Sự thật kinh hoàng về thạch tín - "vua của các chất độc"

Từ thời La Mã cổ đại cho đến thời Victoria, chất độc asen (hay còn gọi thạch tín) được đánh giá là "vua của các chất độc". Lịch sử đã ghi nhận loại chất độc này không chỉ được dân thường mà cả các hoàng tộc của các vương triều sử dụng trong việc ám sát kẻ thù đe dọa tới họ. Sở dĩ họ chọn chất độc asen bởi vì nó là chất độc hoàn hảo không mùi, không vị. Do đó, nạn nhân không dễ dàng phát hiện mình đang bị đầu độc.

Asen được biết đến sớm nhất là vào thế kỷ 4 TCN. Khi đó, Aristotle gọi một trong những hợp chất của asen là sandarach, trong khi Chemicool gọi nó là chì đỏ. Asen lần đầu tiên được Albertus Magnus (Đức) viết về nó vào năm 1250.

Từ asen bắt nguồn từ tiếng Ba Tư "zarnikh" có nghĩa "orpiment vàng" (tức thư hoàng). Từ zarnikh được vay mượn sang tiếng Hy Lạp thành arsenikon có nghĩa là đàn ông hay hiệu nghiệm.

Nếu con người sử dụng nguồn nước hoặc thực phẩm bị ô nhiễm asen trong thời gian dài có thể mắc nhiều căn bệnh nguy hiểm như: các bệnh về dạ dày, hội chứng đen da, ung thư da hay thậm chí là tử vong. Vấn đề ô nhiễm asen trong nguồn nước và đất được phát hiện ở một số nơi trên thế giới, gây ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của con người. Một số nơi có nguy cơ ô nhiễm asen khá cao, gây nguy hiểm tới sức khỏe người dân.

Năm 2001, Cơ quan bảo vệ môi trường Mỹ (EPA) đã giảm Tiêu chuẩn cho phép đối với asen trong nước uống từ 50 µg/L xuống còn 10 µg/L.

Đối với thực phẩm, vào tháng 4/2016 vừa qua, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) đưa ra những cảnh báo mới về giới hạn nồng độ asen trong bột ngũ cốc ăn dặm. Bởi lẽ, ngũ cốc có xu hướng hấp thụ asen dễ dàng hơn so với các loại cây trồng khác. Theo đó, FDA khuyến cáo các bậc cha mẹ không nên cho trẻ ăn bột gạo quá 1 lần 1 ngày. Điều này gây nhiều hoang mang cho các bà mẹ vì gạo là thực phẩm chính trong gia đình cũng như bữa ăn dặm của các bé. Đồng thời, FDA giám sát chặt chẽ Tiêu chuẩn cho phép đối với asen trong bột ngũ cốc ăn dặm dành cho trẻ em.

Một nghiên cứu vào năm 2008 của trường ĐH Kingston tại London cho thấy nhiều loại rượu vang trên thế giới có chứa kim loại nặng lên đến 200 lần so với mức an toàn. Trong đó, rượu vang đỏ của Mỹ chứa hàm lượng lớn asen (thạch tín), vượt quá mức cho phép lượng asen có trong nước uống của Cơ quan Bảo vệ môi trường.

Bên cạnh việc asen là một chất độc gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người thì nó cũng có mặt tích cực. Paracelsus - nhà nghiên cứu chất độc và là cha đẻ của ngành độc chất học có câu nói nổi tiếng: "Mọi chất đều độc, không có gì là không độc. Liều lượng thích hợp sẽ phân biệt được một chất độc và một thuốc".

Kết quả nghiên cứu của các chuyên gia cho thấy cơ thể con người cần một lượng rất nhỏ asen, ở mức 0,00001% để phát triển và duy trì hệ thần kinh khỏe mạnh.

Năm 1910, nhà vi khuẩn học người Đức Paul Ehrlich sử dụng một dạng của asen chữa bệnh giang mai. Kể từ đó, nó trở thành liệu pháp điều trị hàng đầu của căn bệnh giang mai trước khi Penicillin ra đời.

Ngoài ra, asen còn được con người sử dụng trong sản xuất thuốc trừ sâu, chất bảo quản gỗ...