[e-Magazine] TS Nguyễn Thị Hồng Gấm: Mê tạo trầm hương từ chế phẩm sinh học

Cùng với đó, khi chứng kiến những hậu quả do thiên tai, lũ lụt gây ra cho bà con trên toàn quốc, chị đau đáu với suy nghĩ làm thế nào để góp phần tạo sinh kế cho người dân làm nghề rừng, gắn bó với rừng và gia tăng diện tích trồng rừng...

Sự cộng hưởng của tất cả những lý do trên, đã khiến chị bắt tay vào thực hiện một số nghiên cứu theo hướng ứng dụng tạo ra các sản phẩm chăm sóc sức khỏe. Và đề tài nghiên cứu “Công nghệ tạo chế phẩm sinh học kích thích sinh trầm hương trên cây dó bầu” được bắt đầu vào tháng 7/2020.

“Mong muốn của tôi là tạo ra chế phẩm kích thích sinh trầm hương hiệu quả để gia tăng giá trị kinh tế cho người trồng rừng, đồng thời bảo vệ môi trường sinh thái khỏi hóa chất độc hại”, chị Gấm chia sẻ.

Đặc tính của cây dó bầu là khả năng sinh tổng hợp nên các hợp chất tại các vùng tế bào bị tổn thương. Nhóm nghiên cứu đã chọn ra được dòng nấm có khả năng kích thích tạo trầm hương, gồm: Penecillum, Aspergillus, Trichoderma, Fusarium solani và Mucor. Các chủng nấm này có khả năng sinh enzyme cellulase và pectinase ngoại bào tốt, nhóm nghiên cứu đã phân lập và tạo thành công chế phẩm sinh học có khả năng kích thích sinh trầm hương.

Từ vết thương tạo ra trên thân cây dó bầu từ 8-10 năm tuổi, chế phẩm sinh học được truyền vào cây. Sau khoảng 5 năm, giống như đối với trầm tự nhiên, sản phẩm trầm hương từ chế phẩm sinh học được tích tụ và hình thành.

“Khi mang đi phân tích, trầm hương từ chế phẩm sinh học có mùi hương đặc trưng, không khác gì mùi thơm của trầm hương tự nhiên. Điều đặc biệt, sản phẩm này hoàn toàn lành tính, các hóa chất trong trầm hương rất có ích cho sức khỏe con người”, chị Gấm chia sẻ.

Kể về cơ duyên đến với lĩnh vực này, TS Gấm chia sẻ, ngày chị học cấp 2 và cấp 3 - vào những năm 1992-1999, khi mà mạng internet cũng như máy tính gần như chưa xuất hiện tại quê nhà, chị và các bạn chỉ biết đọc sách, báo ở thư viện trường. Những số báo đó thi thoảng có giới thiệu các nghiên cứu hay, công nghệ mới trên thế giới. Khi đọc, chị đã bị cuốn hút vào “những điều kỳ diệu” của khoa học.

“Tôi nhớ, một lần được đọc bài báo giới thiệu về công nghệ nhân giống cây lan trong bình nuôi cấy. Những mầm chồi xanh tươi và những cây con hoàn chỉnh trong bình thủy tinh khiến tôi mê mẩn. Tôi yêu thích ngành Công nghệ sinh học từ đó”, chị Gấm nhớ lại.

Mùa hè năm thứ 2, khi các bạn về quê, chị Gấm đã xin thầy giáo (GS.TS Nguyễn Quốc Khang) cho theo chân anh chị khóa trên để vào phòng thí nghiệm làm nghiên cứu khoa học. Từ đó cho hết năm thứ 3, chị đã thực hiện nghiên cứu tại phòng thí nghiệm Hóa sinh tại trường.

Đến hè năm thứ 3, chị sang Viện Công nghệ sinh học (CNSH) - Viện Hàn lâm Khoa học & Công nghệ Việt Nam để xin được thực tập tại phòng Công nghệ Hóa sinh (là 1 trong 5 phòng thí nghiệm trọng điểm của Viện CNSH thời điểm năm 2002).

Tại đây, dưới sự hướng dẫn của PGS.TS Lê Lan Oanh, cô sinh viên Gấm đã có cơ hội tham gia nghiên cứu một phần của đề tài cấp Nhà nước về đánh giá hoạt tính của một số hoạt chất trong cây Cúc gai và cây Chó đẻ răng cưa. Hơn một năm thực tập tại đây đã cho chị nhiều kỹ năng trong một môi trường nghiên cứu tốt với máy móc hiện đại, đặc biệt là sự hỗ trợ tận tình của các thầy cô.

Tốt nghiệp Đại học với khóa luận điểm 10, những kết quả nghiên cứu mà chị Gấm tham gia thực hiện đã được xuất bản 03 bài báo khoa học đăng trong các Hội nghị toàn quốc và Hội nghị Quốc tế. Thời điểm đó, đây là một kết quả khá hiếm với sinh viên. Nó trở thành dấu mốc khiến chị được động viên và nỗ lực theo đuổi con đường nghiên cứu sau này.

Cuối năm 2004, chị nộp hồ sơ dự tuyển, trở thành giảng viên của Trường ĐH Lâm nghiệp ngành Công nghệ sinh học. “Như một cơ duyên trời định, tôi lại gắn bó với nghề trồng người – nghề mà mẹ và các thầy cô giáo của tôi đã mong tôi lựa chọn. Tôi nghĩ, đây là ‘nghề chọn mình’. Và để trở thành một giảng viên vững kiến thức, không còn con đường nào khác buộc tôi phải tiếp tục học tập, nâng cao trình độ”, chị Gấm chia sẻ.

Ngoài giờ lên lớp hay chuẩn bị bài, chị Gấm lại vào phòng thí nghiệm thực hiện các nghiên cứu. Từ năm 2007 trở đi, được nhà trường giao chủ trì thực hiện liên tiếp nhiều đề tài cấp cơ sở, kinh nghiệm nghiên cứu của chị ngày càng được đắp bồi nhiều hơn.

Chị cũng đã cùng các thầy cô, đồng nghiệp mở ngành Công nghệ sinh học và tuyển sinh, đào tạo cho đến nay đã được 20 khóa sinh viên. Ở vai trò giảng viên, chị hướng dẫn các sinh viên làm nghiên cứu khoa học, đạt được nhiều giải thưởng.