Vỡ ​đập Mosul: Hàng triệu người Iraq có nguy cơ chết đuối

Chắn ngang qua dòng sông Tigris, đập Mosul từng bị phiến quân IS chiếm giữ hơn một năm trời.

Kể từ khi được giải phóng, phía Iraq chưa thể nâng cấp cơ sở hạ tầng ở đập Mossul. Vì lẽ đó, các kỹ sư trước đây chịu trách nhiệm xây công trình này cảnh báo rằng, chừng 1 triệu người dân Iraq có thể thiệt mạng, nếu vỡ đập Mosul.

Được xây dựng từ đầu những năm 1980, Mosul là con đập lớn nhất ở Iraq. Năm 2014, phiến quân IS bất ngờ đột kích và nắm quyền kiểm soát đập này, làm dấy lên mối lo sọ rằng, tổ chức khủng bố này sẽ cắt điện hoặc ngừng xả nước cho các thành phố ở phía hạ nguồn.

Hay thậm chí, nhiều người còn sợ rằng, IS có thể phá hủy con đập, gây nên các đợt lũ lụt dọc hai bên bờ sông Tigris.

Thật may mắn, lực lượng an ninh Iraq giành lại đập Mosul sau khi IS chiếm giữ trong vòng hơn một năm, từ đó cũng dập tắt mối quan ngại rằng con đập có thể bị vỡ.

Tuy nhiên, mới đây, các kỹ sư từng tham gia công tác xây dựng con đập này cách đây 30 năm trước cảnh báo, chính phủ Iraq chưa thể thay thế các thiết bị  quan trọng ở công trình này, qua đó làm gia tăng nguy cơ vỡ đập Mosul có thể xảy ra bất cứ lúc nào.

Theo giới chuyên gai, hiện nay, áp lực đè lên cấu trúc con đập đang tăng lên khi mà tuyết mùa đông tan cộng với một lượng lớn nước chảy vào lòng hồ Tigris, khiến mực nước giữ trong lòng hồ tăng lên mức tối đa. Trong khi đó, các cửa xả nước lại đang bị đóng chặt.

Do nằm trên phần nền đất liên tục bị xói mòn khi tiếp xúc với nước nên phần cấu trúc của con đập Mosul xuất hiện ở lỗ hổng. Tuy nhiên, trong thời gian bị phiến quân IS chiếm giữ nên công tác bảo trì, bảo dưỡng đập đã bị gián đoạn. Cho tới nay, chính phủ Iraq đang cố gắng tìm kiếm một nhà thầu để khắc phục lỗi này.

Các kỹ sư này lên tiếng cảnh báo rằng, đập Mosul bị vỡ có thể gây nên một thảm họa,  với gần 1 triệu người có thể chết dưới mực nước 19 m lên trong vòng vài giờ. Dòng nước mạnh này có thể tiếp tục di chuyển xuống thung lũng Tigris, và cuối cùng đổ vào Thủ đô Baghdad.

Hồi tháng 1/2016, Trung tướng Mỹ Sean MacFarland cũng cảnh báo, con đập Mosul có nguy cơ bị vỡ.

“Nếu điều đó xảy ra (tức đập Mosul vỡ), mọi việc sẽ diễn ra nhanh chóng theo chiều hướng thảm họa”, Trung tướng MacFarland nói lúc đó.

Tướng MacFarland tuyên bố, Mỹ đang lên kế hoạch dự phòng để sơ tán dân thường sinh sống dọc ở hai bên bờ sông trong trường hợp con đập lớn nhất Iraq vỡ.

Tuy nhiên, Tổng giám đốc công ty điều hành đập Mosul, ông Riyadh Izeddin cho biết, ông chưa bao giờ được phía Mỹ thông báo về kế hoạch này và bác bỏ nguy cơ vỡ đập.

“Người Mỹ không nói gì với chúng tôi cả. Chẳng có vấn đề gì nghiêm trọng với đập Mosul vào lúc này”, ông Izeddin nói.

Thế nhưng, chính phủ Iraq nhận ra rằng nguy cơ vỡ đập Mosul không phải là điều quá xa vời. Để ngăn chặn điều đó, hôm 2/3, Baghdad đã ký kết hợp đồng trị giá gần 300 triệu USD với một công ty Italy để củng cố cơ sở hạ tầng đập Mosul. Tuy nhiên, hiện chưa rõ việc  đại tu đập Mosul  sẽ mất bao nhiêu thời gian.

Có một thực trạng đáng báo động nữa ở con đập này. Theo thiết kế, đập cần 300 công nhân làm việc 24/24h mỗi ngày và chia làm ba ca trực. Tuy nhiên, từ khi đánh bật IS khỏi nơi này, mới chỉ có 30 người quay trở lại làm việc. Vì thế, việc tìm kiếm các công nhân sẵn sàng làm việc ở môi trường đầy nguy hiểm này xem ra rất khó khăn.