Thị trường nấm Linh Chi: Loạn giá, chất lượng san bằng?

Loạn nấm tự nhiên?

Y học cổ truyền đã công nhận nấm Linh Chi là một trong những thảo dược quý trong việc chữa bệnh và bồi bổ sức khỏe. Ở thời phong kiến, loại thảo dược này được coi là “thần dược” quý hiếm chỉ có vua chúa, tầng lớp quý tộc mới có điều kiện dùng. Nhưng ngày nay, với kỹ thuật khoa học hiện đại, nấm Linh Chi được nhân giống trồng phổ biến hơn. Vì thế, hiện nay trên thị trường xuất hiện nhiều loại nấm Linh Chi có nguồn gốc, chất lượng khiến người tiêu dùng rất khó phân biệt.

Trong vai người tiêu dùng muốn mua nấm Linh Chi, PV tìm hiểu thị trường để có cái nhìn sâu sắc về thị trường này. Chỉ với một bài đăng tin “tìm nấm Linh Chi giá tốt”, ngay sau đó có rất nhiều người bán vào chào hàng, gửi kèm hình ảnh với nhiều mức giá khác nhau. Một nick name “nấm linh chi tự nhiên” tư vấn cho PV, nấm Linh Chi người này bán là nấm rừng có nguồn gốc ở Sơn Động, Bắc Giang. Giá bán từng loại khác nhau, nấm khô 2,3 triệu/1kg, nấm tươi 700 nghìn đồng/1kg. Người bán khẳng định đây là nấm rừng chuẩn đã thu mua trực tiếp của người dân hái về và tự phơi thủ công.

Tiếp tục lướt qua một gian hàng khác, PV cũng nhận được những lời tư vấn tương tự, tuy nhiên mức giá lại rẻ giật mình, chỉ từ 120-320 nghìn đồng/1kg nấm Linh Chi rừng. Người này cũng cho biết, đây là nấm rừng xịn được cắt rừng Kbang, Gia Lai. Sâm rừng khô loại rẻ nhất có giá 120 nghìn đồng/1kg, loại to hơn, 1kg có giá 200 nghìn đồng, còn hàng tuyển đẹp, 1 tai/1kg giá chỉ 320 nghìn đồng. Khi được hỏi địa chỉ trực tiếp thì người này cho biết đã bán hàng được 5 năm nên khách an tâm đặt hàng.

Tiếp tục khảo sát giá tại những địa chỉ khác, PV được tư vấn: “Nấm Linh Chi mình bán có nguồn gốc nấm rừng Hà Tĩnh do tự tay lên rừng hái về phơi. Giá loại tươi 1 triệu đồng/1kg, còn loại khô giao động từ 2,5 – 3 triệu/1kg tùy thuộc vào loại to, nhỏ của nấm...”.

Ngoài các loại nấm tươi, nấm khô còn nguyên tai thì PV còn được những người bán chào mua loại thái lát với giá 360 nghìn đồng/1kg hoặc loại nấm đã say sẵn thành bột với giá thành rẻ. Tuy nhiên, khi hỏi nguồn gốc thì đều được khẳng định nấm rừng 100% nhưng không có giấy tờ chứng minh, nguồn gốc gom của người dân đi rừng hái và phơi thủ công.

Từ việc khảo sát thị trường nấm Linh Chi online có thể nhận thấy tùy theo size, cân nặng để người bán định giá, không căn cứ theo một tiêu chuẩn nào. Có thể nói, người mua và bán chỉ theo cảm tính.

Người tiêu dùng khó nắm được chất lượng

Nấm Linh Chi là một loại thảo dược lành tính, được biết đến với nhiều tác động hữu ích tới sức khỏe. Tuy nhiên với lượng tiêu thụ quá lớn và tâm lý ham đồ rẻ, thị trường tại Việt Nam quả thực là con mồi quá béo bở để các con buôn trà trộn hàng kém chất lượng.

Nấm Linh Chi thường có xuất xứ ở các nước như: Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Việt Nam. Nấm có thể được tìm thấy tự nhiên hoặc nuôi trồng nhân tạo, tuy nhiên, về chất lượng lại hoàn toàn khác nhau. Lợi dụng điều này, nhiều đối tượng nhập nấm tàu có chất lượng kém, thậm chí đã bị “rút” hết chất bên trong về mạo danh nấm rừng để bán cho những người thiếu hiểu biết với mục đích thu lời bất chính.

Để làm giả nấm Linh Chi, các đối tượng nhập loại nấm kém chất lượng có nguồn gốc từ Trung Quốc về sử dụng hóa chất để ngâm, bôi lên tai nấm nhằm tạo hương vị, màu sắc giả đánh lừa thị giác, vị giác người tiêu dùng.

Tinh vi hơn nữa, cũng là nấm Linh Chi rừng nhưng họ đem lên núi để quay video đóng vai mình hái được nấm rừng nhằm mục đích làm “hình ảnh” để đăng lên Facebook tạo niềm tin với khách hàng. Nhưng trong quá trình giao dịch sẽ trà trộn loại nấm giả vào.

Nấm linh chi đạt tiêu chuẩn là đảm bảo định tính và định lượng các hoạt chất đặc trưng trong thành phần của nấm. Nhưng trên thực tế, việc xác định định tính và định lượng của nấm Linh Chi rất khó có thể thực hiện bằng mắt thường. Vì vậy, người tiêu dùng có cầm tai nấm Linh Chi giả cũng khó phân biệt được. Ngoài ra, gian thương còn sử dụng chiêu trò như nghiền nấm thành bột nhỏ sau đó trộn lẫn mùn cưa vào để tăng trọng lượng và bán với giá cao.

Trao đổi với PV, một chủ cửa hàng bán nấm Linh Chi trên phố Hai Bà Trưng (Hà Nội) cho biết: “Ngày nay nấm Linh Chi được nhiều người dùng để bồi bổ sức khỏe, và hỗ trợ điều trị một số bệnh nếu biết cách dùng. Bởi vậy, thị trường xuất hiện nhiều loại Nấm giả mạo danh nấm rừng, nấm Linh Chi Hàn Quốc để bán với giá cao. Việc phân biệt nấm thật, giả rất khó khăn nếu như người tiêu dùng không có kiến thức về nấm, không trồng hoặc từng tiếp xúc lâu dài với nấm thật. Vì thế để đảm bảo quyền lợi bản thân, tránh những ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, tốt hơn hết người tiêu dùng nên chọn mua nấm linh chi ở những đơn vị phân phối lớn, uy tín.”

Theo một số chuyên gia, ngoài nhận biết nấm Linh Chi bằng mắt thường, kinh nghiệm là nên nếm thử, nấm Linh Chi có mùi thơm dễ chịu, không có mùi chua, không nặc mùi. Nấm linh chi đạt tiêu chuẩn sẽ có hình mũ tròn, dạng thận, hoặc hình quạt dầy. Có kích thước từ 5 tới 20cm, cuống đình lệch, mặt trên của nấm có những vòng tròn đồng tâm, mép lượn sóng và có màu nâu gỗ, mặt dưới có trắng đục, mịn và không bị thâm. Thớ cắt ngang của nấm có cơ cấu chắc, không mềm và xốp. Tuy nhiên, khi mua hàng không phải cửa hàng nào cũng dễ dãi để người mua thử vị trước nên người tiêu dùng cần lưu ý tìm hiểu kỹ thông qua các kênh truyền thông để có kiến thức trong khi mua hàng.