Giải mã thánh địa không chào đón phụ nữ ở Nhật Bản

Đảo Okinoshima rộng chừng 97ha, có độ cao tối đa 244m, cùng 3 rạn san hô gần đó được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) công nhận là di sản thế giới trong kỳ họp thứ 41 tại Ba Lan hôm 9.7.2017. Đây là một hòn đảo linh thiêng thuộc thành phố Munakata, Fukuoka, nằm ở phía Tây Nam Nhật Bản, giữa đảo chính Kyushu và bán đảo Triều Tiên. Do từ khi được hình thành đến nay, Okinoshima chỉ chào đón đàn ông, còn phụ nữ không được phép "bén mảng" đến gần nên hòn đảo này còn được mệnh danh là "vương quốc của đàn ông".

Từng là cửa ngõ giao thương quan trọng của Tokyo từ thời xa xưa, đảo Okinoshima có miếu thờ nữ thần biển cả Munakata Taisha Okitsumiya cùng các điểm thực hiện nghi lễ cầu an cho những chuyến tàu thuyền ra khơi của ngư dân. Đây là nơi phát triển của tín ngưỡng Shinto, ra đời từ thế kỷ 17 (là tín ngưỡng lớn nhất của Nhật Bản). Tuy nhiên, các nghi lễ tâm linh đã được thực hiện trên "đảo đàn ông" từ rất lâu trước đó, khoảng vào thế kỷ thứ 4, khi nơi đây là địa điểm những người đàn ông tới cầu nguyện cho chuyến ra khơi an toàn. Theo đó, hòn đảo cũng là nơi chôn giữ nhiều báu vật có giá trị được cho là những lễ vật dâng lên thánh thần. 80.000 hiện vật quý giá đã được tìm thấy trên đảo, từ mảnh vỡ cốc thủy tinh có nguồn gốc từ Ba Tư, cho tới nhẫn vàng của người Triều Tiên. Tất cả những hiện vật này đều coi là báu vật quốc gia.

Người dân địa phương rất tôn trọng sự linh thiêng của Okinoshima, hòn đảo mà họ cho là “nơi cư ngụ của các vị thần”. Ông Tadahiko Nakamura, 64 tuổi, người đứng đầu Hợp tác xã Ngư nghiệp Munakata chia sẻ: "Các ngư dân địa phương đã bảo vệ Okinoshima từ thời cổ đại và được hòn đảo bảo vệ lại. Chúng tôi cảm thấy rất vinh dự khi hòn đảo được thêm vào danh sách các di sản của UNESCO".

Hiện nay mỗi năm đảo đàn ông chỉ đón tiếp một lượng khách hạn chế trong suốt thời gian diễn ra lễ hội truyền thống chỉ kéo dài vỏn vẹn hai tiếng. Năm nay số khách may mắn được đặt chân lên đây chỉ là 200 người.

Thông thường, một khi đã vào danh sách của UNESCO, các địa danh sẽ trở thành điểm hút khách du lịch, nhưng giới chức hòn đảo lại đang có ý định cấm các hoạt động du lịch trong tương lai và chỉ cho phép các đạo sư tới đây, do lo ngại du lịch sẽ hủy hoại vẻ nguyên sơ, độc đáo của hòn đảo độc đáo này. Theo đó, du khách sẽ không được phép đặt chân lên "đảo đàn ông" của Nhật Bản bắt đầu từ năm 2018.

Theo người đại diện của đền Munakata Taisha Okitsumiya - ngôi đền sở hữu hòn đảo, họ quyết định cấm toàn bộ người ngoài tới đây từ năm sau, trừ các đạo sư, để bảo vệ hòn đảo khỏi sự xâm hại. “Hòn đảo đã góp mặt trong danh sách của UNESCO và được bảo tồn nghiêm ngặt. Việc 200 du khách tiếp tục tới hòn đảo mỗi năm sẽ là nguy cơ lớn. Chúng tôi sẽ không mở cửa Okinoshima cho công chúng, vì mọi người không nên thăm đảo chỉ bởi tò mò” - ông Takayuki Ashizu, đạo trưởng ngôi đền Munakata Taisha Okitsumiya nhấn mạnh.

Đầu năm nay, một nhóm người theo đạo Hindu ở Mỹ đã đề nghị UNESCO phủ nhận di sản này trừ khi phụ nữ được phép thăm đảo Okinoshima. Tuy nhiên, những lời kêu gọi bình đẳng không ngăn được việc Okinoshima được công nhận là di sản thế giới. UNESCO chỉ công nhận các di sản văn hoá, chứ không ra sửa lại luật lệ hoặc tập quán địa phương. Okinoshima đã được công nhận vì những di sản tôn giáo và khảo cổ học phong phú trên đảo.

Mặc dù có ít thông tin lịch sử giải thích về luật cấm phụ nữ lên đảo, nhưng tờ Thời báo Nhật Bản dẫn lời các chuyên gia cho biết, luật cấm này được cho là do thuyết Shinto tin kinh nguyệt của phụ nữ làm ô uế các địa điểm linh thiêng. Thậm chí, việc phụ nữ đặt chân lên đảo còn bị cho là sẽ làm vấy bẩn không khí, ảnh hưởng tới việc tu luyện của các đạo sĩ cũng như sự linh thiêng của nơi đây.

Tuy nhiên, giới chức của hòn đảo khẳng định rằng, luật cấm bắt nguồn từ mong muốn bảo vệ phụ nữ, chứ không phải vì phân biệt giới tính. Việc vượt biển để tới hòn đảo rất nguy hiểm, không phù hợp với những người phụ nữ yếu đuối, vốn mang trọng trách sinh con đẻ cái. Theo giới chức hòn đảo, quy luật này luôn được giữ vững suốt nhiều thế kỷ qua và họ không có ý định thay đổi nó.

Ngoài ra, người phát ngôn của chính quyền tại đây còn cho biết thêm rằng, dù nói là cấm phụ nữ nhưng trên thực tế hòn đảo này cấm hầu hết mọi đối tượng, trừ những thầy tu tới đây để tu luyện trong 365 ngày/năm. Một ngoại lệ chỉ xảy ra trong một lễ hội thường niên vào tháng 5, khi khoảng 200 người đàn ông được phép lên đảo.

Đặc biệt, dù Okinoshima chào đón đàn ông nhưng để được phép vào đảo, các du khách nam cũng phải tuân thủ các luật lệ khắt khe. Họ phải trút bỏ trang phục và thực hiện nghi lễ tẩy rửa để gột sạch cơ thể trước khi lên đảo. Ngoài ra, họ cũng không được phép mang về bất cứ món đồ nào, cho dù là nhành cây ngọn cỏ.