Thành phố cổ của người Inca mà chúng ta biết đến với cái tên 'Machu Picchu' có lẽ đã bị gọi sai tên trong hơn 100 năm qua.
Machu Picchu là một trong những địa điểm khảo cổ nổi tiếng nhất thế giới, một kỳ quan của kiến trúc thời tiền Colombia đã được nghiên cứu kỹ lưỡng trong nhiều thập kỷ và là một điểm du lịch thu hút hàng trăm nghìn du khách mỗi năm.
Nhưng một bài báo học thuật mới lập luận rằng kể từ khi được phát hiện lại cách đây hơn một thế kỷ, địa điểm này đã bị gọi nhầm tên.
Một nhà sử học Peru và một nhà khảo cổ học hàng đầu của Mỹ cho rằng di sản thế giới được UNESCO công nhận Machu Picchu này có tên gọi đúng ra là Huayna Picchu hay đơn giản là Picchu - theo cách gọi của cưa dân Inca cổ đại.
 |
| Theo nghiên cứu mới nhất, Machu Picchu phải có tên là Huayna Picchu hay đơn giản là Picchu. |
Trong bài báo của họ, được xuất bản bởi 'Ñawpa Pacha: Tạp chí Khảo cổ học Andean', Donato Amado Gonzales thuộc Bộ Văn hóa Peru và Giáo sư Brian S. Bauer từ Đại học Illinois Chicago (Mỹ) cho biết:
Họ đã tìm kiếm các địa danh trên bản đồ thế kỷ 19, thông tin trong các tài liệu thế kỷ 17 và ghi chép thực địa ban đầu của nhà thám hiểm Mỹ Hiram Bingham - người phát hiện ra thành cổ Inca thời hiện đại - và nhận thấy rằng không có một nguồn nào đề cập đến địa điểm này có tên là Machu Picchu.
Từng được xem là nơi nghỉ dưỡng mùa hè của Hoàng đế Inca là Pachacutec, Machu Picchu đã được nhà thám hiểm Bingham "phát hiện" một cách đáng nhớ vào năm 1911, mặc dù có sự đồng thuận rộng rãi trong giới học thuật rằng thành phố đã mất chưa bao giờ thực sự bị mất.
Di tích lịch sử này nằm trên dãy Andes của Peru, được xây dựng vào thế kỷ 15 và sau đó bị bỏ hoang trước khi được nhà thám hiểm người Mỹ Hiram Bingham tìm thấy vào năm 1911.
ĐI TÌM NHỮNG BẰNG CHỨNG...
Nhưng hai tác giả chính - Gonzales và Bauer - nói rằng những phát hiện của họ cho thấy rằng vào thời điểm nó được tái khám phá hơn 1 thế kỷ trước, những tàn tích còn rất ít được biết đến, ngay cả với những người sống ở vùng Cusco của Peru. [Cusco là một thành phố ở đông nam Peru gần Thung lũng Urubamba của dãy núi Andes]. Vào đầu thế kỷ 20, tàn tích Machu Picchu của người Inca không được nhiều người dân địa phương trong vùng Cusco biết đến.
Bauer cho biết: "Chúng tôi bắt đầu với sự không chắc chắn về tên của khu di tích khi Bingham đến thăm chúng lần đầu tiên và sau đó xem xét một số bản đồ và căn cứ in trước chuyến thăm của Bingham đến khu di tích. "Có dữ liệu quan trọng cho thấy rằng thành phố Inca thực sự được gọi là Picchu hoặc nhiều khả năng hơn là Huayna Picchu".
Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng tàn tích của một thị trấn Inca có tên Huayna Picchu được đề cập trong tập bản đồ năm 1904 được xuất bản 7 năm trước khi nhà thám hiểm Mỹ Bingham đến Peru.
 |
| Nhà thám hiểm Mỹ Hiram Bingham. |
Hơn nữa, các nhà điều tra nói rằng, trong cuốn nhật ký viết năm 1911 của Bingham ghi lại cuộc trò chuyện với Adolfo Quevedo - lãnh đạo của một thị trấn gần đó, đã gọi khu di tích là 'Huayna Picchu' dọc theo sông Urubamba trước khi ông rời Cusco để tìm kiếm địa điểm này. Con trai của một chủ đất sau đó nói với Bingham vào năm 1912 rằng tàn tích được gọi là Huayna Picchu.
Theo Bauer, những mối liên hệ chính xác nhất với tên gọi ban đầu của thành phố Inca vẫn được lưu giữ trong các tài liệu được viết bởi những người chinh phục Tây Ban Nha ngay sau khi họ chiếm giữ Cusco vào cuối thế kỷ 16.
Vào năm 1990, học giả người Andes, John Rowe, là người đầu tiên sử dụng các tài liệu lưu trữ để lập luận rằng 'Machu Picchu' là một cách viết sai. Ông chỉ ra một số bức thư và tài liệu từ những người thực dân Tây Ban Nha thế kỷ 16 đề cập đến một thị trấn cổ của người Inca được gọi là 'Picchu'.
Đỉnh núi hiện được gọi là Huayna Picchu vẫn là một phần của địa điểm khảo cổ và du khách có thể đi bộ lên đỉnh để có được cái nhìn ngoạn mục nhất về tàn tích trên đỉnh núi.
Mặc dù nghiên cứu có khả năng thúc đẩy cuộc tranh luận mới, nhưng một số nhà sử học dường như tin rằng có sự thay đổi tên này là điều bình thường.
Natalia Sobrevilla, Giáo sư lịch sử Mỹ Latin tại Đại học Kent (Anh), cho biết: "Tất cả các tên đều được phát minh và có thể thay đổi và nó không tạo ra nhiều khác biệt. Machu Picchu là một cái tên lâu đời gắn liền với bản sắc của người Peru, việc gọi cái tên khác cũng không thay đổi được giá trị lịch sử mà nó mang lại".
Nhà sử học người Peru nói thêm: "Như Shakespeare đã nói: 'Hoa hồng dù có tên gọi khác thì hương của nó vẫn ngọt ngào đấy thôi'".
Theo Trang Ly/Trí Thức Trẻ