Đại dịch kéo dài, tình trạng thiếu chất bán dẫn, và tiếp tục thúc đẩy điện khí hóa đã tạo ra một số yếu tố thú vị về thị trường ôtô toàn cầu năm 2021, dựa theo chuyên gia Felipe Munoz tại JATO Dynamics. Trong khi tổng số xe toàn cầu đã tăng 5% lên khoảng 82,1 triệu chiếc (bao gồm cả xe du lịch, xe van, và xe thương mại hạng nhẹ ), không phải tất cả các quốc gia đều công bố số liệu tích cực. Hơn nữa, con số đó vẫn thấp hơn mức trước đại dịch là 89,6 triệu xe vào năm 2019.
 |
| Trung Quốc và Mỹ là hai thị trường ôtô lớn nhất năm 2021. |
Thị trường ôtô Trung Quốc vẫn dẫn đầu với 26,3 triệu xe, tăng 4% so với năm 2020 và 6% so với năm 2019. Các vấn đề sản xuất đã không ảnh hưởng nặng nề đến Trung Quốc như các khu vực khác trên thế giới, do sự thúc đẩy mạnh mẽ từ chính quyền trung ương đã khiến ô tô điện có giá cả phải chăng hơn. Ngành công nghiệp ôtô Trung Quốc đã trở thành người đạt thắng lợi lớn kể từ khi cuộc khủng hoảng bắt đầu tấn công thị trường toàn cầu cách đây hai năm.
Ở Mỹ, mọi thứ đã không diễn ra như vậy. Mặc dù có sự phục hồi nhỏ trong năm 2021 (tăng 4% so với năm 2020), con số 15 triệu chiếc xe bán ra vẫn kém xa so với con số 17 triệu trong năm 2019. Không giống như Trung Quốc và châu Âu, thị trường này vẫn chưa được hưởng lợi từ sự gia tăng doanh số bán xe điện, như các số liệu cho thấy. Trong năm 2021, xe chạy điện hoàn toàn chỉ chiếm 3% thị trường ôtô Mỹ, trong khi chúng chiếm 11% ở Trung Quốc và 10% trên toàn châu Âu.
 |
| Top 10 thị trường có doanh số bán hàng xe hạng nhẹ lớn nhất năm 2021. |
Nhưng sự bùng nổ xe điện vẫn không đủ để bù đắp những tác động tiêu cực trong vài năm qua, nhất là đối với khu vực châu Âu. Số lượng đăng ký xe hạng nhẹ đã giảm 25% từ năm 2019 đến năm 2021, tương đương 4,04 triệu chiếc, một sự sụt giảm cực lớn. Trước đây, thị trường xe châu Âu có quy mô tương tự như thị trường Mỹ. Tuy nhiên, điều đó đã thay đổi với khoảng cách tăng vọt từ 1,15 triệu chiếc vào năm 2019 lên 3,2 triệu chiếc vào năm ngoái.
Ý rơi khỏi top 10
Những khó khăn tại các thị trường chính của châu Âu là nguyên nhân dẫn đến sự sụt giảm nói trên. Ví dụ, Ý, trước đây nằm trong top 10 thị trường xe ôtô lớn nhất thế giới, đã đứng ở vị trí thứ 12 sau Nga trong năm ngoái. Năm 2019, Ý đứng thứ 9 trên thị trường toàn cầu với gần 2,1 triệu chiếc, xếp sau Brazil với 2,68 triệu chiếc, và xếp trước Canada với 1,93 triệu chiếc.
 |
| Top 10 thị trường xe ô tô theo từng khu vực năm 2021. |
Câu chuyện tương tự đã diễn ra ở Đức, Pháp, Vương quốc Anh, và Tây Ban Nha, tất cả đều cho thấy mức giảm từ 22% đến 31% trong giai đoạn năm 2019 - 2021. Bất chấp những khó khăn, Đức, Pháp, và Vương quốc Anh vẫn đứng trong top 10, với Đức là quốc gia dẫn đầu châu Âu ở vị trí thứ 5.
Sự trỗi dậy của xe điện trên khắp châu Âu được thúc đẩy bởi nhiều ưu đãi của các chính phủ địa phương, nhưng điều đó không nhất thiết làm giảm giá xe điện đủ để chúng trở thành lựa chọn thay thế tốt nhất cho xe động cơ đốt trong. Các quy định khí thải chặt chẽ hơn cũng là nhân tố ảnh hưởng đến việc sản xuất xe điện, nhưng giá xe điện cao hơn có thể khiến nhiều người mua suy nghĩ đắn đo, không đủ điều kiện mua một chiếc xe điện mới trong điều kiện hiện tại.
Hàn Quốc, Chile, Thổ Nhĩ Kỳ vươn lên
Tình hình trông tốt hơn nhiều ở các thị trường khác như Hàn Quốc, Chile, và Thổ Nhĩ Kỳ. Thực tế, Hàn Quốc đã hoán đổi vị trí với Ý trong hai năm qua, leo từ vị trí thứ 12 lên thứ 9. Chile có thể đối phó tốt hơn với cuộc khủng hoảng vì nước này không có ngành công nghiệp địa phương; mọi thứ đều được nhập khẩu. Đây là lý do chính khiến Chile vượt qua Argentina và trở thành thị trường lớn thứ hai ở Nam Mỹ, cho dù Argentina có nhiều hơn Chile 2,4 triệu dân
 |
| Những thị trường nhảy vọt thứ hạng và sụt giảm thứ hạng nhiều nhất trong giai đoạn năm 2019-2021. |
Thổ Nhĩ Kỳ đã nhảy vọt từ vị trí thứ 25 trong năm 2019 lên vị trí thứ 18 trong năm 2021, vượt qua Nam Phi, Hà Lan, Ả Rập Xê-út, Ba Lan, Bỉ, và Thái Lan. Nguyên nhân? Như đã xảy ra trong năm 2020, một chiếc ô tô mới đã trở thành một mặt hàng an toàn để tiết kiệm tiền và bảo vệ trước sự mất giá mạnh của đồng nội tệ.
Thảo Nguyễn