Liệu có thể phối hợp hai liên minh chống IS?

Nhà phân tích chính trị người Nga Vladimir Lepekhin viết: Trong Thông điệp thường niên đọc trước Hội đồng Liên bang vào Thứ Năm tuần trước, Tổng thống Vladimir Putin đã đề xuất xây dựng một Mặt trận chống khủng bố hoạt động trên cơ sở luật pháp quốc tế và dưới sự bảo trợ của Liên Hợp Quốc. Hôm Chủ Nhật (6/12), Tổng thống Mỹ Obama phát biểu trước quốc dân cho biết việc ông đề xuất Quốc hội tăng cường cuộc chiến chống IS.

Thái độ của Nga là quả quyết, còn Mỹ vẫn tiếp tục mập mờ, ngay cả khi các vụ khủng bố đã lan tới lãnh thổ nước này. Điều này làm nảy sinh câu hỏi: Liệu có khả năng phối hợp hành động giữa Mặt trận thống nhất chống khủng bố được nhà lãnh đạo Nga đề cập với liên minh chống IS do Mỹ cầm đầu?

Mỹ đã tuyên bố thành lập một liên minh chống IS vào tháng 9/2014. Thế nhưng hoạt động rõ rệt nhất của liên minh này là không ngừng kéo dài danh sách "thành viên". Tuy vậy, chưa ai thật sự thấy 65 quốc gia trong liên minh, thậm chí nhiều nước NATO, có mặt trên trận tuyến thực tế chống IS. Một số nước lại đồng thời tiếp tay cho thế lực khủng bố: bằng tiền và nhân lực (như Ả-rập Xê-út và Qatar), bằng vũ khí (Thổ Nhĩ Kỳ), bằng ô dù chính trị (Mỹ). Mục tiêu chính của Mỹ  và một số đồng minh không phải chiến đấu với IS, mà như chính các đại diện Bộ Ngoại giao Mỹ nói là quyết định "vấn đề Assad".

Lời kêu gọi của Tổng thống Nga về một mặt trận thống nhất chống chủ nghĩa khủng bố nên được hiểu như sự cần thiết của liên minh hư cấu dưới sự bảo trợ của Mỹ cần thay đổi triệt để cách tiếp cận hành động. Nếu điều này là không thể thì sẽ phải gây dựng một liên minh khác, một mặt trận bao gồm các nước đang thực sự có mặt trong cuộc chiến chống những phần tử khủng bố và những kẻ đồng lõa.

Nhiều chuyên gia Nga và nước ngoài nhận định rằng ở giai đoạn cuộc chiến thực sự với IS không thể có một liên minh chống khủng bố toàn diện với sự tham gia của Mỹ. Kinh nghiệm lịch sử chỉ ra rằng Mỹ sẽ tham dự và đứng về phía được cán cân lợi thế nghiêng về (không sớm hơn), đó cũng đúng là lúc sẽ chia chác danh mục đầu tư và lợi ích. Vì vậy, Nga cần bỏ qua các quan điểm của Mỹ và xây dựng mặt trận chống khủng bố dựa trên nguyên tắc hoàn toàn mới: rõ ràng và cởi mở.

Mắt xích chính của mặt trận này là các quốc gia đã chính thức và dứt khoát tham gia cuộc chiến chống khủng bố ủng hộ chính phủ Syria, đất nước đang là trọng tâm của cuộc chiến với IS. Không phải Mỹ mà Syria mới là nước xứng đáng để các thành viên thực sự của mặt trận chống khủng bố hướng tới và liên kết. Hôm nay, đã có Nga và Iran tham gia. Trong tương lai, Iraq và Ai Cập rất có thể khẳng định gia nhập cuộc chiến với những kẻ Hồi giáo cực đoan. Đối tác hiện còn phân vân có Pháp và một số nước châu Âu đã bày tỏ sẵn sàng đương đầu với chủ nghĩa khủng bố. Chuyển động của một loạt quốc gia hướng tới cuộc đấu tranh thực sự với chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan đã bắt đầu và điều đó có nghĩa là sự hình thành mặt trận chống khủng bố như Tổng thống Nga đề xuất không còn xa vời.