Ngỡ ngàng loại quả rụng đầy vườn thành đặc sản đắt hơn thịt

Là loại quả hình thoi, khi chín có màu đen, nếu ai lần đầu nhìn thấy quả trám sẽ chột dạ nghĩ: Tại sao loại quả đen nhẻm, xấu xí, kỳ lạ này khi vào mùa lại được chị em nội trợ đổ xô đi mua với giá đắt đỏ, thậm chí có người chi tiền triệu để mua rồi cất tủ ăn dần?

Được biết, cây trám có ở các vùng trung du, miền núi phía Bắc, ra hoa vào tháng 2 và cho thu hoạch quả vào tháng 7, khi chín có màu đen, cùi màu vàng, hạt nhọn 2 đầu. Quả trám đen có vị thơm, bùi, ngậy hấp dẫn có thể chế biến thành nhiều món ăn như trám kho, gỏi trám, xôi trám hoặc ngâm muối để ăn hàng ngày.

Mới sáng sớm, tại cổng chợ đầu mối Minh Khai (Bắc Từ Liêm, Hà Nội), khi người bán hàng vừa đổ bao trám đen ra chiếc bạt rộng chừng 2m2, lập tức 5-6 người xúm lại tranh nhau bốc từng vốc trám đen cho vào túi rồi mua với giá 140.000 đồng/kg.

Anh Hải (tiểu thương chợ đầu mối Minh Khai) cho biết anh chuyên bán các loại rau củ quả quê ở đầu chợ nhưng trám đen là loại đắt hàng nhất, có bao nhiêu cũng hết.

“Thường là hết mùa trám đen sẽ đến mùa trám chua (trám trắng). Mặc dù giá trám đen gấp 3-4 lần trám chua nhưng bán rất đắt hàng. Năm ngoái, giá trám đen khoảng 100-120.000 đồng/kg nhưng năm nay giá cao, tôi bán 140.000 đồng/kg mà không có hàng để bán. Hôm nào nắng ráo lấy nhiều cũng chỉ được 2 tạ, bán chỉ 2 tiếng là hết veo”, anh Hải nói.

Bà Nguyễn Thị Dung, trú tại Lai Xá (Hoài Đức, Hà Nội) cầm túi trám đen 5kg lên tỏ vẻ vui mừng vì phải canh 4-5 ngày nay mới mua được.

“Trước đây, muốn ăn trám đen phải nhờ người mua ở quê chứ ở Hà Nội ít chỗ bán. Từ khi biết ở đây có bán, năm nào tôi cũng phải canh để mua. Mấy ngày trước ra muộn hoặc ra hôm trời mưa không mua được, may quá hôm nay có, tôi mua luôn 5kg, về om lên rồi chấm muối lạc ăn chơi hoặc thổi xôi, ngâm muối, ngâm mắm ăn cả năm, ngon vô vùng”, bà Dung chia sẻ.

Bán trám đen trên chợ mạng với giá 140.000 đồng/kg, chị Phan Thị Thương, trú tại Xuân Đỉnh (Bắc Từ Liêm, Hà Nội) cho biết, cứ đến mùa trám là bố chị lại đi thu mua của các gia đình trong xã rồi gửi xe xuống Hà Nội cho chị bán.

“Bố tôi thường đặt mua cả cây rồi trèo lên bẻ, mất công tí nhưng giá mua được rẻ hơn. Nhà nào có người hái thì lại mua tại gốc với giá 100-120.000 đồng/kg, thêm công vận chuyển, cước xe, hao hụt, mỗi kg trám bán ra 2 bố con tôi sẽ lời từ 10-20.000 đồng/kg. Cộng thêm tiền ship thì 1kg trám có giá cao hơn cả thịt lợn nhưng nhiều người mua lắm, cả tạ bán cũng hết”, chị Thương cho hay.

Sở hữu vườn trám đen trên diện tích rộng 1.200m2, cho thu hoạch hơn 1 tấn quả, chị Ngô Phương Thủy, trú tại thôn Vân Xuyên, xã Hoàng Vân (huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang) cho biết, năm nay là năm bội thu của gia đình chị bởi vừa được mùa vừa bán được giá cao.

Với 7 gốc trám cổ thụ được các cụ trồng cả trăm năm trước và 10 gốc trám mới trồng vài chục năm đã cho ra quả ổn định, mỗi gốc cho thu hoạch khoảng 100kg quả, bán với giá từ 120-150.000 đồng/kg, dự kiến gia đình chị Thủy thu về trên 100 triệu đồng từ trám đen.

“Năm trước mất mùa, mỗi cây trám chỉ cho thu hoạch từ 30-40kg quả, giá bán chỉ tầm 100-120.000 đồng/kg nhưng năm nay sai quả, mỗi cây hái được cả tạ. Nhà tôi không có người hái nên phải thuê người đập với giá 400.000 đồng/ngày. Trám lấy xuống tới đâu có người mua hết tại gốc đến đó với giá 120.000 đồng/kg, nếu trám sơ chế qua, gọi là trám nấu thì bán với giá 150.000 đồng/kg”, chị Thủy chia sẻ.

Theo chị Thủy, với người dân ở làng Vân Xuyên thì quả trám đen có thể chế biến thành nhiều món ăn khác nhau như: Nham trám, xôi nhân trám, trám kho thịt…nhưng độc đáo và hấp dẫn hơn cả đó chính là món nham trám.

“Khi chế biến nham, người ta sẽ tách hạt trám, lấy cùi rồi thái nhỏ. Trám trước khi tách phải được ngâm trong nước ấm (khoảng 40-50 độ) 10-15 phút, sau đó vớt ra, để ráo, bổ dọc quả, tách riêng phần cùi và phần hạt sao cho phần cùi không bị rắn hay nát rồi trộn với thịt quay, cá nướng, cùng với rau thơm, khế chua xắt mỏng, nêm chút mắm, muối, bột ngọt, đường, hành phi, rắc thêm lạc rang giã nhỏ dùng kèm với chén nước tương”, chị Thủy bày tỏ.

Ông Hoàng Thế Hùng, Trưởng phòng NN&PTNT huyện Hiệp Hòa cho biết, cây trám đen là cây truyền thống được trồng nhiều tại vùng ven bãi bồi sông Cầu thuộc một số thôn của xã Hoàng Vân, được đánh giá là loại cây chủ lực, có giá trị kinh tế cao. Năm 2020, sản lượng trám đen tại xã Hoàng Vân ước cho thu hoạch trên 60 tấn quả, với giá bán từ 120-130.000 đồng/kg quả tươi, dự tính đạt trên 6 tỷ đồng.

Theo ông Hùng, trước đây, cây trám đen được trồng lấy quả để chế biến thành các món ăn dân dã hàng ngày, phục vụ nhu cầu tại địa phương. Tuy nhiên, trong khoảng 10 năm gần đây, nhận thấy giá trị kinh tế từ loại cây này, nhiều địa phương trong huyện đã chú trọng nhân giống cây và hướng tới xây dựng thương hiệu trám đen.

“Ngoài việc giới thiệu, quảng bá sản phẩm truyền thống là nham trám, chúng tôi còn hỗ trợ kinh phí làm tem, nhãn, bao bì để đóng gói, ứng dụng om trám bằng công nghệ để bảo quản được lâu hơn và đưa trám đen vào hệ thống siêu thị, cửa hàng trên toàn quốc. Đồng thời, cùng với các Viện nghiên cứu đang tiến hành đánh số các cây trám cổ thụ để bảo tồn giống, đồng thời nhân rộng diện tích thêm 3ha trám ghép”, ông Hùng cho hay.