"Sự tích cái chổi" của người Việt Nam
Ngoài điển tích "Sưu thần ký", người Việt Nam còn có truyện "Sự tích cái chổi" để lý giải về tập tục này.
Theo đó, ngày xưa, ở trên trời có một người đàn bà nấu ăn rất khéo tay nên Ngọc Hoàng giao cho chuyên trông nom công việc nấu ăn ở thiên trù. Nhưng bà lại có tật hay ăn vụng và tham lam. Bà yêu một lão chăn ngựa cho thiên đình. Đã nhiều phen, bà lấy cắp rượu thịt trong thiên trù giấu đưa ra cho lão và cũng nhiều lần bà dắt lão lẻn vào kho rượu, mặc sức cho lão bí tỉ.
Theo lệ nhà trời, những người hầu hạ đều có thức ăn riêng, nhất thiết không được đụng chạm đến ngự thiện, dù là Ngọc Hoàng ăn thừa cũng vậy.
Một hôm, Ngọc Hoàng mở tiệc đãi quần thần. Giữa lúc cỗ đang bày lên mâm thì từ đàng xa, bà đã nghe tiếng lão chăn ngựa hát. Bà biết lão tìm mình. Bà lật đật ra đón và đưa giấu lão vào phía góc chạn.
Trong bóng tối, trên giá mâm đặt ở gần đó có biết bao là cao lương mỹ vị mùi hương thơm phức. Đang đói sẵn, lão giở lồng bàn sờ soạng bốc lấy bốc để.
Khi những người lính hầu vô tình bưng mâm ngự thiện ra thì bát nào bát ấy đều như đã có người nếm trước. Ngọc Hoàng thượng đế vừa trông thấy không ngăn được cơn thịnh nộ. Tiếng quát tháo của Ngọc Hoàng dữ dội làm cho mọi người sợ hãi. Người đàn bà nấu bếp cúi đầu nhận tội và bị đày xuống trần, bắt phải làm chổi để phải làm việc luôn tay không nghỉ và tìm thức ăn trong những rác rưởi dơ bẩn của trần gian.
Lâu về sau, thấy phạm nhân bày tỏ là phải làm khổ sai ngày này qua tháng khác không lúc nào được nghỉ, Ngọc Hoàng thương tình ra lệnh cho nghỉ 3 ngày trong một năm. Ba ngày đó là 3 ngày Tết Nguyên đán. Bởi vậy, từ đời sau, trong dịp Tết Nguyên đán, người ta có tục lệ kiêng không quét nhà để cho chổi được nghỉ.
Chung quy quan niệm luôn xuất phát từ những câu chuyện truyền thuyết, sự tích mà người xưa kể lại và được áp dụng đến bây giờ. Tùy cách hiểu mà mỗi nhà, mỗi gia đình có cách ứng xử khác nhau, vì vậy đi đến đâu, bạn để ý đến đó để có cách ứng xử phù hợp. Có nhà không động chổi, không quét nhà ngày Tết, cũng có nhà dùng chổi quét rác rồi tấp vào góc nhà, đợi sau ba ngày Tết rồi mới đổ bỏ đi. Cũng có nhà đợi hết ba ngày Tết mới đổ rác. Một số nơi, công nhân vệ sinh cũng được nghỉ ba ngày Tết…
Nhưng dù gì đi nữa thì rác cũng không nên được chứa quá lâu trong nhà, bởi vì những lý do sau đây:
1. Gây ngộ độc do ký sinh trùng
Ký sinh trùng thường tồn tại ở các loại thực phẩm thừa, hoặc ôi thiu. Nếu không chú ý vệ sinh, bỏ rác đúng cách thì sẽ là mầm mống gây nên bệnh tiêu chảy kéo dài, và đặc biệt nguy hiểm với phụ nữ mang thai có hệ thống miễn dịch kém.
2. Trung gian lây bệnh truyền nhiễm
Không dọn dẹp rác thải trong nhà sẽ tạo môi trường sống cho các con vật như gián, ruồi, muỗi và thậm chí là chuột… lây truyền qua không khí dẫn đến ô nhiễm cho người và thức ăn của con người, gây nên các bện giun, sán, kiết lỵ, da liễu, tiêu chảy, thương hàn, tả…
3. Làm mất vẻ đẹp thẩm mỹ của ngôi nhà
Hãy tưởng tượng bạn đang ở trong ngôi nhà mà chứa đầy rác thải, ruồi, muỗi, các loại côn trùng khác… và nhiều người. Cảm giác của bạn lúc đó thế nào? Không thoải mái đúng không? Chứa rác thải quá lâu trong nhà không những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, môi trường sống của bạn, mà còn ảnh hưởng đến vẻ đẹp thẩm mỹ của ngôi nhà xinh đẹp của bạn.
Theo Hải Vân (t/h) /Khoevadep