Từ cú điện thoại “lạ”
Sau cuộc gặp gỡ do NTNN/Dân Việt kết nối giữa Hội Nông dân tỉnh Nghệ An, đoàn doanh nghiệp nông nghiệp các tỉnh thành và bí thư, chủ tịch một số huyện khu vực miền Tây khó khăn của xứ Nghệ mà Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Nguyễn Xuân Đường đã dành thời gian tới dự, chỉ đạo, chúng tôi nhận được cuộc điện thoại của Chủ tịch UBND huyện Tương Dương (tỉnh Nghệ An) Nguyễn Văn Hải mong muốn Báo NTNN/Dân Việt, Văn phòng Đại diện của Báo tại khu vực Bắc Miền Trung cử phóng viên về tìm hiểu mô hình trồng nghệ đỏ rất hiệu quả tại các bản biên giới thuộc xã Tam Hợp (huyện Tương Dương, nơi giáp ranh với nước bạn Lào) hiện bí đầu ra.
 |
| Để tới đỉnh Huồi Sơn, phóng viên phải lái xe vượt qua những con đường đất đá gồ ghề, lởm chởm. Ảnh: Ngọc Thọ |
Mất tổng cộng 11 tiếng đồng hồ ròng rã trên xe, vượt quãng đường hơn 500km từ Hà Nội, qua những cung đường đèo dốc lởm chởm, có những đoạn là đất đá trồi sụt, chúng tôi mới tới được bản Huồi Sơn, xã Tam Hợp, huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An.
 |
| Làng thanh niên biên giới nằm lọt thỏm giữa đỉnh Huồi Sơn. Ảnh: VTU |
Nơi đây không hề có sóng điện thoại, điểm duy nhất trong khu nhà của Tổng đội Thanh niên Xung phong 9 Nghệ An (Tổng đội) năm thì mười họa mới có sóng là nơi chỉ đủ để kê một chiếc bàn. Anh em cán bộ nào muốn nhận tin nhắn trễ từ người thân, gia đình đều phải đặt máy điện thoại tại góc đó, lâu lâu lại ngó xem.
Và ai muốn về xuôi, cách duy nhất là đi xe máy vượt đèo, đất để ra Quốc lộ 7, gửi xe ở một quán quen nào đó rồi bắt xe ca (xe khách) về.
Giúp đồng bào Mông, Thái biết làm nông
“Nơi đâu khó khăn nhất thì nơi đó có chúng tôi. Trước khi về đây, chúng tôi “đóng quân” tại Tổng đội Thanh niên xung phong 2 ở xã biên giới Thanh Đức, huyện Thanh Chương rồi Huồi Đun, Huồi Tụ thuộc huyện Kỳ Sơn để giúp bà con tập làm nông, chăn nuôi, trồng lúa nước... Chúng tôi cũng hướng dẫn bà con trồng chè tuyết shan, nuôi cá, gà, bảo vệ rừng. Khi bà con đã biết làm nông, ổn định cuộc sống, tôi cùng anh em lại sang Na Ngoi (huyện Kỳ Sơn) để giúp người dân nơi đó sản xuất và bảo vệ rừng, trồng hoa ly, nuôi cá hồi, cá tầm... Khi bà con đã thực sự là nông dân rồi, chúng tôi lại lên đây - đỉnh Huồi Sơn, Tam Hợp, Tương Dương để giúp đồng bào dân tộc Thái, Mông, làm nông”.
 |
| Tổng đội phó Vương Trung Úy bên số nghệ được nhập từ 70 tấn nghệ của đồng bào Mông, Thái. |
Và mô hình được chọn để bà con nơi đây phát triển kinh tế là cây chanh leo và nghệ đỏ. Và quả thực, hai giống cây này khi được đưa vào trồng, sinh trưởng rất tốt, năng suất cao, rất thích hợp với khí hậu, đất đai và thổ nhưỡng. Sản lượng nghệ đỏ, chanh leo năm sau đều cao hơn năm trước. Thế nhưng, câu chuyện tiêu thụ lại là cả vấn đề.
Vừa bước vào sân của Tổng đội, chúng tôi ngạc nhiên khi nghệ đỏ chất đống trong kho, hỏi ra mới hay, năm nay, 66 hộ dân nơi đây trồng được tổng cộng 70 tấn nhưng giá thị trường xuống quá thấp (chỉ 4-5.000 đồng/kg) nên Tổng đội Thanh niên xung phong 9 đã “đánh liều” thu mua toàn bộ với giá 10.000 đồng/kg để bà con yên tâm sản xuất, không quay lưng lại với giống cây này.
 |
| Phó Chủ tịch UBND huyện Tương Dương Vi Mỹ Sơn (giữa) và Tổng Đội phó Vương Trung Úy thử mẻ nghệ đầu tiên. Ảnh: Ngọc Thọ |
“Các anh tính làm gì với 70 tấn nghệ này?” - tôi hỏi Tổng Đội phó Vương Trung Úy.
“Những năm trước, nghệ có giá trên 10.000 đồng/kg tươi, thương lái mua nhưng năm nay, nghệ rớt giá sâu nên việc bán củ tươi là không khả thi. Trước mắt, chúng tôi đứng ra thu mua toàn bộ cho bà con để bà con yên tâm. Sau rồi tính toán chế biến ra tinh bột nghệ để có thể bảo quản lâu hơn, dễ tiêu thụ hơn” - Tổng đội phó Vương Trung Úy thật thà cho biết.
“70 tấn nghệ tươi này sẽ cho ra được hơn 4 tấn tinh bột nghệ. Để tiêu thụ hết tổng số tinh bột nghệ này cũng là cả vấn đề vì đầu mối tiêu thụ anh em chưa có, làm thị trường chưa quen nên rất mong Báo NTNN/Dân Việt kết nối thông tin giúp hỗ trợ bà con” - Tổng Đội phó Vương Trung Úy mong mỏi.
Tìm đầu ra cho “thần dược” nghệ đỏ của đỉnh Huồi Sơn
Dẫn đoàn công tác của Báo xuống tận vùng trồng nghệ đỏ của bà con các bản, Phó Chủ tịch UBND huyện Tương Dương Vi Mỹ Sơn cho hay, trước tới nay, bà con đồng bào dân tộc nơi đây chủ yếu dựa vào rừng, no thì ở nhà, đói lại vào rừng kiếm tạm cái gì đó qua ngày nên để tuyên truyền cho bà con bảo vệ rừng là rất khó. Hướng dẫn bà con làm nông mà lại gắn bó với một giống cây, con vật nuôi cụ thể cũng cần phải rất kiên nhẫn. Không biết có phải do Huồi Sơn và các bản khác của Tam Hợp cao hơn mặt nước biển tới hơn 700m hay không mà qua kiểm nghiệm, nghệ trồng tại đây có hàm lượng Curcumin, Niacin cao hơn hẳn so với nghệ trồng dưới xuôi. Đây là những hoạt chất rất tốt cho sức khỏe vì giúp chống oxy hóa, loại bỏ Cholesterol xấu, thúc đẩy tuần hoàn máu, kháng viêm, kháng khuẩn, giải độc gan, chống viêm loét dạ dày...
 |
| Tinh bột nghệ "không lợi nhuận" của Tổng Đội thanh niên xung phong 9 |
Trên sườn đồi trồng đầy nghệ đỏ, chúng tôi bắt gặp chị Vừ Y Dì (23 tuổi, bản Huồi Sơn, xã Tam Hợp) đang cắm cúi thu hoạch nghệ để chuyển cho Tổng đội thanh niên xung phong.
 |
| Chị Vừ Y Dì (23 tuổi, bản Huồi Sơn) khoe năm nay được 6 tạ nghệ tươi. Ảnh: Ngọc Thọ |
Vừ Y Dì khoe: “Năm đầu tiên, gia đình em trồng nghệ đỏ, ban đầu được cấp 40kg giống đã cho thu hoạch được 6 tạ. Toàn bộ số nghệ này được Tổng đội mua với giá 10.000 đồng/kg. Cả nhà em, ai cũng rất mừng”.
Còn anh Lầu Bá Của (bản Phà Lõm, xã Tam Hợp) đang giúp mẹ vợ chuyển 25 bao tải nghệ bằng xe máy về nhà kho của Tổng đội cũng cho biết, trước đây, cả gia đình anh chỉ ở nhà, thi thoảng vào rừng. Giờ trồng nghệ đỏ cho năng suất cao, bán cho Tổng đội được giá nên rất vui.
 |
| Anh Lầu Bá Của đang giúp mẹ vợ chuyển 25 bao tải nghệ về kho của Tổng đội thanh niên xung phong với giá 10.000 đồng/kg nghệ tươi. |
Chủ tịch UBND huyện Tương Dương Nguyễn Văn Hải cho hay: “Tam Hợp thuộc diện xã đặc biệt khó khăn, vùng sâu, vùng xa, biên giới còn những yếu tố phức tạp. Bản Huồi Sơn tập trung chủ yếu đồng bào dân tộc Mông. Trước đây có hiện tượng, phần tử xấu lợi dụng sự cả tin của bà con để xúi giục, phản đối chính quyền, di cư trái phép sang Lào. Nếu sản phẩm từ cây nghệ đỏ, chanh leo của bà con trồng trên đất này được tiêu thụ rộng rãi và nhận được tín hiệu tốt từ thị trường sẽ giúp đời sống bà con nơi đây dần ổn định, góp phần giữ vững an ninh trật tự, chống việc di cư trái phép, bà con chung tay cùng cán bộ giữ vững biên giới, chủ quyền, an ninh, lãnh thổ quốc gia”.
Theo Ngọc Thọ - Lê Tập/Dân Việt