Là một trong những loài động vật có vú sống bán thủy sinh lớn nhất còn sinh sống trên hành tinh của chúng ta, hà mã luôn được coi là những sinh vật hấp dẫn trong mắt của các nhà nghiên cứu.
Tên của chúng có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp, có nghĩa là "ngựa sông". Bất chấp vẻ ngoài của chúng, và trước sự ngạc nhiên của nhiều người, hà mã và cá voi có quan hệ họ hàng gần với nhau thông qua một tổ tiên chung tồn tại khoảng 54 triệu năm trước.
Hà mã ban đầu phổ biến ở khắp châu Âu và châu Á nhưng hiện tại chúng chỉ được tìm thấy ở châu Phi. Những động vật to lớn này thích dành thời gian ở các con sống trên đồng cỏ, nơi chúng có thể kiếm ăn.
Hà mã được cho là ăn rất nhiều để duy trì kích thước của chúng, nhưng bất chấp vẻ ngoài đáng sợ của những con vật này, chúng sẽ không tỏ ra hung dữ trừ khi bị khiêu khích.
Trên thực tế, Trái Đất từng có những loài hà mã đã tuyệt chủng trông đáng sợ hơn và được cho là hung dữ hơn loài hà mã hiệ đại rất nhiều.
Một trong những loài như vậy là Desmostylus - một loài hà mã thời tiền sử có răng nanh sắc như dạo cạo từng lang thang trên Trái Đất.
Ảnh minh họa.
Loài hà mã cổ đại này sống từ kỷOligocene muộn đến kỷ nguyên Miocene. Desmostylus thuộc họ Desmostylidae và không có hậu duệ nào của chúng còn sống cho tới tận ngày nay, điều này khiến việc theo dõi lịch sử đầy đủ hoặc tìm hiểu thói quen của chúng trở nên khó khăn.
Những sinh vật giống hà mã này nặng tới 1,4 tấn và dài tới gần 3 mét nhưng chỉ đạt chiều cao khoảng 1 mét. Chúng cũng có đuôi ngắn và bốn chân cực kỳ khỏe với móng guốc ở cuối mỗi chi.
Tuy nhiên, một số chuyên gia khác tin rằng những chiếc răng này được sử dụng để bảo vệ chúng khỏi sự tấn công của các loài động vật săn mồi khác. Những chiếc răng giống răng nanh này cũng tồn tại ở một số loài động vật thời tiền sử khác, chẳng hạn như Gomphotherium, một loài động vật giống voi thời tiền sử sống trong thời kỳ Neogen.
Desmostylus tồn tại giữa thời kỳ Oligocene muộn đến thời kỳ Miocen muộn, từ 28,4 đến 7,25 triệu năm trước. Sinh vật này được cho là đã tồn tại trong hơn 20 triệu năm. Dựa trên nơi tìm thấy hóa thạch, người ta cho rằng nó đã sinh sống ở nhiều địa điểm khác nhau, chẳng hạn như một số vùng của Nhật Bản ở châu Á và Vành đai Thái Bình Dương ở Bắc Mỹ.
Mặc dù những sinh vật trông giống hà mã cổ đại này được cho là sống bán thủy sinh, nhưng có bằng chứng cho thấy chúng dành phần lớn thời gian ở dưới nước và có thể lặn rất sâu.
Theo các chuyên gia, những con vật này chỉ dành thời gian trên cạn để nghỉ ngơi, giao phối hoặc tìm kiếm thức ăn. Mặc dù trông giống hà mã hiện đại, tuy nhiên lối sống của Desmostylus sẽ giống với lối sống của sư tử biển hơn.
Desmostylus rõ ràng đã dành phần lớn cuộc đời của mình ở vùng nước nông của các vùng ven biển. Tuy nhiên, một số phát hiện mới đây cũng cho thấy rằng chúng cũng có thể sinh sống được ở môi trường nước ngọt và cửa sông.
Mặc dù nguyên nhân chính xác dẫn đến sự tuyệt chủng của loài động vật này vẫn chưa được biết, nhưng các chuyên gia cho rằng những thay đổi đối với môi trường sống của Desmostylus sẽ cung cấp manh mối.
Desmostylus tồn tại như một loài động vật biển, dành phần lớn thời gian ở gần bờ biển. Người ta tin rằng vì kỷ nguyên Miocene chính là khoảng thời gian hình thành và phát triển các loài động vật có vú mới. Do đó Desmostylus buộc phải thích nghi và sống trong môi trường nước ngọt. Sự cạnh tranh mới phát triển này kết hợp với sự thay đổi môi trường sống rất có thể đã góp phần vào sự tuyệt chủng của chúng.
Desmostylus được cho là động vật ăn cỏ, giống như hà mã ngày nay, nhưng loài thực vật chính xác mà những con vật này ăn vẫn chưa được biết.
Tuy nhiên nhiều chuyên ra cho rằng loài động vật khổng lồ này ăn các loài thực vật thủy sinh mềm có thể được tìm thấy xung quanh môi trường sống của chúng.
Ngoài ra, do có bộ răng đặc biệt, người ta cho rằng chúng cũng có thể ăn các loại thực vật có rễ sâu. Ngoài ra, răng ở hàm dưới phía trước đã phát triển thành ngà và tạo thành cấu trúc giống như cái xẻng. Hai chiếc răng giống như ngà khác mọc ra từ hàm trên.
Có rất ít thông tin về các loài động vật, đặc biệt là động vật ăn thịt, sống cùng thời với Desmostylus. Nhưng phân tích về hóa thạch cho thấy rằng loài động vật này gần như không có khả năng tự vệ nên rất có thể những chiếc răng nanh sắc như dao cạo của chúng được dùng để phòng thử trước những kẻ săn mồi.
Theo Đức Khương/Phụ nữ Việt Nam