồn là chắc thắng, còn nếu phải nổ súng thì các đồng chí tiến công luôn".
Cả toán "lính dõng" đầu đội nón vọc vải, mình mặc quần áo chàm, chân quấn xà cạp do “viên đội xếp” Thu Sơn dẫn đầu tiến vào cổng đồn, đồng chí Thu Sơn hỏi tên lính gác, giọng hách dịch: "Chúng tao đang đi tuần, quan đồn có nhà không?". Tên lính tỏ vẻ sợ sệt báo cáo: "Quan tây không có nhà". Đồng chí Thu Sơn đe: "Quan Tây đi vắng, chúng mày phải canh gác cẩn thận". Nói rồi đồng chí chìa tờ giấy có đóng dấu đỏ chót cho tên lính gác, y chưa kịp xem đã bị gạt sang một bên.
Đồng chí Thu Sơn đàng hoàng tiến vào đồn, một tiểu đội nhanh chóng tiếp cận nơi để súng. Tiểu đội 2 lập tức triển khai bao vây. Lính địch đứa đang ăn cơm, đứa thu dọn quần áo. Đồng chí Thu Sơn hô lớn: Rát-xăng-bờ-lơ manh - nghĩa là tập hợp. Đây là khẩu lệnh cho binh lính tập hợp để đón quan châu đi tuần. 16 tên lính và tên cai tập hợp giữa sân. Cả đội lăm lăm súng chĩa vào bọn địch. Tiếp đó, đồng chí Thu Sơn hô lớn: "Chúng tôi là quân cách mạng, anh em đầu hàng sẽ không giết ai hết, giơ tay lên". Bị bất ngờ không kịp trở tay, bọn lính buộc phải đầu hàng.
 |
|
Tháng 12 năm 1989, Đại tướng Võ Nguyên Giáp - người chỉ huy trận Phai Khắt và Nà Ngần về thăm lại chiến trường xưa. Ảnh tư liệu.
|
Làm chủ đồn địch sau 30 phút
Lúc đó, tổ canh gác phóng ngựa tới báo tin tên đồn trưởng Simônô đang về. Đồng chí Võ Nguyên Giáp và Ban Chỉ huy Đội quyết định bắt tên đồn trưởng. Nằm nấp cùng các đồng chí Hoàng Sâm, Thu Sơn, Võ Văn Luận dưới mái hiên, đồng chí Võ Nguyên Giáp nói nhỏ: "Khi nó vào, tôi sẽ hô giơ tay lên. Nếu nó giơ tay, các đồng chí lập tức xông ra bắt sống. Có lệnh mới được nổ súng". Lát sau, tên đồn trưởng cưỡi ngựa đi thẳng vào đồn. Y vừa vào tới nơi, bắt đầu xuống ngựa bỗng có tiếng thét: "Giơ tay lên". Chưa kịp phản ứng gì, y đã bị đồng chí Luận nổ súng tiêu diệt. Sau đó đồng chí Lương Văn Ích cũng nổ súng bắn chết luôn con ngựa. Các đồng chí này do quá căm thù không kìm được nên đã nổ súng ngay.
Như vậy là, sau 30 phút, ta đã làm chủ đồn, diệt 1, bắt 17 tên địch, thu 17 súng cùng toàn bộ đạn dược. Vũ khí thu được trang bị ngay cho đội. Toàn đội thu dọn, không để lại một thứ gì mà địch có thể dùng được: lợn gà, chăn màn, bát đĩa... phân phát cho dân. Trước khi rút, Đội để lại trước cửa đồn một mảnh giấy viết bằng tiếng Pháp: "Chúng tôi đã cùng Việt Minh đi đánh Nhật rồi".
Ngay trong đêm, đội hành quân chuẩn bị đánh đồn Nà Ngần cách Phai Khắt khoảng 15km. Đồn có 22 lính khố đỏ do 2 sĩ quan Pháp chỉ huy; trước trận đánh, 2 sĩ quan này lên tỉnh họp, giao quyền chỉ huy cho đội Đường.
(còn nữa)
TS Nguyễn Thành Hữu