TQ tạm dừng đắp “đảo nhân tạo” trái phép vì bão biển?

Trong khi tuyên bố dừng đắp đảo nhân tạo, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc vẫn ngoan cố khẳng định nước này có chủ quyền đối với quần đảo Trường Sa và vì vậy có quyền xây dựng trên đó; rằng các cấu trúc xây mới không nhằm vào một nước nào, không gây nguy hại đến tự do an ninh hàng hải, hàng không…

Theo tạp chí The Diplomat, việc tạm ngừng đắp “đảo nhân tạo” trái phép này là bởi nó đã hoàn tất theo kế hoạch.

Có nhiều lý do giải thích cho động thái này và đều nằm trong những toan tính của Bắc Kinh. Nguyên nhân đơn giản nhất chính là mùa mưa bão ở Biển Đông sắp bắt đầu, buộc Trung Quốc phải dừng bồi đắp đảo trong mùa hè để tránh những cơn  bão biển mạnh.

Tiếp đến, có một số yếu tố chính trị khiến cho lựa chọn ngưng xây đảo trở nên hợp lý vào thời điểm hiện nay. Vụ Philippines khởi kiện Trung Quốc ra Tòa án Trọng tài Quốc tế sẽ khởi động vào tháng tới. Dù liên tục từ chối tham dự phiên tòa, tuyên bố không chấp nhận bất kỳ phán quyết mà tòa đưa ra, nhưng Bắc Kinh nhận thấy nên dừng các động thái khiêu khích trước tiến trình pháp lý này.

Quan hệ Mỹ-Trung cũng là một yếu tố không thể bỏ qua, do những căng thẳng gần đây liên quan đến căng thẳng ở Biển Đông. Tháng 9 tới, ông Tập Cận Bình sẽ có chuyến thăm chính thức đầu tiên tới Mỹ trên cương vị Chủ tịch Trung Quốc và hai bên cần tạo đà thuận lợi cho cuộc gặp cấp cao lần này. Xa hơn một chút, nước Mỹ cũng đang hướng đến cuộc bầu cử tổng thống trong năm 2016 và Bắc Kinh không muốn Biển Đông sẽ là tâm điểm để các ứng viên đem ra thảo luận trong các chiến dịch tranh cử.

Nhìn nhận tổng quát, quyết định của Trung Quốc dừng bòi đắp “đảo nhân tạo” xuất phát từ chính lợi ích trong chính sách đối ngoại của nước này.

Nhưng quan hệ Trung Quốc với các nước ASEAN đã bị giảm sút. Một số học giả nhìn nhận, đây là hệ quả xấu, vì hợp tác Trung Quốc-ASEAN giữ vai trò chủ đạo đối với đề án “Một vành đai, một con đường” - điểm then chốt nhất trong chính sách đối ngoại của Trung Quốc hiện nay.