Grab và tài xế nên chia sẻ thế nào khi bị áp thuế?

Trước những vấn đề liên quan đến thuế đối với các hãng xe công nghệ, chuyên gia khuyến nghị một giải pháp có thể giải quyết các lấn cấn, bất đồng giữa cơ quan thuế, hãng xe công nghệ và tài xế.

Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long nói rằng: “Hai bên hợp tác với nhau (các hãng xe công nghệ và tài xế - PV) nên dùng khấu trừ là chuẩn xác nhất”.

. Phóng viên: Thưa ông, vấn đề là hãng xe công nghệ nói lý do họ tăng tỉ lệ khấu trừ đối với tài xế hiện nay là vì Nghị định 126/2020 tăng thuế VAT?

+ Ông Ngô Trí Long: Chúng ta hiểu rằng VAT là thuế gián thu, do người tiêu dùng (NTD) nộp. Doanh nghiệp (DN) hoặc tổ chức khi bán dịch vụ, hàng hóa sẽ thu và nộp hộ NTD. Đây chính là phần giá trị tăng thêm mà theo pháp luật nó sẽ chiếm từ 3% đến 10%.

VAT có hai cách tính, đó là khấu trừ hoặc trực tiếp. Phương pháp khấu trừ được áp dụng với các tổ chức kinh doanh có hóa đơn, hạch toán rõ ràng. Còn đối với các tổ chức, DN, cá nhân kinh doanh không có hóa đơn, chứng từ thì áp dụng trực tiếp mức thuế VAT là 3% chẳng hạn.

. Đó là nói về lý thuyết, vậy những phản ứng của Grab đối với chính sách thuế ông thấy có căn cứ từ thực tiễn hay không?

+ Thực ra Grab cũng có cái lý của họ. Theo các thông tư trước đây của Bộ Tài chính thì tài xế sử dụng xe cá nhân để kinh doanh cùng với Grab. Đây là một loại hình kinh tế chia sẻ, quyền lợi và nghĩa vụ của Grab và tài xế là ngang nhau. Nguyên tắc là tài sản của DN không sử dụng hết thì chia sẻ cho tài xế tận dụng thông qua công nghệ kết nối.

Những tài xế Grab ấy không phải DN nên họ được khấu trừ trực tiếp ở mức 3% đối với cá nhân kinh doanh, còn Grab là chủ DN thì bị áp thuế 10%.

Còn bây giờ Nghị định 126 đánh thuế 10% trên tổng doanh thu đối với Grab nếu căn cứ theo các hướng dẫn trước đây thì Grab cho là không hợp lý.

. Nhưng rõ ràng thuế có tác động đến giá, cụ thể ở đây là giá của dịch vụ vận tải mà Grab cung cấp, thưa ông?

+ Thuế đúng là yếu tố cấu thành nên giá cả dịch vụ, hàng hóa. Giá của một sản phẩm bao gồm các loại chi phí, thuế… tạo nên. Bởi vậy khi thuế tăng thì giá tăng.

. Tuy nhiên, những phản ứng của tài xế đối với Grab cũng có lý lẽ của họ, thưa ông?

+ Vấn đề mà các tài xế Grab đặt ra là tại sao vừa tăng giá dịch vụ vừa tăng tỉ lệ khấu trừ. Điều đó đã hợp lý hay chưa? Vấn đề này trả lời thấu đáo thì phải căn cứ vào báo cáo tài chính của Grab. Nguyên tắc ở đây là nếu với tỉ lệ khấu trừ được đưa ra mà Grab lãi quá mức thì phải chia sẻ với tài xế nhưng điều đó cũng không phải là cứng nhắc áp đặt mà phải thông qua thỏa thuận.

Grab và tài xế là đối tác ngang hàng, không bên nào chính, bên nào phụ cả, có nghĩa vụ và quyền lợi ngang nhau. Còn nếu bảo Grab phải thực hiện các nghĩa vụ như bảo hiểm chẳng hạn thì lúc này không phải là tài xế liên kết, hợp tác với Grab nữa.

. Còn bên thứ ba là NTD đứng ở đâu trong thỏa thuận nếu có này?

+ Tôi cho rằng giữa Grab và tài xế nên có sự chia sẻ lợi ích hợp lý hơn để làm sao cho cả khách hàng cũng chấp nhận được.

Thực tế có một nguyên tắc là nếu DN “ăn dày” quá bất bình đẳng về quyền lợi và đối tác có thể “good bye”, không hợp tác nữa. Còn NTD, nếu một dịch vụ như Grab nâng giá quá cao thì khi đó lựa chọn là dùng phương tiện khác có giá cả hợp lý hơn.

Vấn đề ở đây là Grab, tài xế và NTD phải biết chia sẻ lợi ích.

. Cơ quan chức năng, cụ thể là cơ quan thuế, nói Grab được định danh là DN kinh doanh vận tải. Điều này có lý giải được các mâu thuẫn hiện nay không?

+ Tổng cục Thuế nói căn cứ vào Luật Thuế VAT thì Grab là DN vận tải, phải đóng thuế VAT 10%, hãng be cũng chịu 10% vì từ đầu họ đăng ký là DN kinh doanh vận tải.

Trước đây, Grab và các công ty khác sử dụng ứng dụng gọi xe thì được coi là cấp trung gian, chỉ cung cấp phần mềm. Tuy nhiên, hiện nay những DN này được cho là đã chủ động xác định chính sách giá cước của mình nên họ là DN kinh doanh vận tải. Do đó, chính sách thuế 10% đối với tổng doanh thu là đúng theo quy định. 10% doanh thu không phải là thuế đánh vào NTD.