Nhìn tóc đoán bệnh, vì sao?
Tóc là phần dư của huyết, là tinh hoa của thận, quá trình sinh trưởng của tóc có quan hệ đến sự thịnh suy của tinh huyết. Quan sát những thay đổi về khí sắc, hình thái, độ thưa dày của tóc có thể chẩn đoán được bệnh tật. Đông y học xưa nay rất coi trọng phương pháp chẩn đoán này.
Nhà y học trứ danh Sào Nguyên Phương ở đời nhà Tùy (Trung Quốc) đã nói trong “Chư bệnh nguồn hậu luấn. Mao phát bệnh chư hậu” rằng: “Túc thiếu âm thận kinh, thận chủ cất tủy, tinh hoa của nó ở tóc, nếu khí huyết thịnh, tất thận khí mạnh, thận khí nhược, tất cất tủy khô kiệt, cho nên tóc trở nên trắng vậy. Kinh huyết của túc thiếu âm, ngoài dưỡng vào tóc, huyết khí thịnh, tóc tất nhuận đen; người bị hư kiệt, tóc không thể tươi, cho nên làm cho tóc vàng”.
Sinh trưởng đầu tóc, cần có sự nhu dưỡng của máu, nên sự sinh trưởng của tóc có liên quan mật thiết các tạng phủ như can, tỳ vị… Mức độ tươi khô của tóc có thể phản ánh chức năng tạng phủ can tỳ bình thường hay không.
Tóc cũng có quan hệ mật thiết với kinh mạch, bệnh tật của tạng phủ nội tại có thể thông qua kinh mạch của nó mà phản ánh ra trên da đầu hoặc trên tóc ở vị trí tuần hành của nó.
Quá trình sinh trưởng của tóc còn chịu sự ảnh hưởng của các nhân tố như hoạt động tinh thần, tình chí, thịnh suy của âm dương cơ thể, ngoại tà xâm nhập… Một số bệnh ngoài da nào đó hoặc sau khi sử dụng một số dược vật nào đó cũng có thể gây ảnh hưởng đến sinh trưởng của tóc. Nên, tình hình sinh trưởng của tóc, có thể là một trong những chứng cứ quan trọng cho công tác chẩn bệnh và biện chứng lâm sàng.
Bình thường, tóc bắt đầu sinh trưởng trong khoảng thai nhi 4 tháng, đến thai nhi 6 tháng có thể hình thành, kỳ sinh trưởng từ 2-6 năm, đạt đến dài nhất là 25 năm. Tốc độ sinh trưởng mỗi ngày khoảng từ 0,3 - 0,4mm. Lúc này đầu tóc khô thô mà màu thâm, mềm mại mà tươi nhuận, gốc có tua da. Thời kỳ ngừng hoạt động của nó là 2-3 tháng, lúc này tóc nhỏ mịn mà màu nhạt, cứng thẳng lại khô khan, gốc ngắn mà không có tua da.
Người bình thường có khoảng 10-2 vạn sợi tóc, cắm vào trong da đầu với một góc xiên từ 40-50 độ.
Khí sắc tóc thay đổi
Tóc đen mà mượt mà, là biểu hiện thận khí tràn đầy. Trung lão niên đầu tóc bạc từng đám hoặc bạc hoàn toàn, tuy là biểu hiện của thận hư huyết suy, nhưng vẫn thuộc hiện tượng suy lão bình thường của sinh lý. Thanh thiếu niên tóc bạc hoặc lão niên tóc đen do nguyên cớ bẩm sinh khác nhau cũng không gọi là bệnh tật.
Nếu thanh thiếu niên bạc tóc mà kèm theo triệu chứng thận hư, là trạng thái thận khí hư hao, nếu kèm theo triệu chứng tâm hư là lao tâm hao thương âm huyết gây ra. Trong thời gian ngắn tóc bị bạc quá nhiều, phiền táo nóng nảy, mặt đỏ miệng đắng, là gan uất hối nhiệt, kiếp thương doanh âm, đầu tóc mất tươi.
Nếu trẻ em khi ra đời đã thấy tóc bạc, có thể thấy ở bệnh bạch tạng, bệnh lang ben và một số chứng tổng hợp có tính di truyền. Nếu khi ra đời chưa lâu, tóc khô gián đoạn và biến trắng, đen trắng xen kẽ, gọi là tóc dạng vòng, là do tư chất bẩm sinh thiếu hụt gây ra. Ngoài ra, tóc bạc còn có thể thấy ở các bệnh như bạch điến, bệnh lang ben loang lổ, ban trọc…
Nếu màu tóc vàng khô, dạng như cỏ khô, đa số là thận khí thiếu hụt, tinh huyết hao tổn hoặc bệnh lâu thất dưỡng; người tóc thẳng màu vàng mà khô khan là khí kiệt dịch khô.
Tóc có biểu hiện màu vàng xám hoặc màu trắng xám, thường thấy xuất hiện từng đám màu xám ở phần thái dương, mà ngày càng nhiều ra, gọi là bệnh xám tóc, đa số do thiếu hụt bẩm sinh hoặc hậu thiên thất dưỡng, tinh huyết không thể nuôi tươi cho tóc.
 |
| Tóc bạc có thể thấy ở các bệnh như bạch điến, bệnh lang ben loang lổ, ban trọc… |
Hình thái tóc
Tóc khô héo, không sáng sủa, dễ đứt gẫy và nứt, rối loạn như đống cỏ, thường do thiếu hụt bẩm sinh, bệnh lâu thất dưỡng, âm hư huyết táo dẫn đến tóc mất tươi nhuận.
Trẻ em tóc kết như bông lúa, khô vàng không sáng, thường kèm theo mặt vàng gầy héo, khoang bụng bành trướng, đại tiện lỏng hoặc khô kết, đa số là bệnh cam tích (còi xương) do tỳ vị mất điều hòa.
Đầu tóc thưa thớt vàng héo, lâu ngày tóc không dài ra, là một trong năm dạng chậm của trẻ em là do nhân tố thiên bẩm gây ra.
Tóc thắt lại thành bó, xếp ra như bút
lông, da đầu chỗ chân tóc sùi lên dạng vẩy cá màu trắng bạc hoặc màu
vàng bẩn, thường thấy ở bệnh mụn nước và bệnh nấm tóc.
Tóc
khô khan trở nên giòn, dễ nứt gẫy, nhất là đoạn cuối tóc dài, dễ nứt
dọc như tơ, dạng như lông vũ, thường do âm hư huyết hóa mà thành.
Ngoài
ra các chứng như nấm đầu, viêm da đầu do tràn mỡ, suy giảm chức năng
tuyến giáp trạng, bệnh tiểu đường, bệnh lao thiếu sinh tố A và cả những
người bị một số loại khối u nào đó, cũng có thể xuất hiện tóc giòn chẻ.
Tóc khô tơ nhỏ không đều, cong xoăn thưa ít, dạng như tràng hạt, dễ đứt gẫy do thiếu hụt bẩm sinh, tinh huyết hao hư gây ra.
Tóc dễ đứt gẫy mà so le không đều là biểu hiện của các loại nấm tóc vàng, nấm trắng và nấm điểm đen…
Thuyết quyết định sinh tử
Theo
kinh nghiệm lâu đời của y học
cổ truyền tóc đặc biệt dày, có độ sáng,
là mỡ quá thừa, thân nhiệt quá thấp, cần xem xét gan mật và cả chứng
tạng táo (không có duyên cớ mà khóc lóc, thương xót, hoặc lời nói bất
thường).
Đầu tóc dày mà
nhiều dầu kết hợp có chỗ lở, đa số là HbsAg
dương tính (kháng nguyên bề
mặt của virus viêm gan B). Nữ giới đầu tóc sáng lông mày rậm, thậm chí
có râu, mạch thực, đa số là bệnh gan, dễ sinh ra gan tích mỡ thành đống.
Tóc và lông mày rụng nghiêm trọng, người có da trắng là bị ngộ độc mạn
tính, bao gồm ngộ độc dược vật như thuốc chống khối u, thuốc chống lao…
 |
| Ảnh minh họa: Internet |
Ngoài ra, còn có thuyết quyết định tử sinh thông qua nhìn tóc thẳng, rụng, mượt mà, khô khan... Người tóc thẳng như đay là tiểu tràng sắp tuyệt. Người do khí kiệt mà tóc thẳng khô khan, bất trị, người mặt không sắc máu, tóc rụng hoàn toàn, là chứng huyết cực. Người tóc dựng ngược, là chứng chết.
Người sắc mặt không đổi mà tóc dựng ngược, là chứng động kinh. Người tóc xung ngược lên là triệu chứng sắp tuyệt. Những người giận mà tóc dựng mào lên, là đại khí nộ thượng. Nếu trẻ em cam tích mà tóc loạn linh tinh hoặc tóc kết như bông lúa có thể trị được. Người tóc mượt mà, khí huyết chưa kiệt, chủ sống. Mồ hôi ra tóc nhuận ướt, thở hổn hển không ngớt, là phổi tuyệt trước. Răng và xương khô mà tóc không sáng sủa, xương chết trước, người khô khan khí huyết đã kiệt, chủ chết. Tuy nhiên, những thông tin về thuyết quyết định sinh tử qua tóc này cung cấp để tham khảo.
TIN BÀI LIÊN QUAN:
BÀI ĐANG ĐỌC NHIỀU:
Anh Tuấn