Tai biến y khoa: nỗi ám ảnh của người bệnh, bác sĩ

Tại khoa ngoại của một bệnh viện lớn ở Hà Nội, nhiều phòng điều trị chật kín bệnh nhân, thậm chí có giường bệnh nhân phải nằm ghép. Nhăn nhó vì vết mổ ở đùi sưng tấy, anh Nguyễn Xuân P. (ở huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình) mệt mỏi cho biết: Tôi bị tai nạn lao động ngã gãy xương đùi, phải mổ ra để bắt vít. Ca mổ diễn ra khá tốt đẹp, đáng lẽ giờ này tôi đã được xuất viện. Thế nhưng, 3 ngày sau khi phẫu thuật thì chỗ vết mổ mưng mủ và sưng tấy khiến tôi sốt cao liên tục. Bác sĩ bảo vết mổ có biểu hiện bị áp xe do nhiễm trùng nên bệnh viện giữ lại thêm tuần nữa để theo dõi...

Theo tìm hiểu tại một số cơ sở y tế, có không ít người bệnh trong quá trình điều trị đã bị “dính” thêm bệnh tật khác do nhiễm khuẩn từ môi trường bệnh viện hoặc quá trình chăm sóc chưa đảm bảo của nhân viên y tế. Giám đốc Bệnh viện Trung ương Huế, giáo sư Bùi Đức Phú cho biết, nhiễm khuẩn bệnh viện được xem như một loại tai biến y khoa thường gặp, làm tăng tỷ lệ bệnh nhân bị biến chứng và tử vong, kéo dài thời gian nằm viện và tăng chi phí điều trị. Nhiễm khuẩn bệnh viện thường xảy ra tập trung tại các khu điều trị trong tình trạng quá tải như hồi sức cấp cứu, khoa nhi, ngoại khoa.

Mới đây, việc hàng trăm trẻ nhỏ sau tiêm chủng vaccine Quinvaxem phải nhập viện điều trị vì bị sốt và sưng tấy vết tiêm không chỉ là phản ứng sau tiêm chủng mà còn là một tai biến y khoa, nhưng tai biến này đã được lường trước nên hậu quả không nặng nề. Trong khi đó, có những tai biến bất ngờ, khó lường với hậu quả nặng nề như tai biến sản khoa, khi từ đầu năm tới nay có hơn 150 sản phụ và nhiều trẻ sơ sinh tử vong. Có rất nhiều nguyên nhân và lý do khác nhau dẫn tới tai biến sản khoa, từ sự sơ suất, thiếu trách nhiệm của cán bộ y tế cho tới những diễn biến bất thường, bất khả kháng như thuyên tắc ối của sản phụ.

Tai biến y khoa xuất hiện dưới nhiều hình thức và do nhiều nguyên nhân khác nhau. Theo GS Bùi Đức Phú: “Tình trạng 2 - 3 bệnh nhân nằm chung một giường bệnh ở nhiều bệnh viện hiện nay sẽ gây áp lực lớn đến chất lượng điều trị, thời gian thăm khám, chữa bệnh của bác sĩ đối với bệnh nhân sẽ bị rút ngắn dẫn đến nguy cơ tai biến xảy ra cho bệnh nhân”.

Đồng tình với nhận định này, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến chỉ rõ, áp lực quá tải tại bệnh viện và trong công tác khám chữa bệnh làm ảnh hưởng đến chất lượng điều trị, do bệnh nhân quá đông hoặc do nằm ghép giường trùng tên nhau nên có thể dẫn đến việc nhầm phác đồ điều trị, tiêm nhầm, uống nhầm thuốc.

Trong khi đó, bác sĩ Phạm Cầm Kỳ, Giám đốc Bệnh viện Sản - Nhi Ninh Bình lại cho rằng, nguyên nhân dẫn đến tình trạng tai biến trong y khoa đó chính là chất lượng đào tạo bác sĩ. “Nếu như ở các nước tiên tiến trên thế giới, việc đào tạo bác sĩ phải diễn ra từ 10 - 15 năm thì ở Việt Nam chỉ đào tạo có 6 năm, liệu có đảm bảo chất lượng?” - BS Kỳ nghi ngại.

Trước ý kiến này, Thứ trưởng Nguyễn Viết Tiến cũng thẳng thắn cho rằng, nếu bác sĩ chỉ áp dụng, sử dụng những kiến thức cũ, lỗi thời sẽ rất dễ xảy ra tai biến nhất là khi hiện nay cơ cấu bệnh tật không ngừng thay đổi. Hơn nữa, việc một số bác sĩ chỉ chú trọng làm ngoài giờ tại các phòng mạch tư mà ít chịu cập nhật kiến thức thường xuyên cũng là một trong những nguyên nhân gây tai biến trong nghề. Tai biến y khoa còn do thực trạng người bệnh chỉ được bác sĩ khám đại khái, qua loa dẫn đến ra y lệnh không chuẩn xác.

Hiện nay, việc xử lý, bồi thường cho bệnh nhân khi bị xảy ra tai biến y khoa vẫn đang là bài toán khó! Mỗi khi có tai biến y khoa, ngành y tế sẽ lập các hội đồng chuyên môn đứng ra làm rõ đúng - sai. Tuy nhiên, hội đồng chuyên môn và đơn vị liên quan đến sự cố tai biến đều là “con một nhà” trực thuộc bộ hoặc sở y tế, nên khó đảm bảo sự công bằng và khách quan. Trong khi đó, hệ thống pháp luật hiện hành chưa có luật nào quy định lấy tiền nhà nước đền bù cho các ca tai biến y khoa, cũng như về phương thức, mức độ bồi thường.

Do đó khi xảy ra sự cố có hậu quả nghiêm trọng, các bệnh viện thường trích quỹ bồi dưỡng phẫu thuật, thủ thuật do bác sĩ nộp để hỗ trợ, đền bù cho bệnh nhân theo kiểu “tự thương lượng” là chính! Người bệnh không chỉ bị tổn hại sức khỏe do “bệnh chồng bệnh” mà còn bị ảnh hưởng đến tinh thần, tài chính nhưng cũng đành phải chịu!