Các cụ thường nói "Tháng giêng là tháng ăn chơi", vì thế, sau nghỉ Tết, mọi người thường khen nhau "mập ra", "béo tốt ra". Câu khen này đối với thời kỳ thiếu ăn, thiếu dinh dưỡng thì rất phấn khởi nhưng đến nay thì không phải ai cũng mừng, đặc biệt đối với người thừa cân và béo phì.
 |
| Kiểm soát cân nặng trong dịp Tết là điều hết sức quan trọng trong hành trình giữ dáng của bạn. Ảnh mình họa. |
Bánh chưng cũng phải ăn điều độ
Điều trước tiên phải nói đến nhu cầu năng lượng trong dịp lễ, Tết. Thường nhu cầu năng lượng của mọi người giảm hơn do thời gian nghỉ ngơi và ngủ nhiều, đồng thời hoạt động lao động thể lực/lao động chân tay giảm. Trong khi trước Tết, người bị thừa cân và béo phì hằng ngày đang thực hiện chế độ ăn uống hạn chế kiêng khem, tăng cường hoạt động thể lực, thì những ngày tết họ ăn uống phóng khoáng và hoạt động thể lực giảm, dẫn tới việc nhanh chóng tăng cân tái phát.
Với người có nguy cơ thừa cân và béo phì cần lưu ý: Mỗi miếng bánh chưng có khoảng 150 - 250Kcalo, nếu ăn từ 2 - 3 miếng bánh mỗi ngày thì năng lượng khẩu phần của bạn đã tăng lên đáng kể, chưa tính đến các loại khác như bánh kẹo, rượu, bia.
Ăn giảm thịt, nước ngọt, rượu, bia
Chế độ ăn uống nhiều thịt cá (tăng đạm nguồn gốc động vật), ăn không điều độ, ăn không đúng bữa và số bữa ăn cũng nhiều hơn. Nhiều người còn quan niệm là "ăn cỗ hoặc đãi khách" trên mâm phải có nhiều món ăn, nhiều thịt và ít rau. Do vậy, mức tiêu thụ thịt cá tăng lên nhiều so với bữa ăn hằng ngày dẫn đến mất cân đối khẩu phần ăn. Chế độ ăn này rất nguy hại đối với người bị bệnh gút, cao huyết áp, thừa cân và béo phì.
Trong những ngày lễ, Tết, bên cạnh khẩu phần ăn nhiều đạm động vật thì việc sử dụng quá nhiều bánh mứt kẹo, nước ngọt có ga, các loại nước ngọt khác cũng làm tăng năng lượng khẩu phần với người thừa cân và béo phì, vì vậy không nên sử dụng hoặc hạn chế sử dụng các loại sản phẩm này. Đặc biệt, khi mứt và bánh kẹo trên thị trường không đảm bảo an toàn thực phẩm, cùng với ăn uống không điều độ khiến trẻ dễ bị rối loạn tiêu hóa.
Uống rượu, bia nhiều những ngày Tết không những ảnh hưởng xấu đến an toàn của bản thân khi tham gia giao thông mà còn có nguy cơ cao đối với những người bị bệnh tim mạch, cao huyết áp, thừa cân và béo phì. Không lạm dụng và hạn chế rượu, bia, đặc biệt đối với người thừa cân và béo phì. Nên uống nước chè xanh, vì nó cung cấp nhiều loại flavonoid chống oxy hóa, fluor, nhiều vitamin.
Mức dinh dưỡng hợp lý
Để Tết và lễ hội thực sự có ý nghĩa cả về thể chất và tinh thần được cải thiện thì mỗi chúng ta cần duy trì cân nặng ở mức "nên có", đặc biệt cần kiểm soát cân nặng hằng ngày với người thừa cân và béo phì thông qua chế độ dinh dưỡng hợp lý phối hợp với nếp sống lành mạnh, năng động, hoạt động thể lực đều đặn, vừa sức.
Lời khuyên dinh dưỡng hợp lý với người thừa cân béo phì là: Khuyến khích một tỷ lệ cân đối giữa nguồn chất béo động vật và thực vật. Tổng số năng lượng do chất béo khoảng từ 18 - 22% năng lượng, trong đó các axit béo không no cung cấp không quá 10% năng lượng. Tránh dùng các thực phẩm nhiều chất béo, nhiều cholesterol như thịt mỡ, bơ, fo mat, não, nội tạng động vật, các món xào rán...
Năng lượng do chất đạm đáp ứng từ 15 - 25% năng lượng của khẩu phần. Nhóm bột đường nên sử dụng bánh mì đen, ngũ cốc nguyên hạt, khoai củ. Đảm bảo đủ vitamin và muối khoáng từ rau quả chín khoảng 400g/ngày. Xây dựng thói quen giảm ăn mặn, ăn uống điều độ đúng theo nhu cầu. Không ăn bánh, kẹo và uống nước ngọt, không lạm dụng rượu, bia.
BS Nguyễn Văn Tiến (Viện Dinh dưỡng Quốc gia)