Đập nước: Vũ khí hủy diệt hàng loạt của phiến quân IS

Nguồn cung cấp nước dồi dào cần thiết cho sự sống, song tình trạng dư thừa hoặc khan hiếm nước cũng có thể... giết người. Mối lo ngại ngày càng gia tăng khi phiến quân IS đã chiếm quyền kiểm soát nhiều đập nước tại miền bắc Iraq và Syria. Trong đó, nhóm khủng bố IS kiểm soát 6 con đập trên sông Euphrates và Tigris. Chúng tiếp tục tấn công đánh chiếm đập nước thứ 7.

Theo chuyên gia nghiên cứu về xung đột Tobias von Lossow của Viện Nghiên cứu An ninh và Quốc tế Berlin (SWP), tổ chức khủng bố IS đang sử dụng tài nguyên nước làm vũ khí.

“Một mặt, IS vừa đắp đập giữ nước vừa tháo nước ở một số khu vực để thao túng nguồn cung cấp nước tới các khu dân cư. Mặt khác, chúng xua đuổi người dân bằng cách khiến khu dân cư đó chìm ngập trong biển nước”, chuyên gia von Lossow bình luận trong cuộc phỏng vấn với DW.

Phiến quân IS không phải là đối tượng đầu tiên dùng nước làm vũ khí. Trong Chiến tranh Thế giới Thứ nhất, thị trấn Niewpoort (Bỉ) mở cửa sông Yser khi thủy triều dâng cao và làm ngập Flanders. Loại “vũ khí” nước này đã chứng minh tính hiệu quả trong việc ngăn chặn quân đội Đức tiến quân.

Tuy nhiên, khoảng 25 năm sau, chiến thuật tương tự được áp dụng đã dẫn tới một thảm họa. Để ngăn chặn quân đội Nhật trong cuộc chiến tranh Trung-Nhật lần thứ hai, người đứng đầu Trung Quốc lúc bấy giờ là Tưởng Giới Thạch đã phá đê sông Hoàng Hà ở tỉnh Hà Nam vào ngày 9/6/1938. Hậu quả, ước tính 800 nghìn người chết đuối trong trận lũ lụt kinh hoàng mà cũng không thể cản bước tiến quân của Nhật.

Nước cũng từng được sử dụng như một loại vũ khí ở Trung Đông. Trong những năm 1990, cựu Tổng thống Iraq Saddam Hussein đã rút cạn nước ở các đầm lầy khu vực phía nam nớc này nhằm trừng phạt những người theo dòng Shiites chống lại chế độ của ông.

Chuyên gia von Lossow cho hay, tất cả các bên tham chiến tại Syria đều từng sử dụng nước như một loại vũ khí, mặc dù vậy IS thường xuyên sử dụng nhất.

“IS sử dụng nước một cách có hệ thống và nhất quán”, von Losson nhận định.

Nhà nghiên cứu của SWP lấy dẫn chứng rằng, hồi tháng 5/2015, phiến quân IS chiếm một con đập trên sông Euphrates tại thành phố Ramadi, Iraq. Sau đó, chúng cắt giảm một nửa lưu lượng dòng chảy sông Euphrates, qua đó hạn chế nguồn cung cấp nước ở 5 tỉnh.

Năm 2014, phiến quân IS có thể đã sử dụng một con đập trên sông Euphrates gần thành phố Fallujah để phòng thủ và tấn công. Đầu tiên, nhóm khủng bố này “găm” nước hòng đẩy lui binh sĩ Iraq ở phía thượng nguồn. Sau đó, chúng tháo nước và gây ra tình trạng lũ lụt khiến 60 nghìn người phải sơ tán.

Điều này lý giải việc quốc tế nâng cao cảnh giác khi các chiến binh IS chiếm được con đập trên sông Tigris ở Mosul hồi tháng 8/2014. Được biết, đây là con đập lớn nhất tại Iraq. Gần một nửa nguồn cung cấp năng lượng của Iraq phụ thuộc vào hoạt động của con đập này. Nó cũng là nguồn cung cấp nước cho các khu vực người Kurd sinh sống. Khả năng tồi tệ nhất xảy ra là IS có thể đánh sập con đập, gây ra những đợt thủy triều cao tới 20 mét tại Mosul. Thủy triều có thể dâng cao 5 mét khi nó tràn vào Baghdad và sau đó, nửa triệu người có thể sẽ mất mạng.

Một cách khác để sử dụng nước như một loại vũ khí đó là làm ô nhiễm hoặc đầu độc nguồn nước.

Chuyên gia von Lossow cho biết, hồi tháng 12/2014, phiến quân IS đổ dầu thô vào nguồn nước ở phía nam Tikrit, khiến người dân không thể sử dụng nước ở đây. Tổ chức khủng bố IS cũng muốn áp dụng cách này ở Châu Âu hồi tháng 7/2015. Những kẻ ủng hộ IS định đầu độc nguồn dự trữ nước ở Pristina, thủ đô của Kosovo, nhưng đã bị phát hiện.

Mối đe dọa lớn nhất khi sức ép đang gia tăng đối với Nhà nước Hồi giáo tự xưng IS, chuyên gia von Lossow nói tiếp. Nếu nhóm IS bị đẩy lui và suy yếu, chúng sẽ mất phần lớn lãnh thổ và quân số. Như vậy, nhóm khủng bố này buộc phải chuẩn bị cho cuộc chiến cuối cùng khi đang đứng trên bờ vực sụp đổ. Trong tình huống này, chúng có thể cố tìm cách đánh sập các con đập trên sông Euphrates và Tigris, sau đó mở cửa xả lũ để biến nước trở thành một loại vũ khí hủy diệt hàng loạt.