Bầu cử Thổ Nhĩ Kỳ: Chính phủ mới, mối lo cũ

Đảng Công lý và Phát triển của Thổ Nhĩ Kỳ (AKP) giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ ngày 1/11.

Kết quả kiểm 97% số phiếu trong cuộc bầu cử Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ cho thấy, Đảng Công lý và Phát triển (AKP) cầm quyền của nước này đã giành đa số ghế trong Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ mới và đủ khả năng thành lập chính phủ hoàn toàn do AKP kiểm soát.

Truyền thông Thổ Nhĩ Kỳ đưa tin, sau khi 97% tổng số phiếu được kiểm, AKP đã giành được 49,4% số phiếu, tương đương 315 ghế trong tổng số 550 ghế tại Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ. Trong khi đó, đảng Nhân dân Cộng hòa đối lập chính chỉ giành được 23%, đảng đối lập Phong trào Dân tộc giành được 11% và đảng Dân chủ Nhân dân (HDP) ủng hộ người Kurd được 10%.

Khủng bố giúp AKP thắng cử

Vậy điều gì đã giúp cho AKP giành đa số tuyệt đối trong quốc hội để cầm quyền một mình?

Câu trả lời là do khủng bố và mối lo bất ổn. Từ Suruç đến Ankara, đất nước Thổ Nhĩ Kỳ đã bị tấn công khủng bố bắt làm con tin. Sự trỗi dậy của Đảng Công nhân người Kurd (PKK), cuộc chiến ở nước láng giềng Syria tràn qua và nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) đã trở thành mối quan tâm lớn của cử tri trên cả nước.

Với chiến lược diều hâu, chính phủ chuyển tiếp thực sự là một sự tiếp nối của chính phủ AKP trước đó và ra sức tập hợp sự ủng hộ của các cử tri dân tộc chủ nghĩa trong chiến dịch vận động bầu cử quốc hội. Trong chiến dịch này, Tổng thống Recep Tayyip Erdogan liên tục nói rằng chỉ có sự cai trị độc đảng mới mang lại ổn định cho đất nước và chấm dứt khủng bố. Do đó, sự gia tăng đột ngột của các hoạt động khủng bố  là yếu tố lớn nhất giúp AKP thắng cử.

Đảng Dân chủ Nhân dân (HDP) ủng hộ người Kurd cũng có thể được coi là một trong những người chiến thắng. Sau cuộc bầu cử Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ hôm Chủ Nhật (1/11), HDP đã trở thành đảng lớn thứ ba trong quốc hội. Mặc dù  xếp thứ ba, nhưng HDP bị mất hơn 20 ghế trong quốc hội.

Việc AKP liên tục bôi nhọ Đảng Dân chủ Nhân dân (HDP) và chỉ trích dảng này không tẩy chay Đảng Công nhân Kurdistan (PKK) - vốn bị coi là một tổ chức khủng bố ở Thổ Nhĩ Kỳ - là một điều bất lợi cho HDP. Tuy nhiên, cử tri của đảng vẫn rất trung thành và giúp HDP vượt ngưỡng 10% tổng số phiếu bầu.

Đảng Phong trào Dân tộc (MHP) là kẻ thua cuộc lớn nhất. Có vẻ như cử tri Thổ Nhĩ Kỳ quan tâm nhiều đến việc trấn áp PKK hơn là đưa bọn tội phạm ra trước công lý.

Liên quan đến các quyền dân chủ, tự do ngôn luận và nỗ lực để xây dựng lại một hệ thống tư pháp độc lập, kết quả bầu cử Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ ngày 1/11 là đáng báo động. Những người ủng hộ Tổng thống Erdogan đã lớn tiếng đe dọa Dogan Media Group, một trong những tập đoàn truyền thông đã bị chính phủ quá độ đàn áp trong quá trình diễn ra vân động bầu cử. Với chiến thắng của AKP, các phương tiện thông tin đại chúng ở Thổ Nhĩ Kỳ sẽ phải nếm trải một thời kỳ đầy rẫy khó khăn.

Nhưng mặc dù AKP đã giành được một đa số tuyệt đối trong Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng đang này vẫn không thể hội đủ 330 phiếu ủng hộ để có thể tiến hành trưng cầu dân ý về sửa đổi hiến pháp nhằm tập trung quyền lực vào tay Tổng thống Erdogan.