“Nhật Bản là đồng minh và đối tác quan trọng của Mỹ. Nhưng Washington rất thất vọng về việc giới lãnh đạo nước này (do Thủ tướng Shinzo Abe dẫn đầu) vừa thể hiện một hành động có thể làm trầm trọng thêm căng thẳng với các nước láng giềng của Nhật Bản”, tuyên bố bằng văn bản của Đại sứ quán Mỹ tại Tokyo viết.
 |
Thủ tướng Nhật Bản Abe tới thăm đền chiến tranh Yasukuni hôm nay.
|
Tuyên bố này được đưa ra chỉ một vài giờ sau khi ông Abe đến thăm đền Yasukuni – nơi thờ tự khoảng 2,5 triệu vong hồn của quân nhân Nhật Bản bao gồm hàng chục tướng lĩnh phạm tội ác chiến tranh nghiêm trọng trong chiến tranh thế giới thứ 2.
Bên cạnh việc bày tỏ quan điểm phản đối và thất vọng, tuyên bố của Đại sứ quán Mỹ còn lưu ý: “Mỹ hy vọng cả Nhật Bản và các nước láng giềng sẽ tìm các biện pháp mang tính xây dựng để giải quyết các vấn đề nhạy cảm trong quá khứ nhằm cải thiện quan hệ, thúc đẩy hợp tác trong các mục tiêu riêng cũng như mục tiêu chung bao gồm giữ vững sự ổn định và hòa bình khu vực. Chúng tôi lưu tâm đến tuyên bố hối tiếc về quá khứ của Thủ tướng Abe và các cam kết phấn đấu cho hòa bình của Nhật”.
Trong khi đó, về phía dư luận Nhật Bản, nhiều chính trị gia từ một số đảng khác nhau, bao gồm cả những đồng minh chính trị của đảng cầm quyền đã lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ chuyến thăm đền Yasukuni của ông Abe.
Ông Natsuo Yamaguchi, lãnh đạo đảng New Komeito – liên minh chính trị với đảng Dân chủ Tự do của Thủ tướng Abe tuyên bố, đảng của ông đã liên tục ngăn cản chuyến thăm tranh cãi trên diễn ra. Ông Natsuo Yamaguchi còn cho biết, ông đã nhiều lần bày tỏ sự phản đối của cá nhân mình tới Thủ tướng Abe. Thủ tướng Abe biết rõ hậu quả của việc ông làm nhưng vẫn cương quyết thăm đền.
“Chuyến thăm của ngài Thủ tướng tới đền Yasukuni sẽ khiến mối quan hệ của Nhật Bản với Trung Quốc và Hàn Quốc thêm rạn nứt. Đây là hành động đáng tiếc”, ông Yamaguchi nhấn mạnh.
Đồng quan điểm, Katsumasa Suzuki, Tổng thư ký của đảng Đời sống Nhân dân (Nhật Bản) cảnh báo, chuyến thăm đền chiến tranh của ông Abe sẽ dấy lên sự giận dữ của các nước láng giềng, làm suy yếu vị thế của Nhật trong khu vực Đông Á. Ông Katsumasa Suzuki nhấn mạnh, động thái của ông Abe gây kinh ngạc.
Trung Quốc và Hàn Quốc cũng đã lập tức ra tuyên bố phản đối, lên án động thái của Thủ tướng Nhật.
Gay gắt cáo buộc động thái thăm đền Yasukuni của ông Abe là hành vi “tôn vinh lịch sử xâm lược” của Nhật Bản, Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Tần Cương tuyên bố: “Chúng tôi mạnh mẽ phản đối và lên án động thái của nhà lãnh đạo Nhật Bản. Bản chất của các chuyến thăm đền Yasukuni của giới chức Nhật là để tôn vinh lịch sử xâm lược của và cai trị các thuộc địa của đế quốc Nhật. Đây là hành vi phá hoại và làm xói mòn các nguyên tắc, mà cộng đồng quốc tế chỉ áp dụng đối với chủ nghĩa quân phiệt Nhật Bản. Đồng thời, nó cũng thách thức kết quả của chiến tranh thế giới thứ 2 và trật tự quốc tế sau chiến tranh”.
Trong khi đó, Seoul cảnh báo, động thái của ông Abe là “hành động đáng tiếc và lỗi thời” sẽ gây hậu quả ngoại giao nghiêm trọng.
“Chúng tôi không thể kìm nén sự giận dữ và phẫn nộ trước hành động thăm đền Yasukuni của Thủ tướng Abe. Đây là một động thái phản ánh sự tôn vinh lịch sử xâm lược thuộc địa và các tội phạm chiến tranh của Nhật Bản”, Phát ngôn viên của Hàn Quốc, Bộ trưởng Văn hóa Yoo Jin-ryong tuyên bố.
Đây là lần đầu tiên một thủ tướng Nhật thăm đền chiến tranh gây tranh cãi Yasukuni kể từ chuyến thăm năm 2006 của cựu Junichiro Koizumi tới đây.
Bạch Dương (tổng hợp)