Mù, co giật, tử vong vì rượu có methanol
Xuất phát từ thực tế tại nhiều địa phương trong cả nước liên tiếp xảy ra các vụ ngộ độc do uống rượu mà nguyên nhân chủ yếu là lượng methanol cao. Thời gian qua tại các tỉnh Hậu Giang, Sóc Trăng, Phú Thọ, Quảng Ninh... đã xảy ra các vụ tử vong do uống rượu, các nhà khoa học đã cho ra đời kit thử.
ThS Lê Trọng Văn cho biết, methanol (rượu methyl) là loại rượu có một nguyên tử các bon, có công thức hóa học CH3OH, không màu, dễ cháy, dễ tan trong nước. Methanol thường được sản xuất và sử dụng trong công nghiệp để làm dung môi, nhiên liệu chạy động cơ (diesel sinh học). Methanol trong công nghiệp được sản xuất từ quy trình lên men gỗ, bã mía... Rượu có hàm lượng methanol cao sẽ gây độc cho người. Ngộ độc cấp thường có biểu hiện đau đầu, mệt, buồn nôn, giảm thị lực, nặng hơn sẽ bị mù, co giật, giãn đồng tử, suy sụp tuần hoàn, suy hô hấp rồi tử vong. Chất này còn gây ngộ độc mạn tính làm giảm thị lực.
Methanol trong rượu từ đâu mà có? Theo TS Lê Trọng Văn, trong quá trình lên men rượu từ tinh bột bằng nấm men, ngoài sản phẩm chính là ethanol, cũng có một lượng methanol và aldehyd được hình thành như một sản phẩm song hành. Tùy quy trình lên men và quy trình cất rượu cụ thể mà hàm lượng 2 chất này trong sản phẩm rượu có khác nhau. Do vậy, trong kỹ thuật sản xuất rượu, các nhà máy nhất thiết phải lựa chọn quy trình lên men phù hợp và sau khi cất phải có quá trình xử lý loại bỏ lượng methanol và aldehyde trong sản phẩm. Nhưng trên thị trường có nhiều sản phẩm không đáp ứng tiêu chuẩn này, hàm lượng methanlol vẫn rất cao.
 |
| Bộ kit phát hiện methanol trong rượu. |
5 phút chỉ mặt methanol
Nhóm nghiên thuộc Viện Kỹ thuật Hóa Sinh cứu do ThS Lê Trọng Văn đứng đầu đã nghiên cứu và sản xuất một bộ kit có thể phát hiện lượng methanol trong rượu trong thời gian chỉ 5 phút. Đây là một bộ kit có cấu tạo khá đơn giản, được thiết kế phù hợp với việc kiểm tra nhanh methanol trong các loại rượu ngay tại cơ sở sản xuất, cửa hàng, siêu thị, chợ, quán ăn nhà hàng...
Bộ kit cho phép bán định lượng methanol trong các loại rượu trắng ở các mức 0.01; 0,06; 0,01; 0,6% bằng cách so màu của thuốc thử với thang màu chuẩn in trên nhãn của bộ kit. Nếu màu của phản ứng đậm hơn vạch màu tương ứng với nồng độ methanol 0,06% thì có thể kết luận mẫu rượu đó có lượng methanol cao quá mức cho phép.
Tùy nồng độ methanol có trong mẫu rượu kết quả cho phản ứng màu xanh tím đậm, nhạt khác nhau. Aldehyde và một số phụ gia như chất tạo ngọt, nhũ hóa, hương liệu có thể cho kết quả dương tính giả.
Quy trình thực hiện rất đơn giản. Mở nắp của ống nghiệm ký hiệu Me1, lấy ampul thuỷ tinh và 2 ống nhựa đựng hóa chất ra ngoài. Sau đó đổ hết hoá chất bột màu đen trong ống nhựa vào ống Me1; lấy 0,5ml mẫu rượu cần thử cho vào ống, lắc ống nghiệm 1 phút cho tan thuốc thử. Tiếp đó cho ampul thủy tinh (lấy ra ở bước 1) trở lại ống Me1 theo chiều đầu nhọn hướng xuống dưới đáy ống nghiệm. Dùng đũa thủy tinh, chọc vỡ ampul này, lắc mạnh và đều trong 4 - 5 phút. Đổ hết hóa chất bột màu trắng trong ống nhựa thứ hai vào ống Me1, lắc ống nghiệm 1 - 2 phút cho tan thuốc thử.
Để yên hỗn hợp phản ứng 1 - 2 phút. Cuối cùng mở nắp ống ký hiệu Me2, lấy miếng giấy bảo vệ ra khỏi ống, nhẹ nhàng gạn dung dịch đã phản ứng trong ống Me1 ở trên (khoảng 0,5ml) sang ống Me2 (chú ý chỉ gạn phần dịch trong phía trên không để lẫn cặn) sau đó dùng đũa thủy tinh, chọc vỡ ampul trong ống Me2, lắc đều1 phút, để ổn định chờ đọc kết quả.
Nếu các cở sở sản xuất hoặc người tiêu dùng có nhu cầu hoặc muốn rõ hơn về sản phẩm xin hãy liên hệ với nhà sản xuất: Viện Kỹ thuật Hóa Sinh và Tài liệu nghiệp vụ, Bộ Công an, số 80 Trần Quốc Hoàn, Hà Nội, điện thoại: (04) 3.3213121 hoặc 0912025368.
Bảo Khánh