Truyền thông Ukraine đã từng kể câu chuyện của cậu bé 17 tuổi tự nguyện làm lính đào hầm. Mới đây nhất, một cậu bé 15 tuổi đã được quay phim lạikhi đang tập luyện cách sử dụng vũ khí tại trại của phiến quân ly khai miền đông.
Đây là một diễn biến đặc biệt khiến cơ quan bảo vệ trẻ em của Liên Hiệp Quốc (LHQ) lo lắng. UNICEF đang điều tra “những chứng cứ không thể chối cãi về việc trẻ em đã bị ép đi lính và tham gia trực tiếp vào chiến đấu”. Giao tranh kéo dài từ tháng 4 ở miền đông Ukraine đã khiến hơn 4.300 người thiệt mạng và khiến khoảng 10.000 người bị thương.
Đại diện chính phủ Ukraine, ông Giovanna Barberis cho biết: “Các lực lượng an ninh Ukraine không nên, dù dưới bất cứ hình thức nào, chiêu mộ hay sử dụng với mục đích thù địch những người từ 18 tuổi trở xuống".
 |
| Một cậu bé được cho là 15 tuổi chụp hình cho trên chiếc xe tăng chiếm được từ quân đội Ukraine |
Hồi đầu tháng 11, truyền hình
Nga đã có bản tin nói về 2 “người lính nhỏ tuổi” đang chiến đấu cho phe ly khai tại thành trì của nó tại Donetsk. Cả 2 đều được gọi là Andrey và là thành viên của một trong tiểu đoàn Vostok. Cũng như nhiều tay súng khác ở Ukraine, cả 2 cũng có tên thời chiến của mình – Royce và Stark. Royce chỉ huy một đội tiếp tế, trong khi Stark chịu trách nhiệm về một kho đạn.
Những người chỉ huy tiểu đoàn giờ đây giống như cha của 2 cậu bé, một trong số họ nói: “Chúng tôi cần thêm những chàng trai như họ và chúng tôi sẽ không còn sợ hãi kẻ thù nữa. Họ chính là thế hệ tương lai”.
Tập luyện chiến đấu
Vẫn chưa biết tuổi thật của cả 2 cậu bé, nhưng trong một bài phỏng vấn trước đó trong năm 2014 của đài truyền hình Phần Lan, Royce nói cậu đã 15 tuổi. Bên cạnh cậu còn có 2 chàng trai trẻ khác mặc áo balaclava, một trong hai người nói cậu ta 17 tuổi.
Trong cuộc phỏng vấn, Royce nói cậu dạy cho những tân binh cách sử dụng vũ khí và cách di chuyển trên chiến trường. Cậu nói: “Tôi trông coi những người mà tôi huấn luyện như thể họ là những đứa trẻ vậy”.
 |
| Một "tay súng" mới 13-14 tuổi đã có thể sử dụng vũ khí thành thạo |
Một tay súng thuộc một đơn vị ly khai danh tiếng khác, được chỉ huy bởi một người Nga có biệt danh Motorola, cho biết anh đang chiến đấu bên cạnh những cậu bé mới chỉ 16 tuổi. Tay súng dấu tên này còn nói rằng trẻ con thường được đưa đến các trại huấn luyện và được giữ không được ra tiền tuyến chiến đấu.
Theo định nghĩa của LHQ, một tên lính trẻ em là “bất cứ người người nào chưa đủ 18 tuổi, được tuyển mộ hay được làm việc cho một lực lượng vũ trang hay một tổ chức vũ trang ở bất kì vị trí nào”, như là chiến sĩ, đầu bếp, người đưa tin hay gián điệp. Hiến chương LHQ về Quyền Trẻ em nghiêm cấm việc tuyển mộ binh lính dưới 15 tuổi.
“Được xem là anh hùng”
Giới truyền thông Ukraine từng sục sôi vì bản báo cáo có phần lạc quan của Nga. ‘Những đứa trẻ được phe phiến quân tuyển mộ giờ đã sẵn sàng bắn giết người Ukraine ở Donetsk và được xem là những anh hùng trên truyền hình Nga’, theo kênh truyền hình nổi tiếng One Plus One.
Nhưng những kênh truyền hình khác của Ukraine còn có một chương trình về một tên lính trẻ em thân Kiev, mà không màng đến chuyện đặt ra câu hỏi liệu có công bằng với em hay không khi phải tham gia vào cuộc xung đột này.
Chương trình đó nói về một cậu bé 17 tuổi đã có 2 tháng tại vùng xung đột. Trong một tuần, cậu là người đào hầm ở Savur Mohyla, nơi diễn ra nhiều trận chiến ác liệt. Cuối cùng, cậu ta bị thương và được đưa đến bệnh viện ở miền trung Ukraine.
Từ bệnh viện, cậu đã thú nhận rằng đã nói dối tuổi của mình để được tham gia vào một đơn vị tình nguyện.
Nhưng chỉ huy của cậu có vẻ đã biết được rằng cậu ta còn quá trẻ. Ông nói trong chương trình với khuôn mặt bị che đi: ‘‘Cậu ấy luôn cố gắng để được ở gần chiến trường, cậu ta phải được giữ lại. Vấn đề ở đây không phải là tuổi tác, mà là họ đã chuẩn bị như thế nào để có thể chiến đấu cho đất nước’’.
 |
| Một lính đào hầm Ukraine 17 tuổi ngồi cạnh chỉ huy sau khi vừa trở về từ chiến trường. |
Tuy nhiên, có một số người vẫn hoài nghi về những thông tin có liên quan đến những tên lính trẻ em trong cuộc xung đột. Một người Donetsk nói rằng anh sống ngay cạnh một căn cứ quân ly khai cho biết hàng ngày anh không hề thấy có bóng dáng đứa trẻ nào ở đây.
Ở Ukraine, trường học là bắt buộc cho đến năm 17 tuổi. Bất chấp tình hình căng thẳng, hệ thống giáo dục ở phần lớn các vùng do quân ly khai nắm giữ vẫn hoạt động và hầu hết trẻ em ở độ tuổi đi học đều đến trường.
Ngay cả Royce cũng đang học từ xa. Tuy nhiên, đôi lúc các tay súng ly khai còn đến thăm nhiều ngôi trường để thực hiện cái họ gọi là ‘‘những bài học giáo dục về tình yêu nước’’.
Cũng có thông tin của các hãng truyền thông thân Kiev cho rằng nhiều đứa trẻ mới 14 tuổi đã được phe ly khai khuyến khích làm gián điệp trong hàng ngũ quân đội Ukraine.
Sự tham gia trực tiếp của trẻ em trong cuộc xung đột vẫn đang tiếp tục lan rộng. Nhưng trong tình hình hỗn loạn của chiến tranh này một vài em đã có được vai trò chủ động bên cạnh những người trưởng thành, và đôi khi là với sự khuyến khích của người lớn.
Phong Đức