Theo SciTech Daily, nhóm nghiên cứu từ Đại học Bern (Thụy Sĩ) đã sử dụng phương pháp đo lượng cacbon phóng xạ tăng đột biến trong các vòng cây do tác động của tia vũ trụ để xác định niên đại của một khu định cư Hy Lạp thời tiền sử là hơn 7.000 năm trước.
Phương pháp mới này hứa hẹn mở ra một cánh cửa cho phép xác định niên đại chính xác cho nhiều địa điểm khảo cổ khác ở Đông Nam Âu.
Cánh đồng cọc ở Dispilio với 800 cọc gỗ từ khu định cư cổ đại. Các thân cây được dùng làm cọc gỗ này đã vô tình ghi lại chi tiết tác động của tia vũ trụ hơn 7.000 năm trước - Ảnh: ĐẠI HỌC BERN
Ngôi làng Hy Lạp nói trên - tên Dispilio - đã được tìm thấy từ rất lâu và cung cấp bằng chứng về một trong các khu định cư nông nghiệp lâu đời nhất trong khu vực.
Nhưng từ khi nào người dân ở đây bắt đầu biết trồng cấy theo kiểu nông nghiệp như cách chúng ta vẫn làm ngày nay, vẫn là câu đố thú vị.
Ở khu vực châu Âu, một số địa điểm có thể được xác định bằng niên đại vòng cây, thứ thể hiện sự thay đổi của mô hình khí hậu nhưng không phải nơi nào cũng vậy, theo tác giả chính Andrej Maczkowski từ Viện Khoa học khảo cổ học của Đại học Bern.
Tuy nhiên, có một thứ khác mà vòng cây cũng có thể ghi lại, đó là đồng vị carbon14C từ tia vũ trụ. Cây hấp thụ thứ này khi còn sống và thôi hấp thụ khi chết.
Tìm kiếm những vòng cây "ngập ngụa" đồng vị này và xem xét cách nó bị phân rã theo thời gian có thể giúp tìm thời điểm mà tia vũ trụ giáng vào Trái Đất.
Đối chiếu với thời gian cây này sống và cách nó được sử dụng trong các công trình gỗ, người ta sẽ biết được niên đại của khu định cư.
Nhóm nghiên cứu từ dự án EXPLO do Đại học Bern dẫn đầu đã thành công trong việc thiết lập niên đại vòng tăng trưởng hàng năm kéo dài 303 năm, kết thúc vào năm 5140 trước Công nguyên, bằng cách phân tích 787 mảnh gỗ từ địa điểm khảo cổ Dispilio trên Hồ Orestida ở miền Bắc Hy Lạp.
Các giai đoạn định cư được xác định cho thấy hoạt động xây dựng nhà khác nhau trong hơn 188 năm, từ năm 5328 đến 5140 trước Công nguyên.
Căn cứ cho các dữ liệu này là một sự kiện biến đổi địa từ lớn - do sự tác động của các tia vũ trụ - vào năm 5259 trước Công nguyên.
"Chúng tôi hy vọng rằng các niên đại khác trong khu vực từ thời kỳ này giờ đây có thể được liên kết nhanh chóng với Niên đại Dispilio. Điều này mở đường cho việc nghiên cứu niên đại học khu vực cho vùng phía Nam Balkan" - các tác giả cho biết.
Người vùng Balkan có những khu định cư ven hồ lâu đời nhất ở châu Âu, những địa điểm có niên đại chỉ sau năm 6000 trước Công nguyên. Khu vực này đóng một vai trò quan trọng trong việc mở rộng nông nghiệp ở châu Âu thời tiền sử, góp phần tạo nên nền văn minh ngày nay.
Theo Anh Thư/Người lao động