Trước giờ nổ súng Tổng công kích vào TP Sài Gòn - Gia Định, các binh đoàn chủ lực của ta đã hành quân thần tốc, tập trung lực lượng, tạo được thế trận bao vây thành phố từ nhiều mặt với bốn quân đoàn, bốn quả đấm cho trận thắng cuối cùng.
Nhận định sai lầm của địch
Sau khi mất Quân đoàn 1 và Quân đoàn 2, đế quốc Mỹ và chính quyền Việt Nam Cộng hoà vẫn nhận định sai lầm về ta. Bộ Tổng tham mưu quân đội Sài Gòn tính toán và cho rằng, do phải để lại nhiều đơn vị giữ các tỉnh mới giải phóng và do đường xa, thiếu phương tiện cơ động, nên đối phương chỉ có khả năng đưa vào miền Đông Nam Bộ nhiều nhất một quân đoàn, và muốn đưa lực lượng ấy vào tới chiến trường phải mất ít nhất hai tháng.
Trong khi đó, từ Tây Nguyên, sau những chiến thắng giòn giã trong chiến dịch giải phóng Tây Nguyên và các tỉnh Nam Quân khu 5, ngày 4/4/1975, Quân đoàn 3 được lệnh hành quân vào miền Đông Nam Bộ. Sư đoàn 316 và sở chỉ huy nhẹ của quân đoàn xuất phát từ thị xã Buôn Ma Thuột, theo đường 14 tiến về phía Nam. Sư đoàn 320A đang củng cố thắng lợi vừa giành được ở Tuy Hoà, gấp rút quay trở lại Tây Nguyên bằng đường số 7, sau đó tiến quân theo đường 14. Sư đoàn 10 đang truy quét địch ở Nha Trang, Cam Ranh, nhanh chóng thu quân, rồi theo đường liên tỉnh số 2 lên đường 20.
Các trung đoàn 7 và 575 công binh đi trước mở đường, bắc cầu. Hàng nghìn đồng bào các dân tộc ít người vùng căn cứ Bắc Ái, quê hương anh hùng Pi Năng Tắc đã tham gia sửa đường, làm ngầm, giúp bộ đội hành quân nhanh chóng. Trên 3.000 chuyến xe của Sư đoàn 471 Ô tô Đoàn 559 và của quân đoàn được huy động vào cuộc hành quân. Nhiều cán bộ, chiến sĩ bị thương nhẹ, bị ốm đang điều trị ở các trạm xá, bệnh viện, nghe tin quân đoàn đi chiến đấu, một mực xin trở về theo đơn vị.
 |
| Ảnh minh họa. |
Sẵn sàng chiến đấu cao
Phát hiện sự di chuyển của Sư đoàn 10 trên đường 20, địch cho máy bay ném bom ngăn chặn, làm hàng chục xe vận tải của ta bị cháy. Cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 10 vừa đánh địch, khắc phục hậu quả, vừa mở đường gấp rút hành quân đến vị trí tập kết đúng thời gian quy định.
Ngày 15/4, Sư đoàn 316 và các đơn vị đi đầu của Quân đoàn 3 đến khu vực Dầu Tiếng vừa giải phóng, chiếm lĩnh bàn đạp tiến công Sài Gòn từ phía Tây - Bắc theo đúng kế hoạch của Bộ chỉ huy mặt trận.
Từ miền Bắc, ngày 31/3, Quân đoàn 1 được lệnh nhanh chóng đưa toàn bộ lực lượng (trừ Sư đoàn 308 ở lại bảo vệ miền Bắc) vào Đồng Xoài (miền Đông Nam Bộ). Lúc này Sư đoàn 320B và một số đơn vị binh chủng rời vị trí đóng quân từ ngày 19/3 đã vào đến Đà Nẵng. Các đơn vị còn lại của quân đoàn đang huấn luyện và tham gia đắp đê sông Hoàng Long (Ninh Bình).
Với tinh thần sẵn sàng chiến đấu cao, quân đoàn đã hoàn thành công tác chuẩn bị trong một thời gian cực ngắn. 11 giờ ngày 1/4, Sư đoàn 312, các đơn vị binh chủng và sở chỉ huy cơ bản của quân đoàn hành quân cơ động bằng 1.053 xe vận tải của cục Vận tải Tổng cục Hậu cần, Sư đoàn 571 Ô tô Đoàn 559 và 893 xe của quân đoàn. Đến Đông Hà (Quảng Trị), đội hình hành quân rẽ sang đường 9, vượt qua Lao Bảo để theo đường Tây Trường Sơn tiến về phía Nam.
Những ngày này, địch đang tập trung sự chú ý vào hướng đường số 1 và đường biển. Xe chở quân, chở hàng của ta phục vụ chiến dịch Huế - Đà Nẵng cũng hoạt động nhiều trên hướng này. Chọn đường Tây Trường Sơn, tuy nhiều đèo dốc khó đi, nhưng quân đoàn có thể cơ động lực lượng lớn mà không bị ùn tắc, giữ được bí mật, bất ngờ vào vị trí tập kết nhanh, an toàn.
(còn nữa)
TS Nguyễn Thành Hữu