Ban đầu, tù nhân trong các trại tập trung của phát xít Đức bị chuyển từ trại này đến trại khác bằng xe lửa. Tuy nhiên, sau đó, phát xít Đức thực hiện các cuộc di chuyển tù nhân chết chóc bằng cách bắt tù nhân đi bộ đến trại tập trung mới trong thời tiết lạnh giá, có rất ít hoặc không có đồ ăn, nước uống. Thậm chí, tù nhân không được nghỉ ngơi trong chuyến hành trình dài. Nếu tù nhân nào không theo kịp thì sẽ bị bắn chết ngay.
Cuộc di chuyển tù nhân kinh hoàng từ trại Auschwitz
 |
| Hàng ngàn tù nhân thiệt mạng trong cuộc chuyển trại địa ngục của phát xít Đức. |
Vào tháng 1/1945,
lực lượng SS đã thực hiện cuộc di chuyển tù nhân kinh hoàng từ trại tập trung Auschwitz đến các trại vệ tinh. Theo đó, gần 60.000 tù nhân bị buộc phải thực hiện cuộc chuyển trại chết chóc. Thậm chí, hàng ngàn tù nhân đã bị giết hại trước khi cuộc di chuyển tù nhân diễn ra.
Hàng chục ngàn tù nhân, chủ yếu là người Do Thái bị buộc phải di chuyển đến thành phố Wodzislaw. Binh sĩ phát xít Đức giết hại bất cứ tù nhân nào tụt lại phía sau hoặc không thể tiếp tục hành trình. Theo ước tính, hơn 15.000 tù nhân đã chết trong cuộc chuyển trại trên.
Cuộc chuyển trại ác mộng từ trại Stutthof
 |
| Tù nhân không theo kịp hoặc không còn khả năng di chuyển sẽ bị binh lính Đức giết hại ngay lập tức. |
Vào tháng 1/1945,
gần 50.000 tù nhân, chủ yếu là người Do Thái phải thực hiện cuộc chuyển trại "địa ngục" từ trại tập trung Stutthof ở miền Bắc Ba Lan. Trong số đó có khoảng 5.000 tù nhân bị ép di chuyển đến bờ biển Baltic. Sau đó, binh sĩ phát xít Đức ép tù nhân xuống biển và dùng súng máy bắn chết.
Số tù nhân còn lại đi theo lộ trình đến Lauenburg ở miền Đông Đức. Trên đường đi, phát xít Đức chạm mặt Liên Xô nên phải quay đầu lại. Do di chuyển trong thời tiết mùa đông khắc nghiệt, cộng thêm sự đối xử tàn bạo, phi nhân tính của binh sĩ Đức, hàng ngàn tù nhân đã chết trong quá trình di chuyển.
Cuộc di chuyển từ trại tập trung Buchenwald
 |
| Nhiều tù nhân không chỉ chết vì đói, rét mà còn bị phát xít Đức giết hại một cách tàn bạo trong các cuộc chuyển trại. |
Khi Chiến tranh thế giới 2 gần đi đến hồi kết, phát xít Đức đã sơ tán tù nhân từ trại tập trung Buchenwald và các trại gần đó trước khi lực lượng Mỹ tiến vào. Theo ước tính, khoảng 30.000 tù nhân bị Đức bắt tham gia các cuộc di chuyển "địa ngục".
Khoảng 1/3 tù nhân thiệt mạng trong các cuộc chuyển trại trên. Đến ngày 11/4/1945, những tù nhân ở Buchenwald đã vùng lên và chiếm được quyền kiểm soát trại tập trung này. Không lâu sau đó, quân đội Mỹ tiến vào trại tử thần trên.
Tâm Anh (theo USHMM)