Vụ tiêu diệt Bin Laden: Đâu là sự thật?

Một bài viết của nhà báo có tiếng Seymour Hersh tấn công trực diện vào câu chuyện hùng tráng phần nào đã làm nên thành công trong chính sách ngoại giao nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Obama.

Theo tác giả Seymour Hersh, người từng giành giải Pulitzer, vụ bố ráp và giết chết thủ lĩnh al-Qaeda, Osama Bin Laden, chẳng bí mật và cũng chẳng mấy nguy hiểm, mà chỉ là chiến dịch phối hợp giữa tình báo quân đội Mỹ Kỳ với Pakistan.

Cáo buộc này bị nhiều người ở Mỹ và Pakistan cực lực phản đối. Họ chỉ ra những chỗ “thiếu căn cứ” và những kết luận đáng ngờ trong bài bài viết dài của nhà báo Seymour Hersh.

Phát ngôn viên Nhà Trắng Ned Price nói: “Nhận xét rằng chiến dịch sát hại Osama bin Laden không phải một điệp vụ đơn phương rõ ràng là sai”. Ông này nói nhấn mạnh rằng bài viết của Seymour Hersh là tối nghĩa với “những nhận định thiếu chính xác và vô căn cứ”.

Tâm điểm bài viết của nhà báo Seymour Hersh

Tâm điểm bài viết của Seymour Hersh Hersh là từ năm 2006, Bin Laden đã nằm dưới quyền kiểm soát của tình báo Pakistan, bị giữ ở Abbottabad với sự hỗ trợ tài chính từ Ả-rập Xê-út.

Nhà báo Seymour Hersh viết các quan chức cấp cao của Pakistan chấp thuận cho Mỹ thực hiện “đột kích” - trên thực tế là ám sát - sau khi Mỹ tìm ra tung tích Bin Laden qua một nguồn tin tình báo Pakistan (chứ không phải sau khi thẩm vấn các thành viên al-Qaeda bị giam giữ và điều tra sâu một người đưa tin của Bin Laden).

Một thỏa thuận được thông qua lúc đó cho phép Mỹ theo dõi chi tiết khu vực này, lấy các bằng chứng ADN xác nhận đó là Bin Laden và thậm chí còn được cấp điệp viên người Pakistan để giúp cho chiến dịch – đổi lấy việc Mỹ  tiếp tục hỗ trợ tài chính cho cơ quan tình báo và lãnh đạo Pakistan.

Theo Hersh, Tổng thống Obama đáng ra phải đợi một tuần trước khi thông báo cái chết của Osama Bin Laden

Theo nhà báo Seymour Hersh, một phần của thỏa thuận là Mỹ sẽ hoãn báo tin cái chết của Bin Laden trong một tuần và chỉ nói rằng ông ta bị giết trong một vụ tấn công bằng máy bay không người lái ở Afghanistan.

Thế nhưng, Tổng thống Obama đã phản lại người Pakistan, sau khi một trực thăng của Mỹ bị rơi trong chiến dịch và Nhà Trắng lo sợ sẽ không thể giữ kín được câu chuyện.

Vì thế mà Tổng thống Obama đã tuyên bố trước toàn dân vào đêm đó rằng lực lượng đặc biệt của Hải quân Mỹ đã thực hiện một vụ tấn công dũng cảm dựa trên thông tin tình báo bí mật thu thập được từ nhiều tháng qua mà phía Pakistan không hề biết, trong đó có một vụ đọ súng giết chết Bin Laden và nhiều dân quân khác.

Những ngày sau đó, các chi tiết cụ thể hơn đã bị rò rỉ từ Nhà Trắng, khiến các chỉ huy lực lượng đặc nhiệm và quốc phòng Mỹ giận dữ.

Bài viết của nhà báo Seymour Hersh kết thúc bằng lời lên án chính sách ngoại giao của chính quyền Obama: “Dù sao thì dối trá ở cấp cao vẫn là cách vận hành chính sách của Mỹ".

Những nghi vấn xung quanh bài viết của nhà báo Seymour Hersh

Nhưng không lâu sau đó, một số đồng nghiệp báo chí của Hersh bắt đầu đặt ra nghi vấn về câu chuyện này, đặc biệt là Max Fischer (Vox) và Peter Bergen (CNN).

Những chỉ trích được đưa ra chủ yếu xoay quanh các vấn đề:

• Nguồn không đáng tin cậy: Phần lớn bài viết của Hersh dựa trên tuyên bố của các quan chức tình báo giấu tên ở Mỹ và Pakistan, mà không một người nào trong đó trực tiếp tham gia vào chiến dịch. Nguồn tin duy nhất có nêu tên là Asad Durrani, từng phục vụ trong lực lượng tình báo Pakistan từ khoảng hơn hai thập niên trước và cũng chỉ nói rằng “đồng nghiệp cũ” của ông đồng ý với bài viết của nhà báo Hersh.

Nhà báo Peter Bergen sau đó đã liên hệ với Durrani và ông này chỉ trả lời rằng nguồn của nhà báo Hersh “có thể có lý”.

• Tuyên bố mâu thuẫn: Nhà báo Seymour Hersh đã bỏ qua thực tế rằng hai trong số thủy quân tham gia vụ tấn công căn cứ của Bin Laden đã kể lại chi tiết vụ đột kích, trái ngược hẳn với thông tin của ông.

Nhà báo Bergen -người tới khu căn cứ sau vụ bố ráp - viết rằng có chứng cứ cho thấy rõ đã xảy ra đọ súng kéo dài do nơi này “đầy mảnh kính vỡ và ở một số khu vực chi chít lỗ đạn”.

• Nhiều kết luận thiếu thực tế: Vì sao Ả-rập Xê-út lại muốn giúp đỡ (Bin Laden) kẻ từng muốn lật đổ chế độ quân chủ ở nước này?

Nếu sự hậu thuẫn của Mỹ dành cho Pakistan là một phần của thỏa thuận, thì vì sao quan hệ Mỹ-Pakistan lại lung lay trong những năm sau khi xảy ra vụ tiêu diệt Bin Laden? Nếu Mỹ và Pakistan từng hợp tác với nhau, liệu một cuộc đột kích có tổ chức là cách đơn giản duy nhất để đảm bảo Bin Laden sẽ bị giết chết?

Trong khi đó, các nhà bình luận bảo thủ ở Mỹ, những người từ bấy lâu nay vẫn bàn đi bàn lại cáo buộc của Seymour Hersh về hành động của Mỹ dưới thời chính quyền Bush, tán dương những ý kiến chỉ trích Tổng thống Obama.

Nhà báo John Nolte của Breitbart viết: “Khi Seymour Hersh đưa ra những ý kiến điên cuồng chống lại Obama, bỗng nhiên ông ta trở thành một gã kỳ dị, không phải một chính khách cấp cao nữa. Với Bush, ông ta chính là Vua của ngành truyền thông”.

Twitter vẫn là nơi mà mọi việc được thuật lại một cách nhanh chóng và cách nói “Whoa if true” ('Ôi nếu mà có thật') để chỉ cáo buộc nghe có thể rất nghiêm trọng nhưng còn nghi vấn.

Cho tới nay, có vẻ như phản ứng về bài viết của nhà báo Seymour Hersh đã gây ra rất nhiều “whoa” – nhưng cũng cần chú ý tới vế sau không kém, “if true” – nếu đó là sự thật.