Ảnh minh họa.
1. Machioneel (Cây Manchineel):
Manchineel, cây thực vật độc hại đỉnh cao, xuất phát từ vùng Florida và Caribbean. Tên gọi "manchineel" bắt nguồn từ tiếng Tây Ban Nha "manzanilla" (táo nhỏ), thể hiện sự tương đồng về hình dáng với táo tây. Với tán lá rộng và quả giống táo, nó là một trong những loài cây độc hại nhất trên thế giới, được gọi là '’cây chết chóc’'.
Manchineel chứa nhiều chất độc hại, từ vỏ cây, lá, đến quả và nhựa. Tiếp xúc với chúng có thể gây ra viêm da nặng, thậm chí có thể tử vong khi ăn phải quả. Cả khói từ việc đốt cây cũng đủ để gây nguy hiểm. Người ta phải đặt biển cảnh báo ở những nơi có thứ cây này, yêu cầu người dân tránh xa ít nhất 6m và không ăn quả. Ngay cả động vật như chim và thú cũng phải tránh xa. Không có loài cây nào thay thế được Manchineel về khả năng độc hại, đứng đầu về lượng độc tố trong sách kỷ lục.
2. Cây cà độc dược: Cà độc dược là cây thân thảo thuộc họ Cà, có hoa trắng hay tím, quả có gai. Cây có nguồn gốc ở Peru và Mexico, sau đó du nhập vào Việt Nam và mọc nhiều ở các tỉnh miền Nam.
Cây có nhiều ancaloid, chủ yếu là scopolamin, hyoscyamin và atropin, có tác dụng dược lý như giãn phế quản, giãn đồng tử, giảm nhu động ruột và bao tử, làm khô nước bọt, dịch vị, mồ hôi.
Cây cũng có độc tính cao, có thể gây ngộ độc nghiêm trọng nếu sử dụng không đúng cách. Trong y học cổ truyền Trung Hoa, cà độc dược là một trong 50 vị thuốc cơ bản, có tên gọi dương kim hoa. Theo Đông y, hoa cà độc dược có vị cay, tính ôn, có độc, có tác dụng ngừa suyễn, giảm ho, chống đau, chống co giật, phong thấp đau nhức. Lá là vị thuốc ngừa cơn hen, giảm đau bao tử, chống say tàu xe. Ngoài ra còn điều trị phong tê thấp, đau dây thần kinh toạ, đau răng…
Người ta thường dùng lá cuộn thành điếu hay thái nhỏ vấn thành điếu thuốc để hút, dùng lá hơ nóng đắp điều trị đau nhức, hoặc phơi khô tán bột mịn.
Vì cây có độc tính cao nên chỉ dùng theo sự hướng dẫn của thầy thuốc. Khi bị ngộ độc, có hiện tượng giãn đồng tử, mờ mắt, tim đập nhanh, giãn phế quản, môi miệng khô, khô cổ đến mức không nuốt và không nói được.
3. Cây Ô đầu (củ ấu tàu): Củ Ấu tàu là rễ củ của cây Ô đầu, một loại cây thuộc họ mao lương, có nguồn gốc ở vùng núi cao biên giới phía Bắc Việt Nam và Trung Quốc. Cây có tên khoa học là Aconitum fortunei, còn được gọi là củ ấu tẩu, ấu tẩu, ô đầu, củ độc dược… Cây có độc tính cao do chứa aconitin, một loại alcaloid có tác dụng gây tê liệt, tắc nghẽn mạch máu, đông máu và chết người. Tuy nhiên, cây cũng có tác dụng trợ dương, trừ phong hàn, táo thấp, nếu được bào chế cẩn thận và dùng theo sự chỉ định của thầy thuốc. Cây Ô đầu là một trong 50 vị thuốc cơ bản trong y học cổ truyền Trung Hoa, có tên gọi dương kim hoa.
Cây Ô đầu là cây thân thảo, cao từ 0,5 đến 1,5 m. Lá mọc so le, hình tam giác, có răng cưa ở nửa trên, màu xanh lục. Hoa mọc thành chùm ở ngọn cành, có màu trắng, tím hoặc hồng, có đài hoa hình nón. Quả là hạch nang, có gai, chứa nhiều hạt nhỏ. Rễ củ hình nón, mọc thành chuỗi, có củ cái, củ con. Củ cái phình to, gọi là củ mẹ, có màu xám, rỗng ở giữa. Củ con nhỏ hơn, gọi là phụ tử, có màu vàng, chắc hơn. Củ Ấu tàu là phần dùng làm thuốc, thường thu hái vào mùa thu hoặc đông, sau đó phơi khô hoặc sấy khô.
Củ Ấu tàu có thành phần hóa học chủ yếu là aconitin, một loại alcaloid có độc tính rất cao. Chỉ cần một liều 0,02 – 0,05 mg cho 1 kg thể trọng là có thể gây chết người.
Ngoài ra, củ Ấu tàu còn chứa các alcaloid khác như mesaconitin, hypaconitin, neoline, talatisamine… Các alcaloid này có tác dụng kích thích hệ thần kinh trung ương, làm giãn đồng tử, giãn phế quản, giảm nhu động ruột và bao tử, làm khô nước bọt, dịch vị, mồ hôi. Tuy nhiên, nếu dùng quá liều, chúng có thể gây tê cứng chân tay, run rẩy, tim đập nhanh, huyết áp tăng, co giật, ngừng thở, ngừng tim.
Cây lá ngón thì sao?
Cây lá ngón, còn được gọi là cây rút ruột hoặc co ngón, là một loại cây leo thân quấn thường xanh, có thể dài tới 12 mét1. Cây này phổ biến ở miền rừng núi Việt Nam và một số quốc gia khác ở khu vực Đông Nam Á1. Lá ngón có hình thuôn dài, mọc đối xứng, đầu nhọn, bóng nhẵn. Hoa của nó thường nở vào các tháng 6, 8, 10 và có màu vàng.
Độc tính của lá ngón rất cao do chứa các ancaloit trong toàn bộ cây, với độc tính giảm dần từ rễ, lá, hoa, quả đến thân cây. Chỉ cần ăn khoảng 3 lá ngón đã có thể gây tử vong ngay lập tức. Độc tố trong lá ngón ngấm rất nhanh qua đường tiêu hóa chỉ trong 5 – 10 phút và có thể gây chết người trong khoảng 1 – 7 tiếng sau khi tiêu thụ.
Lá ngón từng được dùng để tự tử ở Việt Nam, đặc biệt là trong cộng đồng dân tộc thiểu số. Do độc tính cao của nó, mọi người cần phải thận trọng và phân biệt rõ ràng lá ngón với các loại lá khác để tránh những hậu quả nghiêm trọng.
So với 3 loại trên thì lá ngón thế nào về mức độ nguy hiểm?
So sánh mức độ nguy hiểm của lá ngón với 3 loại cây độc đã đề cập trước đó, lá ngón có thể được xem là cực kỳ nguy hiểm và chết người nếu không được xử lý cẩn thận. Mặc dù mỗi loại cây đều có độc tính riêng biệt và cách thức gây hại khác nhau, nhưng lá ngón nổi tiếng với khả năng gây tử vong nhanh chóng chỉ sau khi tiêu thụ một lượng nhỏ.
Cây Manchineel và Cây cà độc dược cũng rất độc hại và có thể gây tử vong nếu tiếp xúc hoặc ăn phải, nhưng lá ngón có khả năng gây ra cái chết nhanh chóng hơn do độc tố của nó ngấm qua đường tiêu hóa rất nhanh. Cây Ô đầu cũng rất độc, nhưng thông thường cần một lượng lớn hơn để gây ra tử vong so với lá ngón.
Tóm lại, mặc dù tất cả đều rất nguy hiểm, lá ngón có thể được coi là một trong những loại cây độc nhất do khả năng gây tử vong nhanh chóng của nó. Điều quan trọng là phải luôn nhận biết và tránh xa các loại cây độc này để đảm bảo an toàn cho bản thân và người khác. Hãy luôn tìm kiếm sự hướng dẫn của chuyên gia khi tiếp xúc với thiên nhiên hoang dã và không bao giờ tự ý tiếp xúc với bất kỳ loại cây độc nào.