Một trong các nghi phạm của Al Qaeda bị bắt giữ ở Afghanistan đang được xem xét thả tự do vì tên này tập yoga và đọc tiểu sử của đức Đạt Lai Lạt Ma. Một tù nhân khác đủ điều kiện tự do vì “có thái độ tích cực”. Và một tù nhân bị giam giữ đã lâu, cựu vệ sĩ của Osama bin Laden, trở thành người vô tội vì tên này muốn làm chủ một “trang trại làm sữa và mật ong”.
Hội đồng đánh giá định kỳ (các tù nhân) của Mỹ vừa hoàn tất hồ sơ thả tự do 78 tù nhân còn lại trong tổng số 149 tù nhân được “phóng thích” và có kế hoạch sẽ tiếp tục thả thêm tù nhân.
Nhiều người trong số đó được mệnh danh là “các tù nhân vô thời hạn” do mối đe dọa mà những người này mang tới cho nước Mỹ. Các quan chức tình báo Mỹ cảnh báo nếu được thả tự do, những người này sẽ quay trở về với phong trào thánh chiến và ám sát các công dân Mỹ. Những vụ việc trong quá khứ đã chứng minh rằng lời cảnh báo đó không phải không có cơ sở.
 |
Các phạm nhân (áo cam) trong nhà tù Vịnh Guantanamo.
|
Một báo cáo về tình trạng tái phạm của giám đốc cơ quan tình báo quốc gia Mỹ cho hay 178, tức tỉ lệ 29%, trong tổng số 614 tù nhân được thả tự do khỏi nhà tù này đã thực sự, hoặc bi ngờ, quay trở lại với hoạt động khủng bố.
Điều đó có nghĩa là cứ 3 người được thả tự do khỏi nhà tù Vịnh Guantanamo (Gitmo) thì 1 người sẽ quay trở lại phong trào chiến tranh chống nước Mỹ. Các nhà phân tích thừa nhận họ không đủ năng lực theo dõi hoạt động của tất cả các cựu tù nhân và do đó tỉ lệ tái phạm trên thực tế có thể còn cao hơn nhiều.
Một ví dụ tai tiếng về tái phạm là Abdullah Gulam Rasoul, kẻ đã trở thành tư lệnh của Taliban ở khu vực miền nam Afghanistan không bao lâu sau khi tên này được thả từ Gitmo năm 2007. Rasoul bị cáo buộc đứng đằng sau làn sóng tấn công các binh sĩ Mỹ đi tuần tra trên đường cũng như các cuộc tấn công vào máy bay Mỹ ở Afghanistan.
Một tên khủng bố tái phạm khác là Said Ali al-Shihri. Sau khi được thả tự do vào năm 2007, tên này lãnh đạo lực lượng Al Qaeda chi nhánh ở Yemen và lập kế hoạch cho vụ đánh bom Đại sứ quán Mỹ ở nước này.
Ngay cả Mullah Noorullah Noori, một trong năm lãnh đạo Taliban vừa được thả tự do để đổi lấy Trung sĩ Bowe Bergdahl của quân đội Mỹ, cũng tuyên bố sẽ quay trở lại chiến đấu chống người Mỹ ở Afghanistan.
Năm 2011, Tổng thống Obama thành lập Hội đồng đánh giá định kỳ chuyên đánh giá các tù nhân khủng bố. Thành phần của hội đồng này là các quan chức từ Bộ Tư pháp, Lầu Năm Góc, Bộ Ngoại giao và Bộ An ninh nội địa. Ông Obama đã bí mật thành lập hội đồng này mà không cần sự phê chuẩn của quốc hội.
Khi thành lập Hội đồng đánh giá định kỳ, ông Obama đã cấm các thành viên hội đồng này dựa vào những thông tin được thu thập được bằng “những hành động dã man, vô nhân đạo và thấp kém (đối với tù nhân) nhằm đảm bảo luật về giam giữ tù nhân chiến tranh vẫn được thực thi”.
Chính những thành kiến về quá trình thu thập bằng chứng thông qua thẩm vấn có thể sẽ giúp một số tù nhân nặng tội nhất của Gitmo được thả tự do. Hai trong số đó là Abu Zubaydah, một lãnh đạo Al Qaeda và là kẻ chủ mưu vụ đánh bom ở Bali, Indonesia năm 2002, và Mohammed al-Qahtani, nghi phạm cướp máy bay trong các vụ tấn công 11/9/2001.
Tuy nhiên, các tù nhân được thả lần này sẽ không bị dư luận “soi mói” vì việc này được thực hiện hoàn toàn bí mật.
Hơn 600 tù nhân đã được âm thầm chuyển ra khỏi nhà tù Gitmo. 200 người trong số đó được đưa trở về Afghanistan.
Giải thích trên trang tin Al Jazeera, luật sư biện hộ David Remes cho hay: “Hội đồng đánh giá định kỳ có thể sẽ đồng ý thả tự do các tù nhân bởi lẽ vấn đề ở đây là nhà tù Guantanamo sắp bị đóng cửa”.
Tùng Lâm