Danh ca Phương Dung tên đầy đủ là Nguyễn Phan Phương Dung. Bà sinh năm 1946 tại Gò Công nay là tỉnh Tiền Giang.
Đam mê ca hát từ nhỏ, Phương Dung may mắn có cơ hội đứng trên sân khấu khi mới lên 5 tuổi. Mặc dù chỉ đứng sau màn nhung và hát, không tiếp xúc trực tiếp với khán giả nhưng đây chính là bước đệm, là cột mốc đáng nhớ trong hành trình trở thành người nghệ sĩ của nữ danh ca.
Sau đó, Phương Dung theo đoàn hát và trải qua nhiều buổi thử giọng, chứng minh tài năng nghệ thuật của mình. Danh ca Phương Dung cho biết, bà mang ơn nhạc sĩ Khánh Băng vì ông chính là người đầu tiên "trả lương" cho bà.
Chia sẻ trong chương trình Đời Nghệ Sĩ, danh ca Phương Dung tâm sự: "Với những đồng tiền đầu tiên tôi cầm được, tôi mừng mà khóc không thành tiếng".
Phương Dung chính thức đi hát gần như chuyên nghiệp từ năm 13 tuổi khi đang học lớp Đệ Thất. Bà từ Gò Công lên Sài Gòn tham gia cuộc thi tuyển chọn ca sĩ của Đài phát thanh Sài Gòn. Dù không đoạt giải cao nhưng sau đó, Phương Dung may mắn được giới thiệu đi hát tại một số tụ điểm ca nhạc.
Không chỉ hát hay những bài bolero sở trường, danh ca Phương Dung còn có thể hát được nhạc tiền chiến, dân ca, tân cổ giao duyên.
Danh ca Phương Dung thời trẻ.
Nhớ lại những năm tháng chập chững vào nghề, danh ca Phương Dung chia sẻ: "Tôi may mắn có dịp thu tân nhạc cho nghệ sĩ Thành Được hát cải lương. Nhạc sĩ Viễn Châu thấy tôi có khả năng nên khuyên tôi tập hát vọng cổ. Bài vọng cổ tôi hát được nhiều người thương mến là 'Miền Trung Thương Nhớ'".
Danh ca Phương Dung cho biết thêm, cách hát của bà thiên về lối kể chuyện và nói trong hát, rất khác biệt so với các nghệ sĩ như Thanh Kim Huệ, Thanh Ngân… Nữ danh ca tiết lộ từng được nghệ sĩ Út Trà Ôn mời hát trong một vở tuồng nhưng nhận thấy theo đuổi bộ môn nghệ thuật cải lương rất vất vả nên đành lỡ hẹn.
Danh ca Phương Dung bày tỏ: "Lúc đó, tôi có đi theo đoàn Thống Nhất và hát trong vòng 1 tháng. Nhưng tôi thấy cực quá và mẹ cũng khuyên nên theo đuổi bên lĩnh vực tân nhạc".
Lần đầu tiên, bà được mời thu âm là cuối năm 1961 khi còn là một nữ sinh 15 tuổi. Bài hát Đường Về Khuya và Nỗi Buồn Gác Trọ phát hành năm 1962 đã đưa tên tuổi Phương Dung đến gần với công chúng. Từ đó, nhiều nhạc sĩ chọn bà để giới thiệu ca khúc mới của mình. Nhiều hãng đĩa đã tìm đến bà mời thu âm.
Đài phát thanh cũng chọn giọng ca Phương Dung phát trên sóng. Nhờ vậy mà tiếng hát của bà nhanh chóng nổi tiếng khắp Sài Gòn và được giới văn nghệ đón nhận nồng nhiệt.
Bài hát Những Đồi Hoa Sim mà Phương Dung thu âm cho hãng đĩa Sóng Nhạc được tung ra thị trường năm 1964 với doanh số bán kỷ lục đã đưa tên tuổi của bà thành một trong những nữ ca sĩ ăn khách nhất lúc bấy giờ.
Và với ca khúc Tạ Từ Trong Đêm, Phương Dung được trao huy chương Vàng dành cho nữ ca sĩ xuất sắc và ăn khách nhất năm 1965.
Danh ca Phương Dung ở tuổi U80. Bà tích cực hoạt động nghệ thuật
và rất đắt show.
Năm 1967, khi đang ở đỉnh cao sự nghiệp, danh ca Phương Dung bất ngờ lên xe hoa với một thương gia người Huế. 10 năm sau, bà cùng chồng và 8 người con sang nước ngoài định cư.
Nhớ lại khoảng thời gian này, danh ca Phương Dung xúc động kể trong chương trình Đời Nghệ Sĩ: "Tôi quyết định rời xa sân khấu để đi theo một người đàn ông mà mình nghĩ có thể nương tựa. Người đó có thể dạy dỗ và cho tôi một mái ấm gia đình.
Lúc đầu, tôi rất đau khổ vì cả đời nhận cả vinh quang lẫn đoạn trường. Tôi đã đi theo con đường nghệ thuật bao nhiêu năm bỗng dưng chấm dứt một cách đột ngột. Khi nghe radio, đi ngang qua phòng trà, phòng thu hay rạp hát, tôi không dám nhìn. Tôi thấy loáng thoáng đâu đó hình bóng của mình ở một cô nào đó đang thay thế mình.
Tôi nghĩ chắc là tới đây thôi, mình không còn dịp nào để trở lại nữa. Hình ảnh vẫn còn đó, nhưng tôi không còn cơ hội vì đã lựa chọn người chồng của mình. Tôi phải lo cho chồng cho con, sau khi lo xong mới tính tiếp".
Và đúng như những gì bà nghĩ, từ đây, sự nghiệp âm nhạc của danh ca Phương Dung bị gián đoạn một thời gian dài vì bà quyết định lui về để chăm lo cho chồng con, vun vén hạnh phúc gia đình.
Khi con cái lớn, bà thỉnh thoảng trở lại các hoạt động nghệ thuật ở hải ngoại cũng như trong nước. Năm 2014, bà trở về quê hương và được mời làm giám khảo của hàng loạt các cuộc thi hát. Đến thời điểm hiện tại, dù ở tuổi U80 nhưng danh ca Phương Dung vẫn rất đắt show.
Theo Hương Hương/Phụ Nữ Việt Nam